దేవీమహాత్మ్యమ్ !

దుర్గాసప్తశతి!!

ప్రథమాధ్యాయము


||om tat sat||

Select text in Devanagari Telugu Kannada Gujarati English

ప్రథమ చరిత్రః
మహా కాళీ ధ్యానమ్

ఖడ్గం చక్రగదేషుచాపపరిఘాన్ శూలం భుశుణ్డీం శిరః
శంఖం సన్ధధతీం కరైః త్రినయనాం సర్వాంగభూషావృతామ్|
యాం హన్తుం మధుకైటభౌ జలజభూస్తుష్టావ సుప్తే హరౌ
నీలాశ్మద్యుతిమాస్యపాదదశకాం సేవే మహాకాళికామ్||

ప్రథమాధ్యాయము

ఓమ్ నమశ్చాండికాయై||
ఓమ్ ఐం మార్కణ్డేయ ఉవాచ||

సావర్ణిః సూర్య తనయో యో మనుః కథ్యతేఽష్టమః|
నిశామయ తదుత్పత్తిం విస్తరాద్గదతో మమ||1||

మహామాయానుభావేన యథా మన్వన్తరాధిపః|
స బభూవ మహాభాగః సావర్ణిస్తనయో రవేః ||2||

సార్వోచిషేఽన్తరే పూర్వం చైత్ర వంశ సముద్భవః|
సురథో నామ రాజాఽభూత్ సమస్తే క్షితిమణ్డలే||3||

తస్య పాలయతః సమ్యక్ ప్రజాః పుత్త్రానివౌరసాన్|
బభూవుః శత్రవో భూపాః కోలావిధ్వంసినస్తదా||4||

తస్యతైరభవత్ యుద్ధం అతి ప్రబలదణ్డినః|
న్యూనైరపి స తైర్యుద్ధే కోలావిధ్వంసిభిర్జితః||5||

తతః స్వపురమాయాతో నిజదేశాధిపోఽభవత్|
ఆక్రాన్తః స మహాభాగైః తైస్తదా ప్రబలారిభిః||6||

అమాత్యైర్బలిభిర్దుష్టైః దుర్బలస్య దురాత్మభిః|
కోశో బలం చాపహృతం తత్రాపి స్వపురే తతః||7||

తతో మృగయావ్యాజేన హృతస్వామ్యః స భూపతిః|
ఏకాకీ హయమారుహ్య జగామ గహనం వనం||8||

స తత్రాశ్రమమద్రాక్షీత్ ద్విజవర్యస్య మేధసః|
ప్రశాన్త శ్వాపదాకీర్ణం మునిశిష్యోపశోభితమ్||9||

తస్థౌ కిఞ్చిత్సకాలం చ మునినా తేన సత్కృతః|
ఇతశ్చేతశ్చ విచరం స్తస్మిన్ మునివారాశ్రమే||10||

సోఽచిన్తయత్తదా తత్ర మమత్వాకృష్టమానసః||11||

మత్పూర్యైః పాలితం పూర్వం మయాహీనం పురం హి తత్|
మద్భృత్యైస్తైరసద్వృత్తైః ధర్మతః పాల్యతే న వా||12||

న జానే స ప్రధానో మే శూర హస్తీ సదా మదః|
మమవైరివశం యాతః కాన్భోగానుపలప్స్యతే||13||

యే మమానుగతా నిత్యం ప్రసాద ధనభోజనైః|
అనువృత్తిం ధ్రువం తేఽద్య కుర్వన్త్యన్యమహీభృతామ్||14||

అసమ్యగ్వ్యయశీలైః తైః కుర్వద్భిః సతతం వ్యయమ్|
సజ్ఞ్చితః సోఽతి దుఃఖేన క్షయం కోశో గమిష్యతి||15||

ఏతచ్చాన్యచ్చ సతతం చిన్తయామాస పార్థివః|
తత్ర విప్రాశ్రమాభ్యాశే వైశ్యమేకం దదర్శ సః||16||

స పృష్టస్తేన కస్త్వం భో హేతుశ్చాగమనేఽత్ర కః|
స శోక ఇవ కస్మాత్వం దుర్మనా ఇవ లక్ష్యసే||17||

ఇత్యాకర్ణ్య వచస్తస్య భూపతేః ప్రణయోదితమ్|
ప్రత్యువాచ స తం వైశ్యః ప్రశ్రయావనతో నృపమ్||18||

వైశ్య ఉవాచ||

సమాధిర్నామ వైశ్యోఽహం ఉత్పన్నో ధనినాం కులే|
పుత్త్రదారైర్నిరస్తశ్చ ధనలోభాదసాధుభిః||19||

విహీనశ్చ ధనైర్దారైః పుత్త్రైరాదాయ మే ధనమ్|
వనమభ్యాగతో దుఃఖీ నిరస్తశ్చాప్తబన్ధుభిః||20||

సోఽహం న వేద్మి పుత్త్రాణాం కుశలాకుశలాత్మికామ్|
ప్రవృత్తిం స్వజనానాం చ దారాణాం చాత్ర సంస్థితః||21||

కిం ను తేషాం గృహే క్షేమం అక్షేమం కిం ను సామ్ప్రతమ్|
కథం తే కిం ను సద్వృత్తా దుర్వృత్తాః కిం ను మే సుతాః||22||

రాజోవాచ||

యైర్నిరస్తో భవాన్ లబ్ధైః పుత్త్రదారాదిభిర్ధనైః|
తేషు కిం భవతః స్నేహమ్ అనుబధ్నాతి మానసమ్||23||

వైశ్య ఉవాచ||

ఏవమేతద్యథా ప్రాహ భవానస్మద్గతం వచః|
కిం కరోమి న బధ్నాతి మమ నిష్ఠురతాం మనః||24||

యైః సన్త్యజ్య పితృస్నేహం ధనలుబ్ధైర్నిరాకృతః|
పతిః స్వజనాహార్దం చ హార్ధితేష్వేవ మే మనః||25||

కిమేతన్నాభిజానామి జానన్నపి మహామతే|
యత్ప్రేమప్రవణం చిత్తం విగుణేష్వపి బన్ధుషు||26||

తేషాం కృతే మే నిఃశ్వాసో దౌర్మనస్యం చ జాయతే|
కరోమి కిం యన్న మనస్తేష్వప్రీతిషు నిష్టురమ్||27||

మార్కణ్డేయ ఉవాచ||

తతస్తౌ సహితౌ విప్ర తం మునిం సముపస్థితౌ|
సమాధిర్నామ వైశ్యోఽసౌ స చ పార్థివసత్తమః||28||

కృత్వాతు తౌ యథాన్యాయం యథార్హం తేన సంవిదమ్|
ఉపవిష్టౌ కథాః కాశ్చిచ్చక్రతుర్వైశ్యపార్థివౌ||29||

రాజోవాచ||

భగవం స్త్వామహం ప్రష్టుమ్ ఇచ్చామ్యేకం వదస్వ తత్|
దుఃఖాయ యన్మేమనసః స్వచిత్తాయత్తతాం వినా||30||

మమత్వం గతరాజ్యస్య రాజ్యాఙ్గేష్వఖిలేష్వపి|
జానతోఽపి యథాజ్ఞస్య కిమేతన్మునిసత్తమ||31||

అయం చ నికృతః పుత్త్రైః దారైర్భృత్యైః తథోజ్ఝితః|
స్వజనేన చ సన్త్యక్త తేషు హార్థీ తథాప్యతి||32||

ఏవ మేషతథాహం చ ద్వావప్యత్యన్తదుఃఖితౌ|
దృష్టదోషేఽపి విషయే మమత్వాకృష్టమానసౌ||33||

తత్కేనైతన్మహాభాగ యన్మోహో జ్ఞానినోరపి |
మమాస్య చ భవత్యేషా వివేకాన్ధస్య మూఢతా||34||

ఋషిరువాచ||

జ్ఞానమస్తి సమస్తస్య జన్తోర్విషయగోచరే|
విషయాశ్చ మహాభాగ యాన్తి చైవం పృథక్పృథక్||35||

దివాన్ధాః ప్రాణినః కేచిత్ రాత్రావన్ధాస్తథాపరే|
కేచిద్దివా తథా రాత్రౌ ప్రాణినస్తుల్యదృష్టయః||36||

జ్ఞానినో మనుజాః సత్యం కిన్తు తే నహి కేవలమ్|
యతో హి జ్ఞానినః సర్వే పశుపక్షిమృగాదయః||37||

జ్ఞానం చ తన్మనుష్యాణాం యత్తేషాం మృగపక్షిణామ్|
మనుష్యాణాం చ యత్తేషాం తుల్యమన్యత్తథోభయోః||38||

జ్ఞానేఽపి సతి పశ్యైతాన్ పత ఙా చ్ఛాబ బంధుషు |
కణమోక్షాదృతాన్ మోహాత్పీడ్యమానానపి క్షుథా||39||

మానుషా మనుజవ్యాఘ్రా సాభిలాషాః సుతాన్ ప్రతి |
లోభాత్ ప్రత్యుపకారాయ నన్వేతాన్ కిం న పశ్యసి||40||

తథాపి మమతావర్తే మోహగర్తే నిపాతితాః|
మహామాయాప్రభావేణ సంసార స్థితికారిణా||41||

తన్మాత్ర విస్మయః కార్యో యోగనిద్రా జగత్పతేః|
మహామాయా హరేశ్చైషా తయా సమ్మోహ్యతే జగత్||42||

జ్ఞానినామపి చేతాంసి దేవీ భగవతీ హి సా|
బలాదాకృష్య మోహాయ మహామాయా ప్రయచ్ఛతి||43||

తయావిసృజ్యతే విశ్వం జగదేతత్ చరాచరమ్ |
సైషా ప్రసన్నా వరదా నృణాం భవతి ముక్తయే||44||

సా విద్యా పరమా ముక్తైః హేతుభూతా సనాతనీ|
సంసార బన్ధహేతుశ్చ సైవ సర్వేశ్వరేశ్వరీ||45||

రాజో వాచ||

భగవన్ కా హి సా దేవీ మహామాయేతి యాం భవాన్|
బ్రవీతి కథముత్పన్నా సా కర్మాస్యాశ్చ కిం ద్విజ ||46||

యత్ స్వభావా చ సా దేవీ యత్ స్వరూపా యదుద్భవా|
తత్సర్వం శ్రోతుమిచ్ఛామి త్వత్తో బ్రహ్మవిదాం వరః||47||

ఋషిరువాచ||

నిత్యైవ సా జగన్మూర్తిః తయా సర్వమిదం తతమ్|
తథాపి తత్సముత్పత్తిః బహుథా శ్రూయతాం మమ||48||

దేవానాం కార్యసిద్ద్యర్థం ఆవిర్భవతి సా యదా|
ఉత్పన్నేతి తదా లోకే సా నిత్యాప్యభిధీయతే||49||

యోగనిద్రాం యదా విష్ణుః జగత్యేకార్ణవీకృతే|
ఆస్తీర్య శేషమభజత్ కల్పాన్తే భగవాన్ ప్రభుః||50||

తదా ద్వావసురౌ ఘోరౌ విఖ్యాతౌ మధుకైటభౌ |
విష్ణుకర్ణమలోద్భూతౌ హన్తుం బ్రహ్మాణముద్యతౌ||51||

స నాభి కమలే విష్ణోః స్థితో బ్రహ్మా ప్రజాపతిః|
దృష్ట్వా తావసురౌ చోగ్రౌ ప్రసుప్తం చ జనార్దనమ్||52||

తుష్టావ యోగనిద్రాం తాం ఏకాగ్రహృదయః స్థితః |
విబోధనార్థాయ హరేః హరి నేత్రకృతాలయామ్||53||

విశ్వేశ్వరీం జగద్ధాత్రీం స్థితి సంహారకారిణీమ్|
నిద్రాం భగవతీం విష్ణోః అతులాం తేజసః ప్రభుః||54||

బ్రహ్మోవాచ||

త్వం స్వాహాత్వం స్వధా త్వం హి వషట్కారః సర్వాత్మికా|
సుధా త్వమక్షరే నిత్యే త్రిధామాత్రాత్మికా స్థితా||55||

అర్థమాత్రా స్థితా నిత్యా యానుచ్చార్యావిశేషతః|
త్వమేవ సా త్వం సావిత్రీ త్వం దేవ జననీ పరా||56||

త్వయైతత్ ధార్యతే విశ్వం త్వయైతత్ సృజ్యతే జగత్|
త్వయైతత్ పాల్యతే దేవి త్వమత్స్యన్తే చ సర్వథా||57||

విసృష్టౌ సృష్టిరూపా త్వం స్థితి రూపా చ పాలనే|
తథా సంహృతి రూపాన్తే జగతోఽస్య జగన్మయే||58||

మహావిద్యా మహామాయా మహామేధా మహాస్మృతిః|
మహామోహా చ భవతీ మహాదేవీ మహాసురీ||59||

ప్రకృతిస్త్వం చ సర్వస్య గుణత్రయవిభావినీ|
కాళరాత్రిః మహారాత్రిః మోహరాత్రిశ్చ దారుణా||60||

త్వం శ్రీస్త్వం ఈశ్వరీ త్వం హ్రీస్త్వం బుద్ధిర్భోధలక్షణా|
లజ్జాపుష్టిస్తథా తుష్టిః త్వం శాన్తిః క్షాన్తిరేవ చ||61||

ఖడ్గినీ శూలినీఘోరా గదినీ చక్రిణీ తథా|
శంఖినీ చాపినీ బాణ భుశుణ్డీ పరిఘాయుథా||62||

సౌమ్యా సౌమ్యతరాశేష సౌమ్యేభ్యస్త్వతిసుందరీ|
పరాపరాణాం పరమా త్వమేవ పరమేశ్వరీ||63||

యచ్చ కిఞ్చిత్ క్వచిద్వస్తు సదసద్వాఖిలాత్మికే|
తస్య సర్వస్య యాశక్తిః సా త్వం కింస్తూయసే మయా||64||

యయా త్వయా జగత్ స్రష్ఠా జగత్పాతాత్తి యోజగత్|
సోఽపి నిద్రావశం నీతః కస్త్వాం స్తోతుమిహేశ్వరః||65||

విష్ణుః శరీరగ్రహణమహమీశాన ఏవ చ|
కారితాస్తే యతోఽతస్త్వాం స్తోతుం శక్తిమాన్ భవేత్||66||

సా త్వమిత్థం ప్రభావైః స్వైరుదారైర్దేవీ సంస్తుతా|
మోహయైతౌ దురాధర్షా వసురౌ మధుకౌటభౌ||67||

ప్రబోధం చ జగత్స్వా మీ నీయతామచ్యుతో లఘు|
భోధశ్చ క్రియతామస్య హన్తుం ఏతౌ మహాసురౌ||68||

ఋషిరువాచ||

ఏవం స్తుతా తదా దేవీ తామసీ తత్రవేధసా|
విష్ణోః ప్రబోధనార్ధాయ నిహన్తుం మధుకైటభౌ||69||

నేత్రస్యనాసికా బాహూ హృదయేభ్యస్తథోరసః|
నిర్గమ్య దర్శనే తస్థౌ బ్రహ్మాణోఽవ్యక్త జన్మనః||70||

ఉత్తస్థౌ చ జగన్నాథః తయా ముక్తో జనార్దనః|
ఏకార్ణవేఽహిశయనాత్తతః స దదృశే చ తౌ||71||

మధుకైటభౌ దురాత్మానామ్ అతివీర పరాక్రమౌ|
క్రోధరక్తే క్షణావత్తుం బ్రహ్మాణం జనితోద్యమౌ||72||

సముత్థాయ తతస్తాభ్యాం యుయుధే భగవాన్ హరిః|
పఞ్చవర్ష సహస్రాణి బాహుప్రహరణో విభుః||73||

తావప్యతిబలోన్మత్తౌ మహామాయావిమోహితౌ|
ఉక్తవన్తౌ వరోఽస్మత్తో వ్రియతామితి కేశవమ్||74||

శ్రీ భగవానువాచ||

భవేతామద్య మే తుష్టౌ మమవధ్యావుభావపి|
కిమన్యేన వరేణాత్ర ఏతావద్ధి వృతం మమ||75||

ఋషిరువాచ||

వజ్ఞ్చితాభ్యామితి తదా సర్వమాపోమయం జగత్|
విలోక్య తాభ్యాం గదితో భగవాన్ కమలేక్షణః||76||

అవాం జహి న యత్రోర్వీ సలిలేన పరిప్లుతా||77||

ఋషిరువాచ||

తథేత్యుక్త్త్వా భగవతా శంఖచక్ర గదా భృతా |
కృత్వా చక్రేణ వై ఛిన్నే జఘనే శిరసీ తయోః||78||

ఏవమేషా సముత్పన్నా బ్రహ్మణా సంస్తుతా స్వయమ్|
ప్రభావమస్యా దేవ్యాస్తు భూయః శృణు వదామి తే||79||

ఇతి శ్రీ మార్కండేయ పురాణే సావర్ణికే మన్వన్తరే|
దేవీ మాహాత్మ్యే మధుకైటభవధో నామ
ప్రథమోsధ్యాయః||

updated27/09/2022 10AM