Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English
|| ఓమ్ తత్ సత్||

సుందరకాండ.
అథ పంచత్రింశస్సర్గః

తాం తు రామకథాం శ్రుత్వా వైదేహీ వానరర్షభాత్ |
ఉవాచ వచనం సాంత్వ మిదం మథురయా గిరః||1||

క్వతే రామేణ సంసర్గః కథం జానాసి లక్ష్మణమ్|
వానరాణాం నరాణం చ కథామాసీత్ సమాగమః||2||

యాని రామస్య లింగాని లక్ష్మణస్య చ వానర|
తాని భూయః సమాచక్ష్వ న మాం శోకః సమావిశేత్||3||

కీదృశం తస్య సంస్థానం రూపం రామస్య కీదృశం|
కథ మూరూ కథం బాహూ లక్ష్మణస్య చ శంస మే||4||

ఏవముక్తస్తు వైదేహ్యా హనుమాన్మారుతాత్మజః|
తతో రామం యథా తత్త్వ మాఖ్యాతుముపచక్రమే||5||

జానంతీ బత దిష్ట్యా మాం వైదేహి పరిపృచ్ఛసి|
భర్తుః కమల పత్రాక్షి సంస్థానం లక్ష్మణస్య చ||6|||

యాని రామస్య చిహ్నాని లక్ష్మణస్య చ యాని వై|
లక్షితాని విశాలాక్షీ వదతః శ్రుణు తాని మే||7||

రామః కమలపత్రాక్షః సర్వసత్వమనోహరః|
రూపదాక్షిణ్య సంపన్నః ప్రసూతే జనకాత్మజే||8||

తేజసాఽఽదిత్య సంకాశః క్షమయా పృథివీ సమః|
బృహస్పతి సమో బుద్ద్యా యశసా వాసవోపమః||9||

రక్షితా జీవలోకస్య స్వజన స్యాభిరక్షితా|
రక్షితా స్వస్య వృత్తస్య ధర్మస్య చ పరంతపః||10||

రామోభామిని లోకస్య చాతుర్వర్ణస్య రక్షితా|
మర్యాదానాం చ లోకస్య కర్తా కారయితా చ సః||11||

అర్చిష్మా నర్చితోఽత్యర్థం బ్రహ్మచర్యవ్రతే స్థితః|
సాధూనాం ఉపకారజ్ఞః ప్రచారజ్ఞః శ్చ కర్మణామ్||12||

రాజవిద్యా వినీతశ్చ బ్రాహ్మణనాముపాసితా|
శ్రుతవాన్ శీలసంపన్నో వినీతశ్చ పరంతప||13||

యజుర్వేద వినీతశ్చ వేదవిద్భిః సుపూజితః|
ధనుర్వేదేచ వేదేషు వేదాంగేషు చ నిష్ఠితః||14||

విపులాంసో మహాబాహుః కంబుగ్రీవః శుభాననః|
గూఢజత్రుః సుతామ్రాక్షో రామో దేవి జనైశ్రుతః||15||

దుందుభి స్వన నిర్ఘోషః స్నిగ్ధవర్ణః ప్రతాపవాన్|
సమ స్సమవిభక్తాంగో వర్ణం శ్యామం సమాశ్రితః||16||

త్రిస్థిరః త్రిప్రలంబశ్చ త్రిసమః త్రిషుచోన్నతః|
త్రితామ్ర త్రిషు చ స్నిగ్ధో గంభీర త్రిషు నిత్యశః||17||

త్రివలీవాం స్త్ర్యవనతః చతుర్వ్యంగః త్రిశీర్షవాన్|
చతుష్కలః చతుర్లేఖః చతుష్కిష్కుః చతుస్సమః||18||

చతుర్దశ సమద్వంద్వః చతుర్దంష్ట్రః చతుర్గతిః|
మహోష్ఠహనునాసశ్చ పంచస్నిగ్ధోఽష్టవంశవాన్||19||

దశపద్మో దశబృహ త్త్రిభిర్వ్యాప్తో ద్విశుక్లవాన్|
షడున్నతో నవతనుః త్రిభిర్వ్యాప్నోతి రాఘవః||20||

సత్యధర్మపరః శ్రీమాన్ సంగ్రహానుగ్రహే రతః|
దేశకాలవిభాగజ్ఞః సర్వలోకప్రియం వదః||21||

భ్రాతా చ తస్య ద్వైమాత్ర సౌమిత్రి రపరాజితః|
అనురాగేణ రూపేణ గుణైశ్చైవ తథావిథః||22||

తావుభౌ నరశార్దూలౌ త్వద్దర్శనసముత్సుకౌ|
విచిన్వంతౌ మహీం కృత్స్నాం అస్మాభిరభిసంగతౌ||23||

త్వామేవ మార్గమాణౌ తౌ విచరంతౌ వసుంధరామ్|
దదర్శతు ర్మృగపతిం పూర్వజేనావరోపితమ్||24||

ఋశ్యమూకస్య పృష్ఠే తు బహుపాదపసంకులే|
భ్రాతుర్భయార్తమాసీనం సుగ్రీవం ప్రియదర్శనమ్||25||

వయం తు హరిరాజం తం సుగ్రీవం సత్యసంగరమ్|
పరిచర్యాస్మహే రాజ్యాత్ పూర్వజేనావరోపితమ్||26||

తతస్తౌ చీరవసనౌ ధనుః ప్రవరపాణినౌ|
ఋశ్యమూకస్య శైలస్య రమ్యం దేశముపాగతౌ||27||

స తౌ దృష్ట్వా నరవ్యాఘ్రౌ ధన్వినౌ వానరర్షభః|
అవప్లుతో గిరేస్తస్య శిఖరం భయమోహితః||28||

తతః స శిఖరే తస్మిన్ వానరేంద్రో వ్యవస్థితః|
తయోః సమీపం మామేవ ప్రేషయామాస సత్వరమ్||29||

తావహం పురుషవ్యాఘ్రౌ సుగ్రీవ వచనాత్ప్రభూ |
రూపలక్షణసంపన్నౌ కృతాంజలిరుపస్థితః||30||

తౌ పరిజ్ఞాతతత్వార్థౌ మయా ప్రీతిసమన్వితౌ|
పృష్ఠమారోప్య తం దేశం ప్రాపితౌ పురుషర్షభౌ||31||

నివేదితౌ చ తత్త్వేన సుగ్రీవాయ మహాత్మనే|
తయోరన్యోఽన్య సల్లపాద్భృశం ప్రీతి రజాయత||32||

తతస్తౌ ప్రీతిసంపన్నౌ హరీశ్వరనరేశ్వరౌ|
పరస్పర కృతాశ్వాసౌ కథయా పూర్వ వృత్తయా||33||

తతః స సాంత్వయామాస సుగ్రీవం లక్ష్మణాగ్రజః|
స్త్రీ హేతోః వాలినా భ్రాత్రా నిరస్త మురుతేజసా||34||

తతస్త్వన్నాశజం శోకం రామస్యా క్లిష్టకర్మణః|
లక్ష్మణో వానరేంద్రాయ సుగ్రీవాయ న్యవేదయత్ ||35||

స శ్రుత్వా వానరేంద్రస్తు లక్ష్మణే నేరితం వచః|
తదాసీన్నిష్ప్రభోఽత్యర్థం గ్రహగ్రస్త ఇవాంశుమాన్||36||

తతస్త్వద్గాత్రశోభీని రక్షసా హ్రియమాణయా|
యాన్యాభరణ జాలాని పాతితాని మహీతలే||37||

తాని సర్వాణి రామాయ ఆనీయ హరియూధపాః|
సంహృష్టా దర్శయామాసుర్గతిం తు న విదుస్తవ||38||

తాని రామాయ దత్తాని మయై వోపహృతాని చ|
స్వనవంత్యవకీర్ణాని తస్మిన్ విగతచేతసి||39||

తాన్యంకే దర్శనీయాని కృత్వా బహువిధం తవ|
తేన దేవ ప్రకాశేన దేవేన పరిదేవతమ్||40||

పశ్యతస్తాని రుదత స్తామ్యతశ్చ పునః పునః|
ప్రాదీపయన్ దాశరథేస్తాని శోకహుతాశనమ్||41||

శయితం చ చిరం తేన దుఃఖార్తేన మహాత్మనా|
మయాపి వివిధైర్వాక్యైః కృఛ్ఛా దుత్థాపినః పునః||42||

తాని దృష్ట్వా మహాబాహుః దర్శయిత్వా ముహుర్ముహుః|
రాఘవః ససౌమిత్రిః సుగ్రీవే స న్యవేదయత్||43||

స త్వాదర్శనాదార్యే రాఘవః పరితప్యతే|
మహతా జ్వలతా నిత్యమగ్నినేవాగ్ని పర్వతః||44||

త్వత్కృతే తమనిద్రా చ శోకశ్చింతా చ రాఘవమ్|
తాపయంతి మహాత్మానమగ్న్యగార మివాగ్నయః||45||

తవాదర్శన శోకేన రాఘవః ప్రవిచాల్యతే|
మహతా భూమికంపేన మహానివ శిలోచ్చయః||46||

కాననాని సురమ్యాణి నదీః ప్రస్రవణాని చ|
చరన్ న రతిమాప్నోతి త్వా మపశ్యన్ నృపాత్మజే||47||

సత్వాం మనుజశార్దూల క్షిప్రం ప్రాప్స్యతి రాఘవః|
సమిత్రభాంధవం హత్వా రావణం జనకాత్మజే||48||

సహితౌ రామసుగ్రీవావుభావకురుతాం తదా|
సమయం వాలినం హంతుం తవచాన్వేషణం తథా||49||

తతస్తాభ్యాం కుమారాభ్యాం వీరాభ్యాం స హరీశ్వరః|
కిష్కింధాం సముపాగమ్య వాలీ యుద్ధే నిపాతితః||50||

తతో నిహత్య తరసా రామో వాలిన మాహవే|
సర్వేషాం హరి సంఘానాం సుగ్రీవమకరోత్ పతిమ్||51||

రామసుగ్రీవయోరైక్యం దేవ్యేవం సమజాయత|
హనుమంతం చ మాం విద్ధి తయోర్దూతమిహాగతమ్||52||

స్వరాజ్యం ప్రాప్య సుగ్రీవః సమానీయ హరీశ్వరాన్ |
త్వదర్థం ప్రేషయామాస దిశో దశ మహాబలాన్ ||53||

ఆదిష్టా వానరేంద్రేణ సుగ్రీవేణ మహౌజసా|
అద్రిరాజ ప్రతీకాశాః సర్వతః ప్రస్థితా మహీమ్||54||

తతస్తు మార్గామాణావై సుగ్రీవ వచనాతురాః|
చరంతి వసుధాం కృత్స్నాం వయమన్యే చ వానరాః||55||

అంగదో నామ లక్ష్మీవాన్ వాలిసూను ర్మహాబలః|
ప్రస్థితః కపిశార్దూలః త్రిభాగబలసంవృతః||56||

తేషాం నో విప్రణష్టానాం వింధ్యే పర్వతసత్తమే|
భృశం శోకపరీతానా మహోరాత్రగణా గతాః||57||

తే వయం కార్యనైరాశ్యాత్ కాలస్యాతిక్రమణే|
భయాచ్చ కపిరాజస్య ప్రాణాం స్త్యక్తుం వ్యవస్థితాః||58||

విచిత్య వనదుర్గాణి గిరిప్రస్రవణాని చ|
అనాసాద్య పదం దేవ్యాః ప్రాణాం స్త్యక్తుం సముద్యతాః||59||

దృష్ట్వా ప్రాయోపవిష్టాంశ్చ సర్వాన్ వానరపుంగవాన్|
భృశం శోకార్ణవే మగ్నః పర్యదేవయదంగదః||60||

తవ నాశం చ వైదేహి వాలినశ్చ వధం తథా|
ప్రాయోపవేశమస్మాకం మరణం చ జటాయుషుః||61||

తేషాం న స్స్వామిసందేశా న్నిరాశానాం ముమూర్షతాం|
కార్యహేతో రివాయత శ్శకుని ర్వీర్యవాన్ మహాన్||62||

గృధరాజస్య సోదర్యః సంపాతిర్నామ గృధరాట్|
శ్రుత్వా భాతృవధం కోపాత్ ఇదం వచనమబ్రవీత్||63||

యవీయాన్కేన మే భ్రాతా హతః క్వ చ నిపాతితః|
ఏత దాఖ్యాతు మిచ్చామి భవద్భిః వానరోత్తమాః||64||

అంగదో ఽకథయ త్తస్య జనస్థానే మహద్వధమ్|
రక్షసా భీమరూపేణ త్వా ముద్దిశ్య యథాతథమ్||65||

జటయుషో వధం శ్రుత్వా దుఃఖిత స్సోఽరుణాత్మజః|
త్వాం శశంస వరారోహే వసంతీం రావణాలయే||66||

తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా సంపాతేః ప్రీతివర్ధనమ్|
అంగదప్రముఖా స్తూర్ణం తతః సంప్రస్థితా వయమ్||67||

వింధ్యా దుత్థాయ సంప్రాప్తాః సాగరస్యాంత ముత్తరమ్|
త్వద్దర్శనకృతోత్సాహా హృష్టాః తుష్టాః ప్లవంగమాః||68||

అంగదప్రముఖాస్సర్వే వేలోపాంత ముపస్థితాః|
చింతాం జగ్ముః పునర్భీతాః త్వద్దర్శనసముత్సకాః||69||

అథాహం హరిసైన్యస్య సాగరం ప్రేక్ష్య సీదతః|
వ్యవధూయ భయం తీవ్రం యోజనానాం శతం ప్లుతః||70||

లంకా చాపి మయా రాత్రౌ ప్రవిష్టా రాక్షసాకులా|
రావణశ్చ మయా దృష్టః త్వం చ శోకపరిప్లుతా||71||

ఏతత్తే సర్వ మాఖ్యాతం యథావృత్త మనిందితే|
అభిభాషస్వ మాం దేవి దూతో దాశరథే రహమ్||72||

తం మాం రామకృతోద్యోగం త్వన్నిమిత్త మిహాగతమ్|
సుగ్రీవ సచివం దేవి బుద్ద్యస్వ పవనాత్మజమ్||73||

కుశలీ తవ కాకుత్‍స్థ సర్వశస్త్రభృతాం వరః|
గురోరారాధనే యుక్తో లక్ష్మణశ్చ సులక్షణః||74||

తస్య వీర్యవతో దేవి భర్తుః తవ హితే రతః|
అహమేకస్తు సంప్రాప్తః సుగ్రీవ వచనాదిహ||75||

మయేయ మసహాయేన చరతా కామరూపిణా|
దక్షిణా ది గనుక్రాంతా త్వన్మార్గవిచయైషిణా||76||

దిష్ట్యాహం హరిసైన్యానాం త్వన్నాశ మనుశోచతామ్|
అపనేష్యామి సంతాపం తవాభిగమశంసనాత్||77||

దిష్ట్యా హి మమ న వ్యర్థం దేవి సాగర లంఘనమ్|
ప్రాప్స్యా మ్యహ మిదం దిష్ట్వా త్వద్దర్శనకృతం యశః||78||

రాఘవశ్చ మహావీర్యః క్షిప్రం త్వా మభిపత్స్యతే|
సమిత్ర బాంధవం హత్వా రావణం రాక్షసాధిపమ్||79||

మాల్యవాన్నామ వైదేహి గిరిణా ముత్తమో గిరిః|
తతో గచ్ఛతి గోకర్ణం పర్వతం కేసరీ హరిః ||80||

స చ దేవర్షిభిర్దిష్టః పితా మమ మహాకపిః|
తీర్థే నదీ పతేః పుణ్యే శంబసాదన ముద్దరత్||81||

తస్యాహం హరిణః క్షేత్రే జాతో వాతేన మైథిలి|
హనుమానితి విఖ్యాతో లోకేస్వేనైవ కర్మణా||82||

విశ్వాసార్థం తు వైదేహి భర్తురుక్తా మయా గుణాః|
అచిరాత్ రాఘవో దేవి త్వా మితో నయితాఽనఘే||83||

అతులం చ గతా హర్షం ప్రహర్షేణ చ జానకీ|
నేత్రాభ్యాం వక్రపక్ష్మాభ్యాం ముమోచానందజం జలం||85||

చారు తద్వదనం తస్యా స్తామ్రశుక్లాయతేక్షణం|
అశోభత విశాలాక్ష్యా రాహుముక్త ఇవోడురాట్||86||

హనుమంతం కపిం వ్యక్తం మన్యతే నాన్యథేతి సా|
అథోవాచ హనుమాంస్తాముత్తరం ప్రియదర్శనామ్||87||

ఏతత్తే సర్వమాఖ్యాతం సమాశ్వసిహి మైథిలి|
కింకరోమి కథం వాతే రోచతే ప్రతియామ్యహమ్||88||

హతేఽసురే సంయతి శంబసాదనే
కపిప్రవీరేణ మహర్షి చోదనాత్|
తతోఽ స్మి వాయుప్రభవో హి మైథిలి
ప్రభావతః తత్ప్రతిమశ్చ వానరః||89||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే పంచత్రింశస్సర్గః||

|| Om tat sat ||