Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 18

Now we see what happened in the 18th Sarga briefly .

At the end of the night, in the early morning hours of the day
Hanuman heard sound of Vedas from those Brahmins among Rakshasas who are experts in the Vedas and the six auxiliary parts thereof .

Waking up as per time with disarranged garlands and garments, the valorous king of Rakshasas thought about Vaidehi. Gripped by his exceedingly high passion for Vaidehi ,
and overwhelmed with that passion the Rakshasa could not hide his passion within himself.

Adorned with all excellent ornaments glowing with splendor,
he went to that Ashoka grove full of trees filled with all kinds of flowers and fruits. He entered the Ashoka grove observing path ways, gateways ornamented with gold and gems. The grove was occupied by several wolves, filled with variety of herds of animals. Fruits fallen from the trees can be seen everywhere.

Ravana was followed by his wives adorned with beautiful flowers in their hair, with garlands of wilted flowers due to sweat from their limbs, moving to and fro, being dizzy with left over intoxication as well as due to left over sleep. Their husband, the powerful and dull Ravana who is under the control of passion, with a mind full of thoughts on Sita walked slowly.

Ravana was shining in the glow of fragrant oil lamps held in the front by many everywhere. Endowed with lust pride and intoxication, possessed of long hot red eyes with his quiver and arrows set aside, he looked like Manmatha himself. Without any dust, looking like foam of the churned nectar,
the upper cloth which was stuck in his armlet was sportively dragged.

Hidden in the leaves on the branch covered with leaves and flowers Hanuman looked at the identity of the one coming nearer. Then the best of Vanaras looking carefully saw
the Ravana's chief women who are young and beautiful.
The famous king surrounded by beautiful charming women entered the grove A grove meant for women which echoed with sounds of beasts and birds. The very powerful son of Visravasa, the king of Rakshasas excited by drinking, wearing wonderful ornaments, with long tapering ears, was seen by Hanuma.

The powerful Hanuman, the son of wind god , thinking that "this one with strong arms is Ravana" came down a little as though to have a peek. Hanuman , possessor of extraordinary strength was taken aback by the might of Ravana. Concealed deep in the leaves he remained there.

Now we go through the Sloaks of Sarga 18, with meanings

||Sloka 18.01||

తథా విప్రేక్షమానస్య వనం పుష్పిత పాదపం|
విచిన్వతశ్చ వైదేహీం కించిత్ శేషా నిశాఽభవత్||18.01||

స|| పుష్పిత పాదపం వనం విప్రేక్షమానస్య వైదేహీం విచిన్వతః చ తథా నిశా కించిత్ శేషా అభవత్ ||

||Sloka meanings||

వైదేహీం విచిన్వతః -
while searching for Sita
పుష్పిత పాదపం వనం విప్రేక్షమానస్య చ -
seeing the grove with flowering trees
తథా నిశా కించిత్ శేషా అభవత్ -
very little of the night was left

||Sloka summary||

"While seeing those trees laden with flowers and searching for Sita, very little of the night was left." ||18.01||

||Sloka 18.02||

షడఙ్గవేదవిదుషాం క్రతుప్రవరయాజినాం|
శుశ్రావ బ్రహ్మఘోషాంశ్చ విరాత్రే బ్రహ్మరక్షసామ్||18.02||

స|| విరాత్రే సః షడంగవేదవిదుషాం క్రతుప్రవరయాజినాం బ్రహ్మ రక్షసామ్ బ్రహ్మఘోషాం చ శుశ్రావ||

Rama Tika says- బ్రహ్మ రాక్షసాం బ్రాహ్మణరాక్షసానాం, బ్రహ్మఘోషాన్ వేదనినదాన్, విరాత్రే రాత్రి అవసానే|

||Sloka meanings||

విరాత్రే సః - at the end of the night
షడంగవేదవిదుషాం -
those who are experts in the Vedas and its six auxiliary parts
క్రతుప్రవరయాజినాం -
those who are also experts on performing sacrificial ceremonies
బ్రహ్మ రక్షసామ్ -
of Brahmins among Rakshasas
బ్రహ్మ ఘోషాం చ శుశ్రావ -
sounds of Vedas too he heard

||Sloka summary||

"At the end of the night, he heard sound of Vedas from those Brahmins among Rakshasas who are experts in the Vedas and the six auxiliary parts thereof and who are also experts on performing sacrificial ceremonies." ||18.02||

||Sloka 18.03||

అథమఙ్గళవాదిత్రైః శబ్దైః శ్రోత్రమనోహరైః|
ప్రాబుధ్యత మహాబాహుః దశగ్రీవో మహాబలః||18.03||

స|| అథ మహాబాహుః మహాబలః దశగ్రీవః శ్రుతిమనోహరః మంగళవాదిత్ర శబ్దైః ప్రాబుధ్యత ||

||Sloka meanings||

అథ మహాబాహుః -
then the one with powerful arms
మహాబలః దశగ్రీవః -
the powerful ten headed one
శ్రుతిమనోహరః మంగళవాదిత్ర శబ్దైః -
delightful sounds of auspicious musical instruments.
ప్రాబుధ్యత - awakened by

||Sloka summary||

Then the powerful ten headed one with powerful arms was awakened by the delightful sounds of auspicious musical instruments.

||Sloka 18.04||

విబుధ్యతు యథాకాలం రాక్షసేన్ద్రః ప్రతాపవాన్|
స్రస్తమాల్యామ్బరధరో వైదేహీమ్ అన్వచిన్తయత్||18.04||

స|| ప్రతాపవాన్ రాక్షసేన్ద్రః యథాకాలం విబుధ్య స్రస్తమాల్యాంబరధరః వైదేహీం అన్వచింతయత్ ||

||Sloka meanings||

ప్రతాపవాన్ రాక్షసేన్ద్రః -
the valorous king of Rakshasas
యథాకాలం విబుధ్య -
waking up as per time
స్రస్తమాల్యాంబరధరః -
with disarranged garlands and garments
వైదేహీం అన్వచింతయత్ -
thought about Vaidehi.

||Sloka summary||

"The valorous king of Rakshasas waking up as per time with disarranged garlands and garments thought about Vaidehi." ||18.04||

||Sloka 18.05||

భృశం నియుక్తస్తస్యాం చ మదనేన మదోత్కటాః|
న స తం రాక్షసం కామం శశాకాత్మని గూహితమ్||18.05||

స|| తస్యాం మదనేన భృశమ్ నియుక్తః మదోత్కటః సః రాక్షసః తం కామంఆత్మని గుహితుం న శశాక||

||Sloka meanings||

తస్యాం మదనేన భృశమ్ నియుక్తః -
Gripped by his exceedingly high passion for her
మదోత్కటః సః -
overwhelmed with that passion
తం కామం ఆత్మని -
that passion within him
గుహితుం న శశాక -
was unable to hide his passion

||Sloka summary||

"Gripped on account of his exceedingly high passion for her and overwhelmed with that passion, the Rakshasa could not hide his passion within himself." ||18.05||

||Sloka 18.06||

స సర్వాభరణైర్యుక్తో బిభ్రత్ శ్రియమనుత్తమాం|
తాం నగైర్బహుభి ర్జుష్టాం సర్వపుష్పఫలోపగైః||18.6||

స|| సః సర్వాభరణయుక్తః అనుత్తమామ్ శ్రియం బిభ్రత్ సర్వపుష్పఫలోపభైః బహుభిః నగైః జుష్టామ్ తాం ||

||Sloka meanings||

సః సర్వాభరణయుక్తః -
adorned with all excellent ornaments
అనుత్తమామ్ శ్రియం బిభ్రత్ -
glowing with matchless splendor
సర్వపుష్పఫలోపభైః -
with all kinds of flowers and fruits.
బహుభిః నగైః జుష్టామ్ తాం -
that grove, filled with many trees

||Sloka summary||

"Adorned with all excellent ornaments glowing with splendor, he went to (that grove) full of trees filled with all kinds of flowers and fruits." ||18.06||

||Sloka 18.07||

వృతాం పుష్కరిణీభిశ్చనానాపుష్పోపశోభితామ్|
సదామదైశ్చ విహగైః విచిత్రాం పరమాద్భుతమ్||18.7||

స|| పుష్కరణీభిః వృత్తాం నానాపుష్పోపశోభితామ్ సదా మదైశ్చ విహగైః విచిత్రాం పరమాద్భుతమ్||

||Sloka meanings||

పుష్కరణీభిః వృత్తాం -
full of ponds
నానాపుష్పోపశోభితామ్ -
shining with variety of flowers
సదా మదైశ్చ విహగైః విచిత్రాం -
also full with colorful birds
పరమాద్భుతమ్ -
looked wonderful.

||Sloka summary||

The grove was full of ponds shining with variety of flowers as also with colorful birds which are excited and looked wonderful.||18.07||

||Sloka 18.08,09||

ఈహామృగైశ్చ వివిధైర్జుష్టాం దృష్టిమనోహరైః|
వీథీః సంప్రేక్షమాణశ్చ మణికాఞ్చనతోరణాః||18.8||

నానామృగ గణాకీర్ణమ్ ఫలైః ప్రపతితైర్వృతామ్|
అశోకవనికామేవ ప్రావిశత్ సంతతద్రుమామ్||18.9||

స|| మణికాంచన తోరణాః దృష్టిమనోహరైః వీథీః సంప్రేక్షమాణః చ వివిధైః ఇహామృగైః చ జుష్టాం నానామృగగణాకీర్ణం ప్రపితైః ఫలైః వృతాం సంతతద్రుమామ్ అశోకవనికాం ఏవ ప్రావిశత్ ||

||Sloka meanings||

మణికాంచన తోరణాః -
gateways ornamented with gold and gems
దృష్టిమనోహరైః వీథీః సంప్రేక్షమాణః చ -
observing the pleasant looking pathways
వివిధైః ఇహామృగైః నానామృగగణాకీర్ణం చ జుష్టాం -
filled with variety of herds of animals as well as artificial ones
ప్రపితైః ఫలైః వృతాం సంతతద్రుమామ్ -
full of trees surrounded by fruits fallen from the trees,
అశోకవనికాం ఏవ ప్రావిశత్ -
entered that Ashoka grove

||Sloka summary||

"Observing the pleasant to look at path ways, gateways ornamented with gold and gems, he entered the Ashoka grove full of trees surrounded by fruits fallen from the trees and filled with variety of herds of animals as well as artificial ones." ||18.09,08||

||Sloka 18.10||

అఙ్గనాశతమాత్రంతు తం వ్రజంత మనువ్రజత్|
మహేన్ద్రమివ పౌలస్త్యం దేవగంధర్వయోషితః||18.10||

స||వ్రజన్తం తం పౌలస్త్యం శతమాత్రం అంగనాః మహేంద్రం దేవగంధర్వయోషితాః ఇవ అనువ్రజత్||

||Sloka meanings||

వ్రజన్తం తం పౌలస్త్యం -
that wandering son of Pulastya
శతమాత్రం అంగనాః -
hundred women
మహేంద్రం దేవగంధర్వయోషితాః ఇవ -
like Indra was (followed) by Deva Gandharva women.
అనువ్రజత్ - followed

||Sloka summary||

"That wandering son of Pulastya was followed by hundred women, like Indra was followed by Deva Gandharva women." ||18.10||

||Sloka 18.11||

దీపికాః కాఞ్చనీః కాశ్చిత్ జగృహుః తత్ర యోషితః|
వాలవ్యజనహస్తాశ్చ తాలవృన్తాని చాపరాః||18.11||

స||తత్ర కాశ్చిత్ యోషితః కాంచనీః దీపికాః జగృహు| అపరాః తాలవృంతాని జగృహు|| (అపరాః) వ్యాలవ్యజన హస్తాః చ||

||Sloka meanings||

తత్ర కాశ్చిత్ యోషితః -
there some women
కాంచనీః దీపికాః జగృహు -
moved carrying golden lamps
అపరాః తాలవృంతాని జగృహు -
others carried palm leaf fans
(అపరాః) వ్యాలవ్యజన హస్తాః చ-
(some others) held fans made of hair from Yak's tail

||Sloka summary||

"There some women carried golden lamps. Others carried palm leaf fans. Some others held fans made of hair from Yak's tail." ||18.11||

||Sloka 18.12||

కాఞ్చనైరపి భృంగారైః జహ్రుః సలిలమగ్రతః||
మణ్డలాగ్రాన్ బృసీంచైవ గృహ్యాఽన్యాః పృష్ఠతో యయుః||18.12||

స|| అగ్రతః కాంచనైః భృంగారైః సలిలం జహృః || అన్యాః మండలాగ్రాన్ బృసీః చ అపి గృహ్య పృష్టతః యయుః ||

||Sloka meanings||

అగ్రతః కాంచనైః భృంగారైః -
in the front with golden pitchers
సలిలం జహృః - carried water
అన్యాః మండలాగ్రాన్ బృసీః చ అపి-
others carried circular seats
పృష్టతః యయుః -
moved in the back

||Sloka summary||

"Some carried water in golden pitchers in the front. Others in the back carried circular seats as they moved."||18.12||

||Sloka 18.13||

కాచిత్ రత్నమయీం స్థాలీం పూర్ణాం పానస్య భామినీ|
దక్షిణా దక్షిణేనైవ తదా జగ్రాహ పాణినా||18.13||

స||కాచిత్ దక్షిణా భామినీ రత్నమయీం పూర్ణం పానస్య స్థలీం దక్షిణేనైవ పాణినా జగ్రాహ||

||Sloka meanings||

కాచిత్ దక్షిణా భామినీ -
one courteous woman
రత్నమయీం -
a gem studded jar
పూర్ణం పానస్య స్థలీం -
jar filled with wine
దక్షిణేనైవ పాణినా జగ్రాహ-
carried in her right hand only.

||Sloka summary||

"One courteous women carried a gem studded jar filled with wine in her right hand only." ||18.13||

||Sloka 18.14||

రాజహంస ప్రతీకాశం ఛత్రం పూర్ణశశిప్రభమ్|
సౌవర్ణదణ్డమపరా గృహీత్వా పృష్ఠతో యయౌ||18.14||

స|| అపరా రాజహంస ప్రతీకాశం పూర్ణశశిప్రభం సౌవర్ణదండం ఛత్రం గృహీత్వా పృష్టతః యయౌ||

||Sloka meanings||

అపరా రాజహంస ప్రతీకాశం -
resembling a royal swan
పూర్ణశశిప్రభం -
bright like a full moon
సౌవర్ణదండం ఛత్రం గృహీత్వా -
holding an umbrella with golden handle
అపరా పృష్టతః యయౌ -
another one followed in the back

||Sloka summary||

"Another one bright like a full moon, resembling a royal swan carried an umbrella with golden handle." ||18.14||

||Sloka 18.15||

నిద్రామద పరీతాక్ష్యో రావణస్యోత్తమాః స్త్రియః|
అనుజగ్ముః పతిం వీరం ఘనం విద్యుల్లతాఇవ||18.15||

స|| నిద్రా మద పరీతాక్ష్యః రావణస్య ఉత్తమాః స్త్రియః విద్యుల్లతాః ఘనమివ వీరం పతిం అనుజగ్ముః||

||Sloka meanings||

నిద్రా మద పరీతాక్ష్యః -
With eyes dizzy with intoxication and sleep
రావణస్య ఉత్తమాః స్త్రియః -
Ravana's wives
విద్యుల్లతాః ఘనమివ-
like lightning following the dark clouds
వీరం పతిం అనుజగ్ముః-
followed the heroic husband

||Sloka summary||

"With eyes dizzy with intoxication and sleep, Ravana's wives followed the heroic husband, like lightning followed the dark clouds." ||18.15||

||Sloka 18.16||

వ్యావిద్ధహారకేయూరాః సమా మృదితవర్ణకాః|
సమాగళిత కేశాన్తాః సస్వేద వదనాస్తథా||18.16||

స|| వ్యావిద్ధహారకేయూరాః సమామృదితవర్ణికాః సమాగలిత కేశాంతాః తథా సస్వేద వదనాః (తం రావణం అనుజగ్ముః)

||Sloka meanings||

వ్యావిద్ధహారకేయూరాః -
with disarrayed necklaces
సమామృదితవర్ణికాః -
with smudged sandal paste and other unguents on the body
సమాగలిత కేశాంతాః -
with loosened hair
తథా సస్వేద వదనాః -
with sweat on their faces

||Sloka summary||

"With disarrayed necklaces , and smudged sandal paste and other unguents on the body, loosened hair, also with sweat on their faces (his wives followed him)"||18.16||

||Sloka 18.17||

ఘూర్ణంత్యో మదశేషేణ నిద్రయా చ శుభాననాః|
స్వేదక్లిష్టాఙ్గ కుసుమాః సుమాల్యాకులమూర్థజాః||18.17||

స|| మదశేషేణ నిద్రయా చ ఘూర్ణన్త్యః స్వేదక్లిష్టాంగ కుసుమాః సుమాల్యాకులమూర్ధజాః శుభాననాః (తం రావణం అనుజగ్ముః)||

||Sloka meanings||

మదశేషేణ నిద్రయా చ ఘూర్ణన్త్యః -
moving to and from being dizzy with left over intoxication as well as sleep
స్వేదక్లిష్టాంగ కుసుమాః -
with garlands of wilted flowers due to sweat from their limbs
సుమాల్యాకులమూర్ధజాః శుభాననాః-
ladies adorned with beautiful flowers in their hair

||Sloka summary||

"The wives of Ravana adorned with beautiful flowers in their hair followed him, with garlands of wilted flowers due to sweat from their limbs. They were moving to and from being dizzy with left over intoxication as well as due to left over sleep." ||18.17||

||Sloka 18.18||

ప్రయాన్తం నైరృతపతిం నార్యో మదిరలోచనాః|
బహుమానాచ్చ కామాచ్చ ప్రియా భార్యా స్తమన్వయుః||18.18||

స|| మదిరలోచనాః ప్రియాః భార్యాః నార్యః బహుమానాచ్చ కామాచ్చ ప్యాంతం తం నైఋతపతిం అన్వయుః||

||Sloka meanings||

మదిరలోచనాః ప్రియాః భార్యాః -
drunken eyed dear wives
నార్యః బహుమానాచ్చ కామాచ్చ -
due to high regards and due to passion.
ప్రయాన్తంతం నైఋతపతిం నార్యః అన్వయుః -
ladies followed the king of Rakshasas moving ahead

||Sloka summary||

"The drunken eyed dear wives, and other ladies followed the king of Rakshasas due to passion and high regards."||18.18||

||Sloka 18.19||

స చ కామపరాధీనః పతి స్తాసాం మహాబలః|
సీతాసక్త మనా మమ్దో మదాఞ్చితగతి ర్బభౌ||18.19||

స|| తాసాం పతిః మహాబలః కామపరాధీనః సీతాసక్తమనాః సః చ మందః మదాంచితగతిః బభౌ||

||Sloka meanings||

తాసాం పతిః మహాబలః -
their husband and powerful
కామపరాధీనః సీతాసక్తమనాః -
who is under the control of passion, with a mind lost on Sita.
సః చ మందః -
he was dull
మదాంచితగతిః బభౌ -
moved with measured steps

||Sloka summary||

"Their husband, the powerful and dull Ravana who is under the control of passion, with a mind lost on Sita and walked with measured steps slowly" ||18.19||

||Sloka 18.20||

తతః కాఞ్చీనినాదం చ నూపురాణాం నిస్స్వనమ్|
శుశ్రావ పరమస్త్రీణాం స కపిర్మారుతాత్మజః||18.20||

స|| తతః మారుతాత్మజః సః కపిః పరమస్త్రీణాం కాంచీనినాదం నూపురాణాం చ నిఃస్వనం శుశ్రావ||

||Sloka meanings||

తతః మారుతాత్మజః సః కపిః -
then that Vanara who is the son of wind god that Vanara
పరమస్త్రీణాం కాంచీనినాదం -
the sounds of golden girdles of the wives
నూపురాణాం చ నిఃస్వనం శుశ్రావ-
sounds of the anklets too

||Sloka summary||

"Then the son of wind god that Vanara heard the sounds of golden girdles and small bells of their anklets."||18.20||

||Sloka 18.21||

తం చా ప్రతిమకర్మాణం అచిన్త్యబలపౌరుషమ్|
ద్వారదేశమనుప్రాప్తం దదర్శ హనుమాన్ కపిః||18.21||

స||అప్రతిమకర్మణాం అచిన్త్యబలపౌరుషమ్ ద్వారదేశం అనుప్రాప్తం తం (రావణం) కపిః హనుమాన్ దదర్శ||

||Sloka meanings||

అప్రతిమకర్మణాం -
one who performed incomparable deeds
అచిన్త్యబలపౌరుషమ్ -
one who has unimaginable strength and valor
ద్వారదేశం అనుప్రాప్తం -
one who reached the entrance
తం (రావణం) కపిః హనుమాన్ దదర్శ -
that Ravana Hanuman , the Vanara saw

||Sloka summary||

"Hanuman, the Vanara, saw that Ravana, who performed incomparable deeds, who has unimaginable strength and valor, who reached the entrance of that grove."||18.21||

||Sloka 18.22||

దీపికాభిరనేకాభిః సమన్తాదవభాసితమ్|
గన్ధతైలావసిక్తాభిః ధ్రియమాణాభిరగ్రతః||18.22||

స|| గన్ధతైలావసిక్తాభిః అగ్రతః ధ్రియమాణాభిః అనేకాభిః దీపికాభిః సమన్తాత్ అవభాసితమ్||

||Sloka meanings||

అగ్రతః ధ్రియమాణాభిః - ముందు తీసుకుపోబడుతున్న
గన్ధతైలావసిక్తాభిః - సువాసనలు కల తైలముతో కూడిన
అనేకాభిః దీపికాభిః - అనేక దీపములచేత
సమన్తాత్ అవభాసితమ్- అంతటా భాసింపబడ వేసిన
(రావణుని హనుమ చూసెను)

||Sloka summary||

"(Ravana) shining in the light of the fragrant oil lamps held in the front by many everywhere (was seen by Hanuma)." ||18.22||

"ఆ ముందు తీసుకోబడుతున్న సువాసనలు కల అనేక దీపముల కాంతిలో భాసిస్తున్న రావణుని ( హనుమ చూచెను)" ||18.22||

||Sloka 18.23-24||

కామదర్పమదైర్యుతం జిహ్మతామ్రాయతేక్షణమ్|
సమక్షమివ కందర్పం అపవిద్ధశరాసనమ్||18.23||

స|| కామదర్పమదైః యుక్తం జిహ్మతామ్రాయతేక్షణమ్ అపవిద్ఢశరాసనమ్ సమక్షం కందర్పం ఇవ||

||Sloka meanings||

కామదర్పమదైః యుక్తం -
కామ దర్పము మదముతో కూడిన
జిహ్మతామ్రాయతేక్షణమ్ -
ఎఱ్ఱని వంకరగావున్నకళ్ళుగల
అపవిద్ఢశరాసనమ్ -
శరచాపములు వదిలిన
సమక్షం కందర్పం ఇవ-
సాక్షాత్తు మన్మథునివలె నున్న
(రావణుని హనుమ చూచెను)

||Sloka summary||

"Hanuman saw Ravana, endowed with lust pride and intoxication, possessed of long hot red eyes with his quiver and arrows set aside, looking like Manmatha himself."||18.23||

||Sloka 18.24||

మథితామృతఫేనాభ మరజో వస్త్రముత్తమమ్|
సలీల మనుకర్షంతం విముక్తం సక్త మంగదే ||18.24||

స||మథితామృతఫేనాభం అరజః విముక్తం అంగదే సక్తం ఉత్తమం వస్త్రం సలీలం అనుకర్షంతం (తం దదర్శ)||

||Sloka meanings||

మథితామృతఫేనాభం -
looking white like foam of the churned nectar
అరజః విముక్తం అంగదే సక్తం -
the slipped upper cloth which was stuck in his armlet
ఉత్తమం వస్త్రం సలీలం అనుకర్షంతం-
sportively dragging that best cloth

||Sloka summary||

"Hanuma saw Ravana who was sportively dragging that best cloth, which was looking white like foam of the churned nectar, which slipped a little and was stuck in his armlet" ||18.24||

||Sloka 18.25||

తం పత్రవిటపే లీనః పత్త్రపుష్పఘనావృతః|
సమీపమివ సంక్రాన్తం నిధ్యాతు ముపచక్రమే||18.25||

స||పత్రవిటపే లీనః పత్రపుష్పఘనావృతః సమీపం సంక్రాంతం మివ తం నిధ్యాతుం ఉపచక్రమే||

||Sloka meanings||

పత్రవిటపే లీనః -
hidden in the leaves on the branch
పత్రపుష్పఘనావృతః -
covered with leaves and flowersన
సమీపం సక్రాంతం మివ -
the one coming nearer న
తం నిధ్యాతుం ఉపచక్రమే -
scanned the identity of the one coming nearer

||Sloka summary||

"Covered with leaves and flowers, hidden in the leaves on the branch, Hanuman scanned the identity of the one coming nearer." ||18.25||

||Sloka 18.26||

అవేక్షమాణస్తు తతో దదర్శ కపికుఙ్జరః |
రూపయౌవనసంపన్నా రావణస్య వరస్త్రియః||18.26||

స|| తతః అవేక్షమాణః కపికుంజరః రావణస్య రూపయౌవనసంపన్నాః వరస్త్రియః దదర్శ||

||Sloka meanings||

తతః అవేక్షమాణః కపికుంజరః దదర్శ -
the best of Vanaras who was looking carefully, then saw
రావణస్య వరస్త్రియః -
Ravana's best of women
రూపయౌవనసంపన్నాః -
who are young and beautiful?

||Sloka summary||

"Then the best of Vanaras looking carefully saw the Ravana's chief women who are young and beautiful." ||18.26||

||Sloka 18.27||

తాభిః పరివృతో రాజా సురూపాభిర్మహాయశాః|
తన్మృగద్విజసంఘుష్టం ప్రవిష్టః ప్రమదావనమ్||18.27||

స|| మహాయశాః రాజా సురూపాభిః తాభిః పరివృతః మృగద్విజసంఘుష్టం తత్ ప్రమదావనం ప్రవిష్టః||

||Sloka meanings||

మహాయశాః రాజా -
the famous king
సురూపాభిః తాభిః పరివృతః -
surrounded by beautiful charming women
మృగద్విజసంఘుష్టం -
echoing with sounds of beasts and birds
తత్ ప్రమదావనం ప్రవిష్టః -
entered that grove for women

||Sloka summary||

"The famous king surrounded by beautiful charming women entered the grove meant for women which echoed with sounds of beasts and birds." ||18.27||

||Sloka 18.28||

క్షీబో విచిత్రాభరణః శంఙ్కుకర్ణో మహాబలః|
తేన విశ్రవసః పుత్త్రః సదృష్టో రాక్షసాధిపః||18.28||

స|| విశ్రవసః పుత్రః క్షీబః విచిత్రాభరణః శంకుకర్ణః మహాబలః రాక్షసాధిపః సః తేన దృష్టః||

||Sloka meanings||

విశ్రవసః పుత్రః -
son of Visravasa
క్షీబః విచిత్రాభరణః -
excited by drinking, wearing wonderful ornaments,
శంకుకర్ణః మహాబలః -
with long tapering ears, the powerful
రాక్షసాధిపః సః తేన దృష్టః -
king of Rakshasas was seen by Hanuman

||Sloka summary||

"The very powerful son of Visravasa, the king of Rakshasa excited by drinking, wearing wonderful ornaments, with long tapering ears, was seen by him. ||18.28||

||Sloka 18.29||

వృతః పరమనారీభిః తారాభిరివ చన్ద్రమాః|
తం దదర్శ మహాతేజాః తేజోవన్తం మహాకపిః||18.29||

స||తారాభిః (వృతః) చంద్రమా ఇవ పరమనారీభిః వృతఃతేజోవంతం తం మహాతేజాః మహాకపిః తం తేజోవంతం దదర్శ||

||Sloka meanings||

తారాభిః (వృతః) చంద్రమా ఇవ -
like the Moon surrounded by stars
పరమనారీభిః వృతః -
surrounded by best of women
తేజోవంతం తం -
that splendid king of Rakshasas
మహాతేజాః మహాకపిః దదర్శ -
brilliant and great Hanuman

||Sloka summary||

"Surrounded by best of women, looking like the Moon surrounded by stars, the brilliant Hanuman saw that splendid king of Rakshasas."||18.29||

||Sloka 18.30||

రావణోఽయం మహాబాహుః ఇతి సంచిత్య వానరః|
అవప్లుతో మహాతేజా హనుమాన్ మారుతాత్మజః||18.30||

స|| మారుతాత్మజః వానరః మహాతేజాః హనుమాన్ అయం మహాబాహుః రావణ ఇతి సంచిత్య అవప్లుతః ||

||Sloka meanings||

మారుతాత్మజః వానరః -
Vanara, the son of wind god
మహాతేజాః హనుమాన్ -
powerful Hanuman
అయం మహాబాహుః రావణ ఇతి -
' This one of strong arms is Ravana '
సంచిత్య అవప్లుతః -
thinking that , he came down

||Sloka summary||

"The powerful Hanuman, the son of wind god , thinking that "this one of strong arms is Ravana" came down." ||18.30||

||Sloka 18.31||

స తథాప్యుగ్రతేజాః సన్నిర్ధూతస్తస్య తేజసా|
పత్రగుహ్యాన్తరే సక్తో హానుమాన్ సంవృతోఽభవత్||18.31||

స|| తథా ఉగ్రతేజాః సః హనుమాన్ తస్య తేజసా నిర్ధూతః పత్రగుహ్యాంతరే సక్తః సంవృతః అభవత్||

||Sloka meanings||

తథా ఉగ్రతేజాః సః హనుమాన్ -
then Hanuman possessed of extraordinary strength
తస్య తేజసా నిర్ధూతః -
taken aback by the might of Ravana
పత్రగుహ్యాంతరే సక్తః -
concealed deep among the leaves
సంవృతః అభవత్ -
remained there..

||Sloka summary||

"Possessed of extraordinary strength Hanuman taken aback by the might of Ravana concealed deep in the leaves remained there." ||18.31||

||Sloka 18.32||

స తాం అసితకేశాంతాం సుశ్రోణీం సంహతస్తనీమ్|
దిదృక్షు రసితాపాంగాం ఉపావర్తత రావణః||18.32||

స|| తం అసితకేశాంతం సుశ్రోణిం సంహతస్తనీమ్ అసితాపాంగాం దిద్రుక్షుః సః రావణః ఉపావర్తత||

||Sloka meanings||

తం అసితకేశాంతం -
the dark-haired lady
సుశ్రోణిం సంహతస్తనీమ్ -
with beautiful hips, plump breasts
అసితాపాంగాం -
with dark side glances
సః రావణః దిద్రుక్షుః ఉపావర్తత -
that Ravana returned to the Ashoka grove

||Sloka summary||

"To look at the dark-haired lady , with beautiful hips, plump breasts and dark side glances that Ravana returned to the Ashoka grove." ||18.32||

This is the last Sloak of the Sarga.

The Sarga starts with the Poet saying, "किंचित् शेषा निशाभवत्"; meaning there by that "only a very little part of the night is left.

In the night with darkness covering everything, when the objects could not be seen with clarity, part of the night was left.

Appalacharyulu garu says, that night is also the story of a life time. .

Night is the time with darkness enveloping every object ,
and the object is not seen clearly. It is like ignorance covering true "Self" making it invisible.

When Ignorance does cover the mind, and makes the "Self" invisible, the discovery of "self" may not happen for many a life time.

After many a life time one may feel inclined towards Bhagavan on his own or under the tutelage of a teacher. Then his heart may hanker after the Bhagavan.

We hear the same thing in Gita,"बहूनां जन्मनां अंते.." (भग 7-03,20). After the end of many a lifetime, by the grace of God one may acquire a teacher of knowledge.

In that association with that teacher ,the preponderance of Rajo Tamo Gunas is destroyed and the Sattvic nature is enhanced or developed.

The brilliance of the moon lit night is that Sattvic nature. Then Sadhaka is on his search. Teacher too searches for his disciple. When this happens that is seen as a life time.

The life cycle of Sadhaka parallels Hanuma's search.

There are some more thoughts. Sadhaka with a burning desire for realization continues his search. Sita shows how one in separation with a burning desire may act.

In that state of separation from the Supreme being
there is a struggle between the mind covered by ignorance and the "Self". Unless one stands firm and has the blessings of a teacher, one may not attain that realization of Self.

In the process of a guru accepting a Sadhaka too, the determination of the Sadhaka is tested. Only then Sadhaka is accepted.

The dialogue of Ravana and Sita is like the struggle between the mind covered by ignorance and the "Self". After those fiery dialogs of Ravana and Sita, where in Sita stands her ground , then only we see Hanuma talking to Sita

Now the Night is over. The Search for Sita has been completed. The story forward has some more thoughts.

Thus ends the Sarga 18.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే అష్టాదశస్సర్గః||

|| ఓమ్ తత్ సత్ ||
॥om tat sat ||