||Purusha Suktam||

ಪುರುಷಸೂಕ್ತಂ॥

|| Om tat sat ||

Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

||ಪುರುಷಸೂಕ್ತಂ||

||ಶಾಂತಿ ಮಂತ್ರಮು||
ಓಮ್ ತಚ್ಚಂ ಯೋರಾವೃಣೀಮಹೇ|ಗಾತುಂ ಯಜ್ಞಾಯ| ಗಾತುಂ ಯಜ್ಞಪತಯೇ|
ದೈವೀ ಸ್ವಸ್ತಿರಸ್ತು ನಃ| ಸ್ವಸ್ತಿರ್ಮಾನುಷೇಭ್ಯಃ | ಊರ್ಥ್ವಂ ಜಿಗಾತು ಭೇಷಜಂ|
ಶಂ ನೋ ಅಸ್ತು ದ್ವಿಪದೇ | ಶಂ ಚತುಷ್ಪದೇ||
ಓಮ್ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ||

ಓಮ್ ಸಹಸ್ರ ಶೀರ್ಷಾಪುರುಷಃ|
ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಃ ಸಹಸ್ರಪಾತ್|
ಸಭೂಮಿಂ ವಿಶ್ವತೋ ವೃತ್ವಾ|
ಅತ್ಯತಿಷ್ಠತ್ ದಶಾಂಗುಳಮ್||1||

ಪುರುಷ ಏ ವೇದಗ್‍ಂ ಸರ್ವಮ್
ಯದ್ಭೂತಂ ಯಚ್ಚಭವ್ಯಂ|
ಉತಾಮೃತತ್ವಸ್ಯೇಶಾನಃ|
ಯದನ್ನೇನಾತಿರೋಹತಿ||2||

ಏತಾವಾನಸ್ಯ ಮಹಿಮಾ|
ಅತೋ ಜ್ಯಾಯಾಗ್‍ಶ್ಚ ಪೂರುಷಃ|
ಪಾದೋಽಸ್ಯ ವಿಶ್ವಾ ಭೂತಾನಿ|
ತ್ರಿಪಾದಸ್ಯಾಮೃತಂ ದಿವಿ||3||

ತ್ರಿಪಾದೂರ್ಧ್ವ ಉದೈತ್ಪುರುಷಃ|
ಪಾದೋಽಸ್ಯೇಹಾಽಽಭವಾತ್ಪುನಃ|
ತತೋ ವಿಷ್ವಜ್‍ವ್ಯಕ್ರಾಮತ್|
ಸಾಶನಾನಶನೇ ಅಭಿ||4||

ತಸ್ಮಾತ್ ವಿರಾಟ್ ಅಜಾಯತ|
ವಿರಾಜೋ ಅಧಿ ಪೂರುಷಃ|
ಸ ಜಾತೋ ಅತ್ಯರಿತ್ಯತ|
ಪಶ್ಚಾತ್ ಭೂಮಿಮ್ ಅಧೋ ಪುರಃ||5||

ಯತ್ಪುರುಷೇಣ ಹವಿಷಾ|
ದೇವಾ ಯಜ್ಞಮತನ್ವತ|
ವಸಂತೋ ಅಸ್ಯಾಸೀದಾಜ್ಯಮ್|
ಗ್ರೀಷ್ಮ ಇಧ್ಮಃ ಶರತ್ ಹವಿಃ||6||

ಸಪ್ತಾಸ್ಯಾನ್ ಪರಿಧಯಃ|
ತ್ರಿಃ ಸಪ್ತ ಸಮಿಧಃ ಕೃತಾಃ|
ದೇವಾಯದ್ಯಜ್ಞಂ ತನ್ವಾನಾಃ|
ಅಬಧ್ನುನ್ಪುರುಷಂ ಪಶುಮ್||7||

ತಂ ಯಜ್ಞಂ ಬರ್ಹಿಷಿ ಪ್ರೌಕ್ಷನ್|
ಪುರುಷಂ ಜಾತಮಗ್ರತಃ|
ತೇನಾ ದೇವಾ ಅಜಯಂತ|
ಸಾಧ್ಯಾ ಋಷಯಶ್ಚ ಯೇ||8||

ತಸ್ಮಾತ್ ಯಜ್ಞಾತ್ ಸರ್ವಹುತಃ|
ಸಂಭೃತಂ ವೃಷದ್ರಾಜ್ಯಮ್|
ಪಶೂಗ್‍ಸ್ತಾಗ್‍ಶ್ಚಕ್ರೇ ವಾಯವ್ಯಾನ್|
ಅರಣ್ಯಾನ್ಗ್ರಾಮ್ಯಾಶ್ಚ ಯೇ||9||

ತಸ್ಮಾತ್ ಯಜ್ಞಾತ್ ಸರ್ವಹುತಃ|
ಋಚಃ ಸಾಮಾನಿ ಜಜ್ಞಿರೇ|
ಛಂದಾಗ್‍ಂಸಿ ಜಜ್ಞರೇ ತಸ್ಮಾತ್ |
ಯಜುಃ ತಸ್ಮಾದಜಾಯತ|| 10||

ತಸ್ಮಾದಶ್ವಾ ಅಜಾಯಂತ|
ಯೇ ಕೇ ಚೋಭಯಾದತಃ|
ಗಾವೋ ಹ ಜಜ್ಞಿರೇ ತಸ್ಮಾತ್|
ತಸ್ಮಾತ್ ಜ್ಜಾತಾ ಅಜಾವಯಃ||11||

ಯತ್ಪುರುಷಂ ವ್ಯದ್ಧುಃ|
ಕತಿಧಾ ವ್ಯಕಲ್ಪಯನ್|
ಮುಖಂ ಕಿಮಸ್ಯ ಕೌ ಬಾಹೂ|
ಕಾವೂರೂ ಪಾದಾವುಚ್ಯೇತೇ||12||

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಽಸ್ಯ ಮುಖಮಾಸೀತ್|
ಬಾಹೂ ರಾಜಸ್ಯ ಕೃತಃ|
ಊರೂ ತದಸ್ಯ ಯದ್ವೈಶ್ಯಃ|
ಪದ್ಭ್ಯಾ‍ಗ್‍ಂ ಶೂದ್ರೋ ಅಜಾಯತ||13||

ಚಂದ್ರಮಾ ಮನಸೋ ಜಾತಃ |
ಚಕ್ಷೋಃ ಸೂರ್ಯೋ ಅಜಾಯತ|
ಮುಖಾದಿಂದ್ರಶ್ಚಾಗ್ನಿಶ್ಚ|
ಪ್ರಾಣಾದ್ವಾಯುರಜಾಯತ||14||

ನಾಭ್ಯಾದಾಸೀತ್ ಅಂತರಿಕ್ಷಮ್|
ಶೀರ್ಷೋ ದ್ಯೌಃ ಸಮವರ್ತತ|
ಪದ್ಭ್ಯಾಂ ಭೂಮಿರ್ದಿಶಃ ಶ್ರೋತಾತ್|
ತಥಾ ಲೋಕಾಗ್‍ಂ ಅಕಲ್ಪಯನ್||15||

 ವೇದಾಹಮೇತಂ ಪುರುಷಂ ಮಹಾಂತಮ್|
ಅದಿತ್ಯವರ್ಣಂ ತಮಸಸ್ತುಪಾರೇ|
ಸರ್ವಾಣಿ ರೂಪಾಣಿ ವಿಚಿತ್ಯ ಧೀರಃ |
ನಾಮಾನಿ ಕೃತ್ವಾಽಭಿವದನ್ ಯದಾಸ್ತೇ||16||

ದಾತಾ ಪುರಸ್ತಾತ್ ಯಮುದಾಜಹಾರ|
ಶಕ್ರಃ ಪ್ರವಿದ್ವಾನ್ ಪ್ರದಿಶಶ್ಚತಸ್ರಃ|
ತಮೇವಂ ವಿದ್ವಾನ್ ಅಮೃತ ಇಹ ಭವತಿ|
ನಾನ್ಯಃ ಪಂಥಾ ಅಯನಾಯ ವಿದ್ಯತೇ||17||

ಯಜ್ಞೇನ ಯಜ್ಞಮಜಯಂತ ದೇವಾಃ|
ತಾನಿ ಧರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರಥಮಾನ್ಯಾಸನ್|
ತೇ ಹ ನಾಕಂ ಮಹಿಮಾನಃ ಸಚಂತೇ|
ಯತ್ರಪೂರ್ವೇ ಸ್ವಾಧ್ಯಾಃ ಸಂತಿ ದೇವಾಃ||18||

ಅದ್ಭ್ಯಃ ಸಂಭೂತಃ ಪೃಥಿವ್ಯೈ ರಸಾಚ್ಚ|
ವಿಶ್ವಕರ್ಮಣಃ ಸಮವರ್ತತಾಧಿ|
ತಸ್ಯ ತ್ವಷ್ಠಾ ವಿದಧತ್ ರೂಪಮೇತಿ|
ತತ್ ಪುರುಷಸ್ಯ ವಿಶ್ವಮಾಜಾನಮಗ್ರೇ||19||

ವೇದಾಹಮೇತಂ ಪುರುಷಂ ಮಹಾನ್ತಂ|
ಆದಿತ್ಯವರ್ಣಂ ತಮಸಃ ಪರಸ್ತಾತ್|
ತಮೇವಂ ವಿದ್ವಾನಮೃತ ಇಹ ಭವತಿ|
ನಾನ್ಯಃ ಪಂಥಾ ವಿದ್ಯತೇಽಯನಾಯ||20||

ಪ್ರಜಾಪತಿಶ್ಚರತಿ ಗರ್ಭೇ ಅಂತಃ|
ಅಜಾಯಮಾನೋ ಬಹುಥಾ ವಿಜಾಯತೇ|
ತಸ್ಯ ಧೀರಾಃ ಪರಿಜಾನಂತಿ ಯೋನಿಮ್|
ಮರೀಚೀನಾಂ ಪದಮಿಚ್ಚಂತಿ ವೇಧಸಃ|| 21||

ಯೋ ದೇವೇಭ್ಯ ಅತಪತಿ|
ಯೋ ದೇವಾನಾಂ ಪುರೋಹಿತಃ|
ಪೂರ್ವೋ ಯೋ ದೇವೇಭ್ಯೋ ಜಾತಃ|
ನಮೋ ರುಚಾಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಯೇ||22||

ರುಚಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಂ ಜನಯಂತಃ|
ದೇವಾ ಅಗ್ರೇ ತದಬ್ರುವನ್|
ಯಸ್ತ್ವೈವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಿದ್ಯಾತ್|
ತಸ್ಯ ದೇವಾ ಅಸನ್ ವಸೇ||23||

ಹ್ರೀಶ್ಚ ತೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ್ಚ ಪತ್ನ್ಯೌ|
ಅಹೋ ರಾತ್ರೇ ಪಾರ್ಶ್ವೇ|
ನಕ್ಷತ್ರಾಣಿ ರೂಪಮ್|
ಅಶ್ವಿನೌ ವ್ಯಾತ್ತಮ್| 24||

ಇಷ್ಟಂ ಮನಿಷಾಣ|
ಅಮುಂ ಮನಿಷಾಣ|
ಸರ್ವಂ ಮನಿಷಾಣ|| 25||

ಓಮ್ |
ತಚ್ಚಂ ಯೋರಾವೃಣೀ ಮಹೇ|
ಗಾತುಂ ಯಜ್ಞಾಯ| ಗಾತುಂ ಯಜ್ಞಪತಯೇ|
ದೈವೀ ಸ್ವಸ್ತಿರಸ್ತು ನಃ|
ಸ್ವಸ್ತಿರ್ ಮಾನುಷೇಭ್ಯಃ|
ಊರ್ಧ್ವಂ ಜಿಗಾತು ಭೇಷಜಮ್|
ಶಂ ನೋ ಅಸ್ತು ದ್ವಿಪದೇ|
ಶಂ ಚತುಷ್ಪದೇ|
ಓಂ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ||











|| Om tat sat ||