Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 17
(with meanings and summary)

The story of 17th Sarga in brief is as folllows.

As Hanuman is perched on the Simsupa tree to see Sita, the blemish less moon who has been lending a helping hand, rose up in the clear skies as if with his clear light and cool rays he wanted to serve the son of wind god.

Then Hanuman looked at Sita. She was surrounded by many Rakshasa women. Women of many different and terrifying forms. Hanuman saw the fawn eyed lady covered with soiled and crushed clothes. He saw Sita with a face showing pathos, but not dejected by virtue of her husband's prowess.
He saw the lady with black eyes, protected by her own noble character. Seeing Maithili the tolerant lady, with shining limbs, shining though she is devoid of ornaments, Hanuman felt immeasurable joy. Seeing the lady with intoxicating eyes Hanuman shed tears of joy. He paid obeisance to Rama too.

Delighted on being able to see Sita, having paid obeisance to Rama and Lakshmana Hanuman covered himself in the tree.

That is the summary of Sarga 17.
Now we go through the meanings of the Slokas

||Sloka 17.01||

తతః కుముదషణ్డాబో నిర్మలో నిర్మలం స్వయం|
ప్రజగామ నభశ్చన్ద్రో హంసో నీలమివోదకమ్||17.01||

స|| తతః కుముదషణ్డాభః స్వయం నిర్మలః చన్ద్రః నిర్మలం నభః జగామ యథా హంసః నీలం ఉదకం ఇవ||

||Sloka meanings||

తతః కుముదషణ్డాభః -
then shining like a bed of lilies
స్వయం నిర్మలః చన్ద్రః -
blemish less Moon being himself clear,
నిర్మలం నభః జగామ -
rose up in the clear skies
యథా హంసః నీలం ఉదకం ఇవ -
like a swan swimming through blue waters

||Sloka summary||

"Then the blemish less Moon being himself clear, shining like a bed of lilies, rose up in the clear skies like a swan swimming through blue waters." ||17.01||

||Sloka 17.02||

సాచివ్య మివ కుర్వన్ స ప్రభయా నిర్మలప్రభః
చన్ద్రమా రశ్మిభిః శీతైః సిషేవే పవనాత్మజమ్||17.02||

స||నిర్మలప్రభః సః చంద్రమా స ప్రభయా రశ్మిభిః శీతైః పవనాత్మజం సాచివ్యం కుర్వన్ శిషేవే |

||Sloka meanings||

నిర్మలప్రభః సః చంద్రమా -
that moon spreading clear light
స ప్రభయా రశ్మిభిః శీతైః -
with his cool rays and his brightness
పవనాత్మజం సాచివ్యం కుర్వన్ -
to minister the son of wind god
శిషేవే - served

||Sloka summary||

"The moon was spreading clear light as if he wanted to serve the son of wind god, with his clear light and cool rays." ||17.02||

The Sarga as already stated starts with the description of the Moon.

We heard about moon on two other occasions. In the Sarga 2 saying, "चंद्रोपिसाचिव्य मिवास्य कुर्वन्' (2-57), we hear about the rising moon "उत्तिष्टतेनैक सहस्ररश्मिः". Then again in Sarga 5 saying, "मध्यंगतं अंशुमंतं"(5-1), we hear about the moon in the middle part of the sky. Here saying "प्रजगाम नभश्चंद्रो"(17-1), we hear about Moon on the western skies. It is as though the Moon is right behind Hanuma, acting as though he is Hanuma's associate in the search .

||Sloka 17.03||

స దదర్శ తతస్సీతాం పూర్ణచన్ద్ర నిభాననామ్|
శోకభారైరివ న్యస్తాం భారైర్నావమివామ్భసి||17.03||

స||తతః పూర్ణచన్ద్ర నిభాననామ్ అంభసి న్యస్తామ్ భారైః నావం ఇవ శోకభారైః ( న్యస్తామ్) సీతాం సః దదర్శ||

||Sloka meanings||

పూర్ణచన్ద్ర నిభాననామ్ -
one whose face is like the full moon
అంభసి న్యస్తామ్ భారైః నావం ఇవ-
like a heavy boat sinking in the ocean
శోకభారైః న్యస్తామ్ సీతాం -
one who is carrying heavy burden of sorrow
సః దదర్శ - that Hanuman saw

||Sloka summary||

"Then Hanuman looked at Sita whose face is like the full moon, who is carrying heavy burden of sorrow much like a heavy boat sinking in the ocean." ||17.03||

||Sloka 17.04||

దిదృక్షమాణో వైదేహీం హనుమాన్ మారుతాత్మజః|
స దదర్శా విదూరస్థా రాక్షసీః ఘోరదర్శనాః||17.04||

స||వైదేహీం దిదృక్షమాణః హనుమాన్ మారుతాత్మజః సః విదూరస్థా ఘోరదర్శనా రాక్షసీః దదర్శ||

||Sloka meanings||

వైదేహీం దిదృక్షమాణః -
( while) looking at Vaidehi
హనుమాన్ మారుతాత్మజః -
Hanuman , the son of Vayu
విదూరస్థా - not too far
ఘోరదర్శనా రాక్షసీః-
hideous looking Rakshasa women
దదర్శ - saw .

||Sloka summary||

Hanuman who was looking at Vaidehi, also saw Rakshasa women of dreadful appearance not too far from there .||17.04||

In the following thirteen Slokas we hear the descriptions of Rakshasis guarding Sita

||Sloka 17.05,7||

ఏకాక్షీం ఏకకర్ణాం చ కర్ణ ప్రవరణాం తథా|
అకర్ణాం శంకుకర్ణాం చ మస్తకోఛ్ఛ్వాసనాశికామ్||17.05||
అతికాయోత్తమాఙ్గీ చ తనుదీర్ఘశిరోధరాం|
ధ్వస్థకేశీం తథా్ఽకేశీమ్ కేశకమ్బళధారిణీమ్||17.06||
లమ్బకర్ణలలాటం చ లమ్బోదరపయోధరామ్|
లమ్బోష్టీం చుబుకోష్టీం చ లమ్బస్యాం లమ్బజానుకామ్||17.07||

స|| ఏకాక్షీం ఏక కర్ణాం తథా కర్ణప్రవరణాం అకర్ణాం శంకుకర్ణామ్ మస్తక ఉచ్ఛ్వాసనాశికామ్ (దదర్శ)|| తను దీర్ఘశిరో ధరామ్ అతికాయ ఉత్తమాఙ్గీం ధ్వస్త కేశీం తథా అకేశీం కేశకమ్బల ధారిణీం దదర్శ|| లమ్బ కర్ణ లలాటం చ లమ్బఉదర పయోధరామ్ లమ్బోష్టీం చుబుకోష్టీం లమ్బస్యాం లమ్బజానుకామ్ దదర్శ||

||Sloka meanings||

ఏకాక్షీం ఏక కర్ణాం తథా కర్ణప్రవరణాం -
with one eye , with ears covering the body,
అకర్ణాం శంకుకర్ణామ్ -
without ears, with pointed ears
మస్తక ఉచ్ఛ్వాసనాశికామ్ -
those breathing through the nose on their head
తను దీర్ఘశిరో ధరామ్ -
one having thin and long neck
అతికాయ ఉత్తమాఙ్గీం -
one with big body, one with excellent limbs
ధ్వస్త కేశీం తథా అకేశీం -
one whose hair has receded, one without hair
కేశకమ్బల ధారిణీం -
one who has hair all over like a blanket
లమ్బకర్ణలలాటం చ -
one having long ears
లమ్బఉదర పయోధరామ్ -
long stomach and drooping breasts
లమ్బోష్టీం చుబుకోష్టీం -
one with drooping lips, one with lips extending to chin
లమ్బస్యాం లమ్బజానుకామ్ దదర్శ -
one with long face, one with long knees, he saw

||Sloka summary||

"He saw Rakshasa women with one ear, with ears covering the body, without ears, with pointed ears, and those breathing through the nose on their head. He saw Rakshasa women having thin and long neck, Rakshasis whose hair has been scattered, Rakshasis with no hair, Rakshasa women with hair blanketing all over. He saw some Rakshasa women with ears hanging from the forehead. Some had drooping stomachs. Some had drooping breasts. Some had drooping big lips. Some had lips extending up to chin. Some had long faces and some had long knees." ||17.05- 07||

||Sloka 17.08 -10||

హ్రస్వాం దీర్ఘాం తథా కుబ్జాం వికటాం వామనాం తథా|
కరాళాం భుగ్నవక్త్రాం చ పిఙ్గాక్షీం వికృతాననామ్||17.08||
వికృతాః పిఙ్గళాః కాళీః క్రోధనాః కలహప్రియాః|
కాలాయస మహాశూల కూటముద్గర ధారిణీః||17.09||
వరాహ మృగ శార్దూల మహిషాజ శివాముఖీః|
గజోష్ట్ర హయపాదీశ్చ నిఖాతశిరసో పరాః||17.10||

స|| హ్రస్వాం దీర్ఘాం తథా కుబ్జాం వికటాం వామనాం తథా కరాళాం భుఘ్నవక్త్రాం పింగాక్షీం వికృతాననామ్ దదర్శ || వికృతాః పింగళాః కాలీః క్రోధనాః కలహప్రియాః కాలాయస మహాశూల కూటముద్గర ధారిణీః ||వరాహ మృగ శార్దూల మహిషాజ శివాముఖీః గజ ఉష్ట్ర హయ పాదీః అపరాః నిఖాత శిరసః ||

||Sloka meanings||

హ్రస్వాం దీర్ఘాం తథా కుబ్జాం -
Some are short. Some are tall. Some are like hunchbacks
వికటాం వామనాం తథా -
Some have ugly looks. Some are dwarfs
కరాళాం భుఘ్నవక్త్రాం పింగాక్షీం -
Some have gaping mouths and some have distorted faces, some have brown eyes
వికృతాననామ్ -
Some have distorted eyes
వికృతాః పింగళాః కాలీః -
Some have distorted form. Some are of brown color. Some are black
క్రోధనాః కలహప్రియాః -
Some are angry looking. Some are quarrelsome.
కాలాయస మహాశూల కూటముద్గర ధారిణీః-
Some are holding spears, mallets and hammers.
వరాహ మృగ శార్దూల మహిషాజ శివాముఖీః -
Some have the face of a boar, deer, goat, buffalo, jackal
గజ ఉష్ట్ర హయ పాదీః -
Some have feet like an elephant, camel, or horse.
అపరాః నిఖాత శిరసః -
Others had head shrunk on to the trunk

||Sloka summary||

"Some are short. Some are tall. Some are like hunchbacks. Some have ugly looks. Some are dwarfs. Some have gaping mouths and some have distorted faces. Some have brown eyes. Some have distorted eyes. Some have distorted form. Some are of brown color. Some are black. Some are angry looking. Some are quarrelsome. Some are holding spears, mallets and hammers. Some have the face of a boar, deer, buffalo, jackal. Some have feet like an elephant, camel, or horse. Others had head shrunk on to the trunk." ||17.08 -10||

||Sloka 17.11,12||

ఏకహస్తైకపాదాశ్చ ఖరకర్ణ్యశ్వకర్ణికాః|
గోకర్ణీ హస్తికర్ణీచ హరికర్ణీ స్తథాపరా||17.11||
అనాసా అతినాసాశ్చ తిర్యజ్ఞ్నాస వినాసికాః|
గజసన్నిభనాసాశ్చ లలాటోచ్ఛ్వాసనాసికాః||17.12||

స|| ఏక హస్త ఏకపాదాః చ ఖరకర్ణ అశ్వకర్ణికాః గోకర్ణీ హస్తికర్ణీ చ తథా అపరా హరికర్ణీ చ దదర్శ|| అనాసా అతినాసాః చ తిర్యజ్ఞాసా వినాసికాః గజసన్నిభ నాసాః చ లలాటఉచ్ఛ్వాసనాసికాః చ ||

||Sloka meanings||

ఏక హస్త ఏకపాదాః -
some had only one hand, some had one leg.
ఖరకర్ణ అశ్వకర్ణికాః -
some have the ears of a donkey, some had ears of a horse.
గోకర్ణీ హస్తికర్ణీ చ -
some had the ears of a cow, some had ears of an elephant
తథా అపరా హరికర్ణీ చ -
others had ears like that of a monkey
అనాసా అతినాసాః చ -
some without nose, some are with a big nose
తిర్యజ్ఞాసా వినాసికాః -
Some are with a crooked nose. Some are with a nose without nostrils
గజసన్నిభ నాసాః చ -
some are with a nose like that of an elephant
లలాటఉచ్ఛ్వాసనాసికాః చ-
some are with a nose on the forehead
(దదర్శ - saw)

||Sloka summary||

"He saw some Rakshasa women with one hand. Some had one leg. Some have the ears of a donkey. Some had ears of a horse. Some had the ears of a cow. Some had ears of an elephant and others had ears like that of a monkey. Some without nose. Some are with a big nose. Some are with a crooked nose. Some are with a nose without nostrils. Some are with a nose like that of an elephant and some are with a nose on the forehead". ||17.11,12||

||Sloka 17.13,14||

హస్తిపాదా మహపాదా గోపాదాః పాదచూళికాః|
అతిమాత్ర శిరోగ్రీవా అతిమాత్రకుచోదరీ||17.13||
అతిమాత్రాస్యనేత్రాశ్చ దీర్ఘజిహ్వా నఖాస్తథా|
అజాముఖీః హస్తిముఖీః గోముఖీః సూకరీముఖీః||17.14||

స|| హస్తిపాదాః మహాపాదాః గోపాదాః పాదచూళికాః చ అతిమాత్రశిరోగ్రీవాః అతిమాత్రకుచోదరీః చ||అతిమాత్రాస్యనేత్రాః చ దీర్ఘజిహ్వా నఖాః తథా అజాముఖీః హస్తిముఖీః గోముఖీః సూకరీముఖీః చ ||

||Sloka meanings||

హస్తిపాదాః మహాపాదాః గోపాదాః -
with feet of an elephant, with huge feet, feet of a cow
పాదచూళికాః చ -
some with hair grown on the feet
అతిమాత్రశిరోగ్రీవాః -
some have a huge head and neck
అతిమాత్రకుచోదరీః చ -
some have huge breasts and stomachs
అతిమాత్రాస్యనేత్రాః చ -
some have huge mouths and eyes
దీర్ఘజిహ్వా నఖాః తథా -
some have long tongues, similarly long nails.
అజాముఖీః హస్తిముఖీః -
some had the face of a goat, some had face of an elephant,
గోముఖీః సూకరీముఖీః చ -
some had face of a cow, some had face of a pig (చూచెను)

||Sloka summary||

"Some are with the feet of an elephant. Some are with huge feet. Some are with the feet of a cow. Some with hair grown on the feet. Some have a huge head and neck. Some have huge breasts and stomachs. Some have huge mouths and eyes. Some have long tongues, similarly long nails. And some had the face of a goat. Some have the face of an elephant and yet some others are had the face of a pig." ||17.13,14||

||Sloka 17.15||

హయోష్ట్ర ఖరవక్త్రాశ్చ రాక్షసీర్ఘోరదర్శనాః|
శూలముద్గర హస్తాశ్చ క్రోధనాః కలహప్రియాః||17.15||

స|| హయ ఉష్ట్ర ఖర వక్త్రాః చ ఘోర దర్శనాః రాక్షసీః శూలం ఉద్గర హస్తాః చ క్రోధనాః కలహప్రియాః చ దదర్శ||

||Sloka meanings||

హయ ఉష్ట్ర ఖర వక్త్రాః చ-
Some have the face of a horse, camel or a donkey.
ఘోర దర్శనాః రాక్షసీః -
some are with a terrifying form
శూలం ఉద్గర హస్తాః -
some were holding tridents and crow bars in their hands
క్రోధనాః కలహప్రియాః చ -
some are looking angry and some are looking ready for a quarrel.
దదర్శ - saw

||Sloka summary||

"Some have the face of a horse, camel or a donkey. Some are with a terrifying form. Some were holding tridents and crow bars in their hands. Some are looking angry and some are looking ready for a quarrel." ||17.15||

||Sloka 17.16,17||

కరాళా ధూమ్రకేశీశ్చ రాక్షసీర్వికృతాననాః|
పిబన్తీస్సతతం పానం సదా మాంస సురా ప్రియాః||17.16||
మాంస శోణితదిగ్ధాఙ్గీ మాంసశోణితభోజనాః|
తా దదర్శ కపిశ్రేష్ఠో రోమహర్షణదర్శనాః||17.17||
స్కన్ధవన్త ముపాసీనాః పరివార్య వనస్పతిమ్|

స|| కరాళాః ధూమ్రకేశీః చ వికృతాననాః చ సతతం పానం పిబన్తీః రాక్షసీః మాంస సురా ప్రియాః దదర్శ|| మాంస శోణీత దిగ్ధాఙ్గీః మాంసశోణిత భోజనాః రోమహర్షణ దర్శనాః స్కంధవంతం వనస్పతిం పరివార్య ఉపాసీనాః తాం కపిశ్రేష్ఠః దదర్శ||

||Sloka meanings||.

కరాళాః ధూమ్రకేశీః-
some have gaping mouths. Some have smoke colored hair.
వికృతాననాః చ -
some hideous eyes and faces
సతతం పానం పిబన్తీః రాక్షసీః -
some were always drinking
మాంస సురా ప్రియాః -
some who love meat and drinks
మాంస శోణీత దిగ్ధాఙ్గీః -
some others whose bodies were smeared with flesh and blood
మాంసశోణిత భోజనాః -
some who feed on flesh and blood,
రోమహర్షణ దర్శనాః -
some whose look creates horripilation,
స్కంధవంతం వనస్పతిం పరివార్య -
around the massive trunk of the tree
ఉపాసీనాః తాం కపిశ్రేష్ఠః దదర్శ -
Hanuman saw them sitting.

||Sloka summary||

Some have gaping mouths. Some have smoke colored hair. Some hideous faces. Some were always drinking. Hanuman saw some Rakshasis who love meat and drinks. He also saw some others whose bodies were smeared with flesh and blood , some who feed on flesh and blood, some whose look creates horripilation, and some seated around the massive trunk of the tree.||17.16,17||

in the prceding Slokas we hear about all the Rakshasis guarding Sita.

Their names, which are virtually their descriptions, tells us about them. They are several of them and several types. एकाक्षि, एक कर्ण, अकर्ण, शंखुकर्ण, लंबकर्ण, अतिकाय, ध्वस्त केशि, केशकंबळधारिणि, लंबोदर, लंबोष्टि, लंबास्य, लंबजानुक . What does these names tell us? These are manifestations of the Rajo Tamo Gunas.

||Sloka 17.18,20||

తస్యాధస్తాచ్చ తాం దేవీం రాజపుత్రీం అనిందితామ్||17.18||
లక్షయామాస లక్ష్మీవాన్ హనుమాన్ జనకాత్మజామ్|

స|| లక్ష్మీవాన్ హనుమాన్ తస్య అధస్తాత్ రాజపుత్రీం జనకాత్మజామ్ అనందితాం తాం దేవీం లక్షయామాస||

Govindaraja says - లక్ష్మీవాన్ సీతాదర్శన జనిత శోభాయుక్తః

||Sloka meanings||

లక్ష్మీవాన్ హనుమాన్ -
richly endowed Hanuman
తస్య అధస్తాత్ - under that tree
అనిందితాం రాజపుత్రీం జనకాత్మజామ్ -
blameless princess the daughter of Janaka
తాం దేవీం లక్షయామాస -
saw that lady

||Sloka summary||

The richly endowed Hanuman saw the daughter of Janaka, the blameless princess Sita sitting under that tree||17.18||

Here Hanuma is addressed as లక్ష్మీవాన్! Why? Govindaraja says- సీతాదర్శన జనిత శోభాయుక్తః; because of his having been able to see Sita, he was shining auspiciously..

||Sloka 17.19||

నిష్ప్రభాం శోకసంతప్తాం మలసంకులమూర్ధజామ్||17.19||
క్షీణపుణ్యాం చ్యుతాం భూమౌ తారాం నిపతితామివ|

స|| నిష్ప్రభాం శోకసంతప్తాం మలసంకులమూర్ధజామ్ క్షీణ పుణ్యాం చ్యుతాం భూమౌ నిపాతితాం తారాం ఇవ||

||Sloka meanings||

నిష్ప్రభాం శోకసంతప్తాం -
shorn of luster, drenched in sorrow
మలసంకులమూర్ధజామ్ -
disheveled and dusty
క్షీణ పుణ్యాం తారాం ఇవ చ్యుతాం భూమౌ -
looking like a star having lost its merits
చ్యుతాం భూమౌ నిపాతితాం - slipped and fallen on the earth

||Sloka summary||

The lady shorn of luster, drenched in sorrow, disheveled and dusty was looking like a star having lost merits and fallen on the earth ||17.19||

||Sloka 17.20||

చారిత్ర వ్యపదేశాఢ్యాం భర్తృదర్శనదుర్గతామ్||17.20||
భూషణైరుత్తమార్హీనాం భర్తృవాత్సల్యభూషణామ్

స|| చారిత్రవ్యపదేశాడ్యాం భర్తృదర్శనదుర్గతాం ఉత్తమైః భూషణైః హీనాం భర్తృవాత్సల్య భూషణామ్||

||Sloka meanings||

చారిత్రవ్యపదేశాడ్యాం -
lady having a high history for her chastity
భర్తృదర్శనదుర్గతాం -
being in the unfortunate state of not able to see her husband
ఉత్తమైః భూషణైః హీనాం -
devoid of excellent ornaments
భర్తృవాత్సల్య భూషణామ్ -
ornamented with husband's love

||Sloka summary||

"Hanuman saw the lady having a high history for her chastity, being in the unfortunate state of not able to see her husband, devoid of excellent ornaments, ornamented with husbands love."||17.20||

||Sloka 17.21||

రాక్షసాధిపసంరుద్ధాం బంధుభిశ్చ వినాకృతామ్||17.21||
వియూధాం సింహసంరుద్ధాం బద్ధాం గజవధూమివ|

స|| బంధుభిః వినా రాక్షసాధిప సంరుద్ధాం చ కృతం వియూధాం సింహసంరుద్ధాం బద్ధాం గజవధూం ఇవ||

||Sloka meanings||

బంధుభిః వినా -
separated from her people
రాక్షసాధిప సంరుద్ధాం చ -
under the control of the king of demons
కృతం వియూధాం గజవధూం ఇవ సింహ సంరుద్ధాం -
like a female elephant separated from the herd,
బద్ధాం సింహ సంరుద్ధాం -
fettered and surrounded by lions

||Sloka summary||

"Separated from her people and under the control of the king of demons, she was like an elephant separated from the herd, fettered and surrounded by lions." ||17.21||

||Sloka 17.22||

చన్ద్రరేఖాం పయోదాన్తే శారదభ్రైరివావృతామ్||17.22||
క్లిష్టరూపాం అసంస్పర్శా దయుక్తా మివ వల్లకీమ్|

స|| పయోదాంతే శారదభ్రైః ఆవృతం చంద్రరేఖాం ఇవ అసంస్పర్శాత్ క్లిష్టరూపాం అయుక్తాం వల్లకీం ఇవ||

Rama Tika says- అసంస్పర్శాత్ పతి స్పర్శరాహిత్యాత్ క్లిష్టరూపం; అయుక్తాం వాదకహీనాం వల్లకీం వీణాం ఇవ ;

||Sloka meanings||

చంద్రరేఖాం ఇవ -
like a crescent moon
పయోదాంతే శారదభ్రైః ఆవృతం -
covered by autumnal clouds at the end of rainy season
అసంస్పర్శాత్ క్లిష్టరూపాం -
looking haggard being out of touch (with her husband)
అయుక్తాం వల్లకీం ఇవ - like an unused lute

||Sloka summary||

Rama Tika says - అసంస్పర్శాత్ పతి స్పర్శరాహిత్యాత్ క్లిష్టరూపం; అయుక్తాం వాదకహీనాం వల్లకీం వీణాం ఇవ ;

"She was like the crescent moon covered by autumnal clouds at the end of rainy season , being untouched with a faint form like an unused lute." ||17.22||

||Sloka 17.23,24||

సీతాం భర్తృవశే యుక్తాం అయుక్తాం రాక్షసీ వశే||17.23||
అశోకకవనికా మధ్యే శోకసాగరమాప్లుతామ్|

స|| భర్తృవశే యుక్తాం రాక్షసీవసే అయుక్తాం అశోకకవనికా మధ్యే శోకసాగరం ఆప్లుతామ్ (సీతాం దదర్శ)||

||Sloka meanings||

భర్తృవశే యుక్తాం -
deserves to be under power of her husband
రాక్షసీవసే అయుక్తాం -
inappropriate under the vigil of Rakshasa women
అశోకకవనికా మధ్యే -
in the middle of the Ashoka grove
శోకసాగరం ఆప్లుతామ్ -
drowning under a sea of sorrows

||Sloka summary||

"Sita, who deserves to be under power of her husband and inappropriate under the vigil of Rakshasa women, who is in the middle of the Ashoka grove, is drowning under a sea of sorrows." ||17.23||

||Sloka 17.24||

తాభిః పరివృతాం తత్ర సగ్రహ మివ రోహిణీమ్||17.24||
దదర్శ హనుమాన్ దేవీం లతామకుసుమామివ|

స|| తత్ర సగ్రహాం రోహిణీం ఇవ తాభిః పరివృతాం ఆకుసుమాం లతాం ఇవ దేవీం హనుమాన్ దదర్శ||

||Sloka meanings||

తత్ర సగ్రహాం రోహిణీం ఇవ - like Rohini surrounded by planets.
తాభిః పరివృతాం - surrounded by those Rakshasa women
ఆకుసుమాం లతాం ఇవ - like a creeper without blossoms
దేవీం హనుమాన్ దదర్శ - that lady was seen by Hanuman

||Sloka summary||

"Hanuman saw her, surrounded by those Rakshasa women, looking like Rohini surrounded by planets. She was looking like creeper without blossoms."||17.24||

||Sloka 17.25,26,27||

సా మలేన దిగ్ధాఙ్గీ వపుషా చాప్యలఞ్కృతా||17.25||
మృణాళీ పఞ్కదిగ్ధేన విభాతి న విభాతి చ|

స|| మలేన దిగ్ధాంగీ వపుషా చాపి అలంకృతా సా పంకదిగ్ధా మృణాలీవ విభాతి న విభాతి చ||

||Sloka meanings||

మలేన దిగ్ధాంగీ వపుషా చాపి -
though with all her limbs smeared with dirt though
అలంకృతా సా -
she was looking decorated
పంకదిగ్ధా మృణాలీవ -
like lotus smeared with mud
విభాతి న విభాతి చ -
shines and does not shine also

||Sloka summary||

"Smeared with dirt though her body looked decorated, she looked like the lotus fiber of a lotus smeared with bud shining yet not shining too."||17.25||

||Sloka 17.26||

మలినేనతు వస్త్రేణ పరిక్లిష్టేన భామినీమ్||17.26||
సంవృతాం మృగ శాబాక్షీం దదర్శ హనుమాన్ కపిః|

స|| కపిః హనుమాన్ పరిక్లిష్టేన మలినేన వస్త్రేణ సంవృతాం భామినీం మృగ శాబాక్షీం దదర్శ||

||Sloka meanings||

కపిః హనుమాన్ -
the Vanara Hanuman
పరిక్లిష్టేన మలినేన వస్త్రేణ సంవృతాం-
covered with soiled and crushed clothes.
భామినీం మృగ శాబాక్షీం దదర్శ - saw the fawn eyed lady

||Sloka summary||

"Hanuman saw the fawn eyed lady covered with soiled and crushed clothes." ||17.26||

||Sloka 17.27||

తాం దేవీం దీనవదనాం అదీనాం భర్తృతేజసా||17.27||
రక్షితాం స్వేన శీలేన సీతాం అసితలోచనామ్|

స|| దీనవదనాం భర్తృతేజసా అదీనాం అశితలోచనామ్ స్వేన శీలేన రక్షితాం తాం సీతాం దదర్శ||

||Sloka meanings||

దీనవదనాం -
with a face showing pathos
భర్తృతేజసా అదీనాం -
not dejected by virtue of her husband's prowess
అశితలోచనామ్ -
lady with black eyes,
స్వేన శీలేన రక్షితాం -
protected by her own noble character
తాం సీతాం దదర్శ -
Hanuman saw that Sita

||Sloka summary||

"He saw Sita with a face showing pathos, but not dejected by virtue of her husband's prowess. He saw the lady with black eyes, protected by her own noble character." ||17.27||

||Sloka 17.28||

తాం దృష్ట్వా హనుమాన్ సీతాం మృగశాబనిభేక్షణామ్||17.28||
మృగ కన్యామివ త్రస్తాం వీక్షమాణాం సమన్తతః|

స|| తాం మృగ శాబ నిభేక్షణామ్ సీతాం దృష్ట్వా హనుమాన్ త్రస్తాం వీక్షమాణాం మృగ కన్యాం ఇవ (మన్యే)||

||Sloka meanings||

తాం మృగ శాబ నిభేక్షణామ్ -
one who has eyes like that a fawn
సీతాం దృష్ట్వా -
seeing Sita
మృగ కన్యాం ఇవ -
like a female deer
త్రస్తాం వీక్షమాణాం -
frightened and looking all around.
హనుమాన్ (మన్యే) -
Hanuman thought

||Sloka summary||

Seeing Sita who has eyes like that a fawn , Hanuman thought she was looking frightened like a female deer looking all around. ||17.28||

||Sloka 17.29||

దహన్తీమివ నిశ్శ్వాసైః వృక్షాన్ పల్లవధారిణః||17.29||
సంఘాతమివ శోకానాం దుఖ స్యోర్మి మివోత్థితాం|

స|| సా నిఃశ్వాసైః వృక్షాన్ పల్లవధారిణః దహంతీం ఇవ శోకానాం సంఘాతమివ శోకానాం దుఃఖస్య ఇవోత్థితాం ఊర్మిం ఇవ తాం హనుమతః మన్యే||

||Sloka meanings||

తాం హనుమతః మన్యే- Hanuman thought that she
సా నిఃశ్వాసైః - with her breathing
పల్లవధారిణః వృక్షాన్ దహంతీం ఇవ -
burning the blossoms of the trees
శోకానాం సంఘాతమివ -
like a mass of sorrow
శోకానాం దుఃఖస్య ఇవోత్థితాం ఊర్మిం ఇవ -
like a rising wave of sorrow

||Sloka summary||

"Hanuman thought that she is burning the blossoms of the trees with her hot breaths, she was looking like a mass of sorrow and like a rising wave of sorrow." ||17.29||

||Sloka 17.30||

తాం క్షమాం సువిభక్తాంగీం వినాభరణశోభినీమ్||17.30||
ప్రహర్షమతులం లేభే మారుతిః ప్రేక్ష్య మైథిలీమ్|

స|| తాం క్షమాం సువిభక్తాంగీం వినాభరణశోభినీం మైథిలీమ్ ప్రేక్ష్య మారుతిః అతులం ప్రహర్షం లేభే||

||Sloka meanings||

క్షమాం సువిభక్తాంగీం -
tolerant lady, with shining limbs
వినాభరణశోభినీం -
shining through she is devoid of ornaments
తాం మైథిలీమ్ ప్రేక్ష్య -
seeing that Maithili
మారుతిః అతులం ప్రహర్షం లేభే -
Hanuman felt immeasurable joy

||Sloka summary||

"Seeing Maithili the tolerant lady, with shining limbs, shining through she is devoid of ornaments, Hanuman felt immeasurable joy." ||17.30||

||Sloka 17.31||

హర్షజాని చ సోఽశ్రూణి తాం దృష్ట్వామదిరేక్షణామ్|
ముముచే హనుమాం స్తత్ర నమశ్చక్రే చ రాఘవం ||17.31||

స|| తాం మదిరేక్షణాం తత్ర దృష్ట్వా హర్షజాని అశ్రూణి ముముచే | రాఘవం చ నమః చక్రే ||

||Sloka meanings||

తాం మదిరేక్షణాం -
lady with intoxicating eyes
తత్ర దృష్ట్వా - seeing
హర్షజాని అశ్రూణి ముముచే - shed tears of joy
రాఘవం చ నమః చక్రే - paid obeisance to Rama too.

||Sloka summary||

"Seeing the lady with intoxicating eyes Hanuman shed tears of joy. He paid obeisance to Rama too." ||17.31||

||Sloka 17.32||

నమస్కృత్వాచ రామాయ లక్ష్మణాయ చ వీర్యవాన్|
సీతాదర్శనసంహృష్టో హనుమాన్ సంవృతోఽభవత్||17.32||

స|| సీతా దర్శన సంహృష్టః వీర్యవాన్ రామాయ లక్ష్మణాయ చ నమస్కృత్వా హనుమాన్ సంవృతో అభవత్ ||

||Sloka meanings||

సీతా దర్శన సంహృష్టః -
delighted on being able to see Sita
వీర్యవాన్ రామాయ లక్ష్మణాయ చ నమస్కృత్వా -
having paid obeisance to Rama and Lakshmana
హనుమాన్ సంవృతో అభవత్ -
Hanuman covered himself

||Sloka summary||

Delighted on being able to see Sita, having paid obeisance to Rama and Lakshmana Hanuman covered himself (in the tree). ||17.32||

The Slokas of the seventeenth Sarga ends with this description of Hanuman pleased with 'darshan" of Sita

Another thougth that gets highlighted through this Sarga is realization of Brahman or Supreme being.

Realization goes through four stages.
శ్రవణం( hearing about Supreme being)
మనన ( thinking of supreme being ) ,
ధ్యాన ( meditating on the supreme being) ,
దర్శన ( being in the presence of Supreme being).

Vanaras and Hanuma hear from Sampati that Sita is in Lanka. That is "Sravana". That was heard in Kishkindha Kanda.

In Sundarakanda we go through the other three stages of Manana, Dhyana and Darshana stages.

(1) Hanuma starts on a mission to enter Lanka and search for Sita. This stage starting under skies with full moon, with Moon himself seemingly helping as we heard in the Sarga 2 is "Manana" Daasa.

(2) Then Hanuma goes through the search He comes across many things . Without letting his focus waver, Hanuma continues the search for Sita. There we hear saying "మధ్యంగతం", we hear about Moon right at the midpoint on the sky. Here like the disciple following the teacher's direction and focusing on the thing to be focused Hanuma continues the search. This is Dhyana Dasha.

(3) There after Hanuma enters the Ashoka Van and gets to see Sita. Here saying "ప్రజగామ నభః చంద్రో", we hear that Moon has reached the other end. This is Darshana Dasha .

In these three stages the knowledge will gradually become clearer. In Manana Dasha the knowledge is clear and one moves towards the goal. In Dhyana Dasha the knowledge is clearer and there is a focus .Meditation is very focused. In Darshana Dasha one has the most clarity and the realization happens. .

As Hanuma goes through the night with Moon acting like a minister, Hanuman reaches the final stage of being able to see Sita.

Many similes have been used in describing States are all special for Sita.
స్మృతి, సిద్ధి, ఆశ, బుద్ధి, కీర్తి, పూజ, విద్య, వాక్ , అగ్నిశిఖ. విద్య, వాక్, కీర్తి etc are names of Lakshmi .

Seeing that Sita, Hanuma was delighted in his heart. In that delight he pays obeisance to Rama.. His joy overflowed on account being able to see Sita. He sheds tears of joy.

This is the joy of being in the presence of Supreme being. And Hanuma is called "Lakshmivan. "And he certainly is. Govindaraja says- సీతాదర్శన జనిత శోభాయుక్తః. Hanuman is shining because of his having been able to see Sita.

This is the main thought of Sarga 17.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే సప్తదశస్సర్గః||

||om tat sat||

 

 

 

 

 

 

 

॥om tat sat ||