|| ఓమ్ తత్ సత్||

Sloka Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

సుందరకాండ.
అథ అష్టత్రింశస్సర్గః

తతః స కపిశార్దూలః తేన వాక్యేన హర్షితః|
సీతామువాచ తత్ శ్రుత్వా వాక్యం వాక్య విశారదః||1||

యుక్తరూపం త్వయా దేవి భాషితం శుభదర్శనే|
సదృశం స్త్రీస్వభావస్య సాధ్వీనాం వినయస్య చ||2||

స్త్రీత్వం న తు సమర్థ హి సాగరం వ్యతివర్తితుమ్|
మా మధిష్ఠాయ విస్తీర్ణం శతయోజన మాయతమ్||3||

ద్వితీయం కారణం యచ్చ బ్రవీషి వినయాన్వితే|
రామాత్ అన్యస్య నార్హామి సంస్పర్శమితి జానకి||4||

ఏతత్ తే దేవి సదృశం పత్న్యాస్తస్య మహాత్మనః|
కా హ్యాన్యా త్వా మృతే దేవి బ్రూయాత్ వచన మీదృశమ్ ||5||

శ్రోష్యతే చైవ కాకుత్‍స్థః సర్వం నిరవశేషతః|
చేష్ఠితం య త్వయా దేవి భాషితం మమచాగ్రతః|| 6||

కారణైర్బహుభిర్దేవి రామప్రియ చికీర్షయా|
స్నేహప్రస్కన్న మనసా మయైతత్ సముదీరితమ్||7||

లంకాయా దుష్ప్రవేశత్వాత్ దుస్తరత్వాన్మహోదధే|
సామర్థ్యాత్ అత్మనశ్చైవ మయైతత్ సముదీరితమ్||8||

ఇఛ్ఛామి త్వాం సమానేతుం అద్యైవ రఘుబంధునా|
గురుస్నేహేన భక్త్యా చ నాన్యథైతత్ ఉదాహృతమ్||9||

యది నోత్సహసే యాతుం మయా సార్థ మనిందితే|
అబ్జిజ్ఞానం ప్రయచ్ఛ త్వం జానీయాత్ రాఘవో హి తత్||10||

ఏవముక్తా హనుమతా సీతా సురసుతోపమా|
ఉవాచ వచనం మందం భాష్పప్రగ్రథితాక్షరమ్||11||

ఇదం శ్రేష్ఠం అభిజ్ఞానం బ్రూయాస్త్వంతు మమ ప్రియమ్|
శైలస్య చిత్రకూటస్య పాదే పూర్వోత్తరే పురా||12||

తాపసాశ్రమవాసిన్యాం ప్రాజ్యమూలఫలోదకే|
తస్మిన్ సిద్ధాశ్రమే దేశే మందాకిన్యా హ్యదూరతః||13||

తస్యోపవనషండేషు నానాపుష్పసుగంధిషు|
విహృత్య సలిలక్లిన్నా తవాంకే సముపావిశమ్||14||

తతో మాంస సమాయుక్తో వాయసః పర్యతుండయత్|
త మహం లోష్టముద్యమ్య వారయామి స్మ వాయసమ్||15||

దారయన్ స చ మాం కాకః తత్రైవ పరిలీయతే|
న చాప్యుపారమన్ మాంసాత్ భక్షార్థీ బలిభోజనః||16||

ఉత్కర్షానాం చ రశనాం క్రుద్ధాయాం మయి పక్షిణి|
స్రస్యమానే చ వసనే తతో దృష్ట్వా త్వయా హ్యహమ్||17||

త్వయాపsహసితా చాహం క్రుద్ధా సంలక్షితా తదా|
భక్షగృధ్నేన కాకేన దారితా త్వాముపాగతా||18||

అసీనస్య చ తే శ్రాంతా పునరుత్సంగమావిశమ్|
క్రుధ్యంతీ చ ప్రహృష్టేన త్వయాsహం పరిసాంత్వితా||19||

భాష్పపూర్ణ ముఖీ మందం చక్షుషీ పరిమార్జతీ|
లక్షితాsహం త్వయా నాథ వాయసేన ప్రకోపితా||20||

పరిశ్రమాత్ ప్రసుప్తాచ రాఘవాంకేsప్యహం చిరమ్|
పర్యాయేణ ప్రసుప్తశ్చ మమాంకే భరతాగ్రజః||21||

స తత్ర పునరే వాథ వాయసః సముపాగమత్|
తతః సుప్త ప్రబుద్ధాం మాం రామస్యాంకాత్ సముత్థితమ్||22||

వాయసః సహసాగమ్య విదదార స్తనాంతరే|
పునః పునరథోత్పత్య విదదార స మాం భృశమ్||23||

తతః సముత్‍క్షితో రామో ముక్తైః శోణితబిందుభిః|
వాయసేన తతస్తేన బలవత్ క్లిశ్యమానయా||24||

స మయా బోధితః శ్రీమాన్ సుఖసంతప్తః పరంతపః|
స మాం దృష్ట్వా మహాబాహుర్వితున్నాం స్తనయోః తదా||25||

అశీవిష ఇవ క్రుద్ధః శ్వసన్ వాక్య మభాషత|
కేన తే నాగ నాసోరు విక్షతం వై స్తనాంతరమ్||26||

కః క్రీడతి స రోషేణ పంచ వక్త్రేణ భోగినా|
వీక్షమాణః తతః తం వై వాయసం సముదైక్షత||27||

నఖైః సరుధిరైః తీక్ష్‍ణైర్మామేవాభిముఖం స్థితమ్|
పుత్రః కిల స శక్రస్య వాయసః పతతాం వరః||28||

ధరాంతరగతః శీఘ్రం పవనస్య గతౌ సమః|
తతః తస్మిన్ మహాబాహుః కోపసంవర్తితేక్షణః||29||

వాయసే కృతవాన్ క్రూరాం మతిం మతిమతాం వరః|
స దర్భం సంస్తరాత్ గృహ్య బ్రాహ్మేణాస్త్రేణ యోజయత్||30||

స దీప్త ఇవ కాలాగ్నిర్జజ్వాలాభిముఖో ద్విజమ్|
స తం ప్రదీప్తం చిక్షేప దర్భం తం వాయసం ప్రతి||31||

తతః తం వాయసం దర్భస్సోంబరేనుజగామ హ|
అనుశ్రుష్టః తదా కాకో జగామ వివిధాం గతిమ్||32||

లోకకామ ఇమం లోకం సర్వం వై విచచార హ|
స పిత్రా చ పరిత్యక్తః సురైశ్చ సమహర్షిభిః||33||

త్రీన్ లోకాన్ సంపరిక్రమ్య తమేవ శరణం గతః|
స నిపతితం భూమౌ శరణ్యః శరణాగతమ్||34||

వధార్హమపి కాకుత్‍స్థః కృపయా పర్యపాలయత్|
న శర్మ లబ్ధ్వా లోకేషు త మేవ శరణం గతః||35||

పరిద్యూనం విషణ్ణం చ స త మాయాంతం అబ్రవీత్|
మోఘం కర్తుం న శక్యం తు బ్రాహ్మమస్త్రం తదుచ్యతామ్||36||

హినస్తు దక్షిణాక్షి త్వచ్ఛర ఇత్యథ సోబ్రవీత్|
తతః తస్యాక్షి కాకస్య హినస్తి స్మ స దక్షిణమ్||37||

దత్వా స దక్షిణం నేత్రం ప్రాణేభ్యః పరిరక్షితం|
స రామాయా నమస్కృత్వా రాజ్ఞే దశరథాయ చ||38||

విసృష్టేన వీరేణ ప్రతిపేదే స్వమాలయమ్|
మత్కృతే కాకమాత్రేతు బ్రహ్మాస్త్రం సముదీరితమ్||39||

కస్మాద్యోమా హరేత్ త్వత్తః క్షమసే తం మహీపతే|
స కురుష్వ మహోత్సాహః కృపాం మయి నరర్షభ||40||

త్వయా నాథవతీ నాథ హ్యనాథా ఇవ దృశ్యతే|
అనృశంస్యం పరో ధర్మః త్వత్త ఏవ మయా శ్రుతః||41||

జానామి త్వాం మహావీర్యం మహోత్సాహం మహాబలమ్|
అపారపార మక్షోభ్యం గాంభీర్యాత్ సాగరోపమమ్||42||

భర్తారం ససముద్రాయా ధరణ్యా వాసవోపమమ్|
ఏవమస్త్రవిదాం శ్రేష్ఠః సత్వవాన్ బలవానపి||43||

కిమర్థం అస్త్రం రక్షస్సు న యోజయతి రాఘవః|
న నాగ నాపి గంధర్వా నాసురా న మరుద్గణాః||44||

రామస్య సమరే వేగం శక్తాః ప్రతిసమాధితుమ్|
తస్య వీర్యవతః కశ్చిత్ యద్యస్తి మయి సంభ్రమః||45||

కిమర్థం న శరైః తీక్ష్‍ణైః క్షయం నయతి రాక్షసాన్|
భ్రాతురాదేశమాదాయ లక్ష్మణోవా పరంతపః||46||

కస్య హేతోర్నమాం వీరం పరిత్రాతి మహాబలః|
యది తౌ పురుషవ్యాఘ్రౌ వాయ్వగ్నిసమ తేజసౌ||47||

సురాణామపి దుర్దర్షౌ కిమర్థం మాముపేక్షతః|
మమైవ దుష్కృతం కించిన్మహదస్తి న సంశయః||48||

సమర్థా వ పి తౌ యన్మాం నావేక్షేతే పరంతపౌ|
వైదేహ్యా వచనం శ్రుత్వా కరుణం సాశ్రుభాషితమ్||49||

అథాబ్రవీన్మహాతేజా హనుమాన్మారుతాత్మజః|
త్వచ్ఛోకవిముఖో రామో దేవి సత్యేన తే శపే||50||

రామే దుఃఖాభిపన్నే చ లక్ష్మణః పరితప్యతే|
కథంచిత్ భవతీ దృష్టా న కాలః పరిశోచితుమ్||51||

ఇమం ముహూర్తం దుఃఖానాం ద్రక్ష్యస్యంతమనిందితే|
తావుభౌ పురుషవ్యాఘ్రౌ రాజపుత్రౌ మహాబలౌ||52||

త్వద్దర్శన కృతోత్సాహౌ లంకాం భస్మీకరిష్యతః|
హత్వా చ సమరే క్రూరం రావణం స బాంధవమ్||53||

రాఘవస్త్వాం విశాలాక్షి నేష్యతి స్వాం పురీం ప్రతి|
బ్రూహి యద్రాఘవో వాచ్యో లక్ష్మణశ్చ మహాబలః||54||

సుగ్రీవో వాపి తేజస్వీ హరయోsపి సమాగతః|
ఇత్యుక్తవతి తస్మింశ్చ సీతా సురసుతోపమా||55||

ఉవాచ శోక సంతప్తా హనూమంతం ప్లవంగమమ్|
కౌసల్యా లోకభర్తారం సుషువే యం మనస్వినీ||56||

తం మమార్థే సుఖమ్ పృఛ్చ శిరసా చాభివాదయ|
స్రజశ్చ సర్వరత్నాని ప్రియాయాశ్చ వరాంగనా||57||

ఇశ్వర్యం చ విశాలాయాం పృథివ్యాం అపి దుర్లభమ్|
పితరం మాతరం చైవ సమ్మాన్యాభిప్రసాద్యచ||58||

అనుప్రవ్రజితో రామం సుమిత్రా యేన సుప్రజాః|
అనుకూల్యేన ధర్మాత్మా త్యక్త్వా సుఖమనుత్తమమ్||59||

అనుగచ్ఛతి కాకుత్‍స్థం భ్రాతరం పాలయన్ వనే|
సింహస్కంధో మహాబాహుః మనస్వీ ప్రియదర్శనః||60||

పితృవత్ వర్తతే రామే మాతృన్మాం సమాచరన్|
హ్రియమాణాం తదా వీరో న తు మాం వేద లక్ష్మణః||61||

వృద్ధోపసేవీ లక్ష్మీవాన్ శక్తోన బహుభాషితా|
రాజపుత్త్రః ప్రియశ్రేష్ఠః సదృశః శ్వసురస్యమే||62||

మమ ప్రియతరో నిత్యం భ్రాతా రామస్య లక్ష్మణః|
నియుక్తో ధురి యస్యాం తు తాముద్వహతి వీర్యవాన్||63||

యం దృష్ట్వా రాఘవో నైవ వృత్తం ఆర్యమనుస్మరేత్|
స మమార్థాయ కుశలం వక్తవ్యో వచనాన్మమ||64||

మృదుర్నిత్యం శుచిర్దక్షః ప్రియో రామస్య లక్ష్మణః|
యథా హి వానరశ్రేష్ఠ దుఃఖక్షయకరో భవేత్||65||

త్వమస్మిన్ కార్యనిర్యోగే ప్రమాణం హరిసత్తమ||
రాఘవః త్వత్సమారంభాన్మయి యత్నపరో భవేత్||66||

ఇదం బ్రూయాశ్చ మే నాథం శూరం రామం పునః పునః|
జీవితం ధారయిష్యామి మాసం దశరథాత్మజ||67||

ఊర్ధ్వం మాసాన్న జీవేయం సత్యే నాహం బ్రవీమి తే|
రావణే నోపరుద్ధాం మాం నికృత్యా పాపకర్మణా||68||

త్రాతుమర్హసి వీర త్వం పాతాళాదివ కౌశికీమ్|
తతో వస్త్రగతం ముక్త్వా దివ్యం చూడామణిం శుభమ్||69||

ప్రదేయో రాఘవాయేతి సీతా హనుమతే దదౌ|
ప్రతిగృహ్య తతో వీరో మణిరత్నమనుత్తమమ్||70||

అంగుళ్యా యోజయామాస న హ్యస్య ప్రాభవద్భుజః|
మణిరత్నం కపివరః ప్రతిగృహ్యsభివాద్య చ||71||

సీతాం ప్రదక్షిణం కృత్వా ప్రణతః పార్శ్వతః స్థితః|
హర్షేణ మహతా యుక్తః సీతా దర్శనజేన సః||72||

హృదయేన గతో రామం శరీరేణ తు విష్ఠితః||73||

మణివరముపగృహ్య మహార్హం జనకనృపాత్మజయా ధృతం ప్రభావాత్|
గిరిరివ పవనావధూతముక్తః సుఖితమనాః ప్రతిసంక్రమం ప్రపేదే||74||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే అష్టత్రింశస్సర్గః ||

|| Om tat sat ||