Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 32

In the thirty second Sarga, Sita with fears clouding her mind, offers prayers to Brahma Indra and Brihaspati. She says, "Let all those words spoken by the Vanara,
be true and not anything else".

"અનેનચોક્તં યદિદં મમાગ્રતઃ
વનૌકસા તત્ ચ તથાસ્તુ નાન્યથા|"

That was a fervent prayer. Why was she praying that let everything said by the Vanara be true? From Hanuma's narration of "Ram Katha", the good news was clear
Rama was in search of Sita. Earlier Sita was worried,"ઇહસ્થાં માં ન જાનીતે"- "maybe he does not know I am captive here". Now she knows, that he is in search of her.

In that process of searching for her,"અસસાદ વને મિત્રં", he acquired friends in the forest" ; With their help thousands more have been deployed in all directions. So actions for search and rescue of Sita are in full swing. That was what Sita hoping for.

Hanuman too realized that having heard the "Ram Katha", Sita is now receptive. That was what he hoped for too. So he comes down the Simsupa tree. Approaching her, bows his head, paying the customary obeisance. He speaks to her in sweet words.

Now the Slokas of thirty third Sarga.

||Sloka 33.01||

સોઽવતીર્ય દ્રુમા ત્તસ્મા દ્વિદ્રુમપ્રતિમાનનઃ|
વિનીતવેષઃ કૃપણઃ પ્રણિપ ત્યોપસૃત્ય ચ||1||

સ||સઃ વિનીત વેષઃ વિદ્રુમપ્રતિમાનનઃ તસ્માત્ દ્રુમાત્ અવતીર્ય કૃપણઃ પ્રણિપત્ય ઉપસૃત્ય ચ||

Tilaka Tika says - કૃપણો- માતુઃ સીતાયાઃ દુઃખ દર્શનાત્ દીનઃ

||Sloka meanings||

સઃ વિનીત વેષઃ -
one who is dressed in a somber manner
વિદ્રુમપ્રતિમાનનઃ કૃપણઃ -
one whose face was of the color of corals,
કૃપણઃ- one who is feeling sorry
તસ્માત્ દ્રુમાત્ અવતીર્ય -
got down from the tree
પ્રણિપત્ય ઉપસૃત્ય ચ -
approached her and paid obeisance

||Sloka summary||

"One who is dressed in a somber manner, whose face was of the color of corals, who is feeling sorry, having got down form the tree, offered salutations approached her." ||33.01||

||Sloka 33.02||

તા મબ્રવીન્મહાતેજા હનુમાન્ મારુતાત્મજઃ|
શિર સ્યંજલિમાધાય સીતાં મધુરયા ગિરા||33.02||

સ||મહાતેજા મારુતાત્મજઃ હનુમાન્ શિરસ્યંજલિમાધાય મધુરયા ગિરા તાં સીતાં અબ્રવીત્||

||Sloka meanings||

મહાતેજા મારુતાત્મજઃ હનુમાન્ -
Hanuman the son of wind god, with great luster,
શિરસ્યંજલિમાધાય -
bowing his head as mark of respect
મધુરયા ગિરા -
with sweet words.
તાં સીતાં અબ્રવીત્ -
spoke to Sita

||Sloka summary||

"The son of wind god, Hanuman with great luster, bowing his head as mark of respect, spoke to Sita in sweet words."||33.02||

||Sloka 33.03||

કાનુ પદ્મ પલાશાક્ષિ ક્લિષ્ટકૌશેયવાસિનિ|
દ્રુમસ્ય શાખામાલંબ્ય તિષ્ઠસિ ત્વમનિંદિતે||3||

સ|| પદ્મપલાશાક્ષિ ક્લિષ્ટકૌશેયવાસિનિ અનિંદિતે દ્રુમસ્ય શાખાં આલંબ્ય તિષ્ટસિ | કા નુ?||

||Sloka meanings||

પદ્મપલાશાક્ષિ -
lady with eyes like lotus petals,
ક્લિષ્ટકૌશેયવાસિનિ -
one wearing crumpled silk garments
અનિંદિતે -
blemish less one
દ્રુમસ્ય શાખાં આલંબ્ય તિષ્ટસિ -
holding a branch and standing
કા નુ? - who are you

||Sloka summary||

"Oh Lady with eyes like lotus petals, blemish less one, wearing crumpled silk garments and holding a branch and standing , who are you? " ||33.03||

||Sloka 33.04||

કિમર્થં તવ નેત્રાભ્યાં વારિસ્રવતિ શોકજં|
પુંડરીકપલાશાભ્યાં વિપ્રકીર્ણ મિવોદકમ્||33.04||

સ|| તવ નેત્રાભ્યાં કિમર્થં વારિઃ પુંડરીકપલાશાભ્યાં વિપ્રકીર્ણ ઉદકં ઇવ સ્રવતિ ||

||Sloka meanings||

તવ નેત્રાભ્યાં - from your eyes
કિમર્થં વારિઃ - why are tears
પુંડરીકપલાશાભ્યાં - from a pair of lotus petals
વિપ્રકીર્ણ ઉદકં ઇવ સ્રવતિ - flowing like the water

||Sloka summary||

" Why are tears are flowing from your eyes like the water trickling down a pair of lotus petals."||33.04||

||Sloka 33.05||
સુરાણાં અસુરાણાં વા નાગગંધર્વ રક્ષસામ્|
યક્ષાણાં કિન્નરાણાં વા કા ત્વં ભવસિ શોભને||33.05||

સ|| શોભને સુરાણાં વા અસુરાણાં વા નાગ ગંધર્વ રક્ષસામ્ યક્ષાણાં વા કિન્નરાણાં વા કા ત્વં||

||Sloka meanings||

શોભને - auspicious looking lady
સુરાણાં વા અસુરાણાં વા -
from among the goddesses or a demons
નાગ ગંધર્વ રક્ષસામ્ -
Nagas, or Gandharvas, or Rakshasas
યક્ષાણાં વા કિન્નરાણાં વા -
or Yakshas or Kinnaras
કા ત્વં - who are you?

||Sloka summary||

"Oh Auspicious looking lady ! Are you a goddess or a demon, or Gandharva, or Nagas, or Rakshasa or Yakshas ? Who are you? " ||33.05||

||Sloka 33.06||

કા ત્વં ભવસિ રુદ્રાણાં મરુતાં વા વરાનને|
વસૂનાં વા વરારોહે દેવતા પ્રતિભાસિમે||33.06||

સ|| વરાનને રુદ્રાણાં વા મરુતાનાંવસૂનાં વા કા ત્વં| વરારોહે (ત્વં) મે દેવતા પ્રતિભાસિ |

||Sloka meanings||

વરાનને - beautiful lady
રુદ્રાણાં વા મરુતાનાં વસૂનાં વા -
from among Rudras or Maruts or Vasus
કા ત્વં - who are you
વરારોહે - best among women
મે દેવતા પ્રતિભાસિ -
appear to be a goddess to me.

||Sloka summary||

"O Beautiful lady ! Are you one of Rudras or Maruts or Vasus ? Oh best among women you appear to be a goddess to me.||33.06||

||Sloka 33.07||

કિન્નુ ચંદ્રમસા હીના પતિતા વિબુધાલયાત્|
રોહિણી જ્યોતિષાં શ્રેષ્ઠા શ્રેષ્ઠસર્વગુણાન્વિતા||33.07||

સ|| ચંદ્રમસા હીના વિબુધાલયાત્ પતિતા જ્યોતિષાં શ્રેષ્ઠા શ્રેષ્ઠસર્વગુણાન્વિતા રોહિણી કિં નુ?|| |

||Sloka meanings||

ચંદ્રમસા હીના - separated from the moon
વિબુધાલયાત્ પતિતા જ્યોતિષાં શ્રેષ્ઠા -
one of the luminaries that fell down from the sky
શ્રેષ્ઠસર્વગુણાન્વિતા રોહિણી કિં નુ? -
are you Rohini, embellished with the best of virtues among all the constellations?

||Sloka summary||

"Are you one of the luminaries that fell down separated from the moon? Are you Rohini, embellished with the best of virtues among all the constellations?" ||33.07 ||

||Sloka 33.08||

કા ત્વં ભવસિ કલ્યાણી ત્વ મનિંદિતલોચને|
કોપાદ્વા યદિ મોહાત્ ભર્તારમસિતેક્ષણા||33.08||
વસિષ્ટં કોપયિત્વા ત્વં નાસિ કલ્યાણ્યરુંધતી|

સ|| કલ્યાણી અનિંદિતલોચને કા ત્વં ભવસિ | અસિતેક્ષણા કોપાત્ વા મોહાત્ વા ભર્તારં વશિષ્ઠં કોપયિત્વા કલ્યાણી અરુંધતી ન અસિ |

||Sloka meanings||

કલ્યાણી અનિંદિતલોચને -
O Lady with blemish less eyes
કા ત્વં ભવસિ - Who are you ?
અસિતેક્ષણા - lady with black eyes
કોપાત્ વા મોહાત્ વા -
out of anger or out of love,
ભર્તારં વશિષ્ઠં કોપયિત્વા -
made husband Vasistha angry
કલ્યાણી અરુંધતી ન અસિ -
are you Arundhati ?

||Sloka summary||

"Oh Lady with blemish less eyes! Who are you ? Are you Arundhati who out of anger or out of love, made Vasistha angry?" ||33.08||

||Sloka 33.09||

કોનુપુત્રઃ પિતા ભ્રાતા ભર્તા વા તે સુમધ્યમા||33.09||
અસ્માલ્લોકાદમું લોકં ગતં ત્વં અનુશોચસિ|

સ|| સુમધ્યમે તે પુત્રઃ પિતા ભ્રાતા ભર્તા વા કો નુ| અસ્માત્ લોકાત્ અમું લોકં ગતા અનુશોચસિ ||

||Sloka meanings||

સુમધ્યમે -
lady of beautiful waist
તે પુત્રઃ પિતા ભ્રાતા ભર્તા વા -
your son or father of brother or husband
કો નુ અસ્માત્ લોકાત્ -
who from our world?
અમું લોકં ગતા અનુશોચસિ -
departed to the other world
અનુશોચસિ - making you sorrowful

||Sloka summary||

"O lady of beautiful waist, who is the son or father of brother or husband , who departed from this world making you sorrowful." ||33.09||

||Sloka 33.10||

રોદના દતિનિશ્શ્વાસાત્ ભૂમિસંસ્પર્શના દપિ||33.10||
ન ત્વાં દેવી મહં મન્યે રાજ્ઞ સ્સંજ્ઞાવધારણાત્|

સ|| રોદનાત્ અતિનિઃશ્વાસાત્ ભૂમિ સંસ્પર્શનાત્ અપિ રાજ્ઞઃ સંજ્ઞાવધારણાત્ ત્વાં દેવીં ન સંજ્ઞે||

||Sloka meanings||

રોદનાત્ અતિનિઃશ્વાસાત્ - from your cries and deep breaths
ભૂમિ સંસ્પર્શનાત્ અપિ - also touching the ground
રાજ્ઞઃ સંજ્ઞાવધારણાત્ - bearing the signs of a royal queen
ત્વાં દેવીં ન સંજ્ઞે - I think you are not a goddess.

||Sloka summary||

"From your crying and the deep breaths and the touching of the ground, bearing the signs of a royal queen, I think you are not a goddess."||33.10||

||Sloka 33.11||

વ્યંજનાનિ ચ તે યાનિ લક્ષણાનિ ચ લક્ષયે||33.11||
મહિષી ભૂમિપાલસ્ય રાજકન્યાસિ મે મતા|

સ|| તે યાનિ વ્યંજનાનિ લક્ષણાનિ ચ લક્ષયે ભૂમિપાલસ્ય મહિષી રાજકન્યાસિ ચ મે મતા||

||Sloka meanings||

તે યાનિ વ્યંજનાનિ લક્ષણાનિ ચ લક્ષયે -
On the basis of your signs and other qualities
ભૂમિપાલસ્ય મહિષી -
wife of a king
રાજકન્યાસિ ચ મે મતા -
I think that you are daughter of a king.

||Sloka summary||

"On the basis of your signs and other qualities I think that you are the wife of a king , daughter of a king . ||33.11||

||Sloka 33.12||

રાવણેન જનસ્થાનાત્ બલાદપહૃતા યદિ||33.12||
સીતા ત્વમસિ ભદ્રં તે તન્મમાચક્ષ્ય પૃચ્છતઃ|

સ|| ત્વં જનસ્થાનાત્ રાવણેન બલાત્ અપહૃતા સીતા અસિ યદિ તત્ પૃચ્છતઃ મમ આચક્ષ્વ ||ભદ્રં તે||

||Sloka meanings||

જનસ્થાનાત્ બલાત્-
by force from Janasthana
રાવણેન અપહૃતા -
abducted by Ravana
સીતા અસિ યદિ તત્ ત્વં-
if you are that Sita
પૃચ્છતઃ મમ આચક્ષ્વ-
I am asking, do tell me
ભદ્રં તે - wish you well

||Sloka summary||

"Are you Sita that was brought by force from Janasthana by Ravana , if you are that please tell me. May god bless you." ||33.12||

||Sloka 33.13||

યથા હિ તવ વૈ દૈન્યં રૂપં ચાપ્યતિમાનુષમ્||33.13||
તપસા ચાન્વિતો વેષઃ ત્વં રામમહિષી ધ્રુવમ્|

સ||તવ દૈન્યં અતિમાનુષં રૂપં વ તપસા અન્વિતઃ વેષઃ યથા ત્વં ધ્રુવં રામ મહિષી||

||Sloka meanings||

તવ દૈન્યં અતિમાનુષં રૂપં - Your plight, superior human form
તપસા અન્વિતઃ વેષઃ યથા - robes marked with asceticism
ત્વં ધ્રુવં રામ મહિષી - you certainly look like Rama's queen.

||Sloka summary||

"Your plight, superior human form, your robes marked with asceticism , as such you certainly look like Rama's queen." ||33.13||

Flow of Hanuma's speech and approach is notable. Hanuma knew that she is indeed Sita, we heard in fifteenth Sarga that Hanuman was delighted, after confirming to himself that she is indeed Sita.
"એવં સીતા તદા દૃષ્ટ્વા
હૃષ્ટઃ પવન સંભવઃ".
Hanuma then heard Trijata's detailing her dream. Hanuma overheard the imploring's of Ravana. Hanuma heard Sita's rejection too. So he knows fully well that she is indeed Sita. Yet having already confirmed to himself, Hanuma did not immediately ask if she is Sita?"

Hanuman's goal was winning Sita's confidence. So first he presented her thoughts in respectful words. Then he wondered aloud if she is indeed one of the luminaries. Finally brought up her being possibly a royal queen. Only then he asked the question. Not that he did not know the answer. He wanted to hear the confirmation from her.

Sita obliges him handsomely. She details that part of Rama Katha which Hanuma did not sing.

||Sloka 33.14||

સા તસ્ય વચનં શ્રુત્વા રામકીર્તન હર્ષિતા||33.14||
ઉવાચ વાક્યં વૈદેહી હનુમંતં દ્રુમાશ્રિતમ્|

સ|| સા વૈદેહી તસ્ય વચનં શ્રુત્વા રામકીર્તન હર્ષિતા દ્રુમાશ્રિતં હનુમંતં વાક્યં ઉવાચ||

||Sloka meanings||

સા વૈદેહી તસ્ય વચનં શ્રુત્વા -
Vaidehi hearing his words
રામકીર્તન હર્ષિતા -
delighted by the words of praise about Rama
દ્રુમાશ્રિતં હનુમંતં -
Hanuman who was seated on the tree
વાક્યં ઉવાચ - spoke as follows

||Sloka summary||

"That Vaidehi hearing his words, delighted by the words of praise about Rama, addressed Hanuman who was seated on the tree."||33.14||

||Sloka 33.15||

પૃથિવ્યાં રાજસિંહાનાં મુખ્યસ્ય વિદિતાત્મનઃ||33.15||
સ્નુષા દશરથસ્યાહં શત્રુસૈન્યપ્રતાપિનઃ|

સ||અહં પૃથિવ્યાં રાજસિંહાનાં મુખ્યસ્ય વિદિતાત્મનઃ શત્રુસૈન્ય પ્રતાપિનઃ દશરથસ્ય સ્નુષા ||

||Sloka meanings||

અહં - I am
પૃથિવ્યાં રાજસિંહાનાં મુખ્યસ્ય-
the foremost among the great kings on this earth,
વિદિતાત્મનઃ -
one who knows self
શત્રુસૈન્ય પ્રતાપિનઃ -
one who is a slayer of enemy armies.
દશરથસ્ય સ્નુષા -
the daughter in law of Dasaratha

||Sloka summary||

"I am the daughter in law of Dasaratha, who is the foremost among the great kings on this earth, who knows self, who is a slayer of enemy armies." ||33.15||

"નેનુ ભૂમંડલમુલો રાજસિંહુલલો મુખ્યુલૈન , આત્મનુ એરિગિન, શત્રુ સૈન્યમુલનુ રૂપુમાપિન, દશરથુનિ કોડલિનિ. "||33.15||.

||Sloka 33.16||

દુહિતા જનકસ્યાહં વૈદેહસ્ય મહાત્મનઃ||33.16||
સીતેતિ નામ નામ્નાઽહં ભાર્યા રામસ્ય ધીમતઃ|

સ|| અહં મહાત્મનઃ વૈદેહસ્ય જનકસ્ય દુહિતા | ધીમતઃ રામસ્ય ભાર્યા સીત ઇતિ નામ નામ્ના||

||Sloka meanings||.

મહાત્મનઃ વૈદેહસ્ય -
great soul King of Videha's
જનકસ્ય દુહિતા -
daughter of Janaka
ધીમતઃ રામસ્ય ભાર્યા -
wife of heroic Rama .
અહં સીત ઇતિ નામ નામ્ના-
I am called Sita .

||Sloka summary||

"I am the daughter of the great soul Janaka , the king of Videha, and the wife of sagacious Rama."||33.16||

Here Sita sticks the form of those days. Custom is that a girl would mention her husband's lineage, then mention her own lineage, and finally the name of her husband. Here Sita first mentions the greatness of Dasaratha. Then she announces herself as the daughter of Videha King. Then announces with pride that she is wife of wise Rama, "ભાર્યા રામસ્ય ધીમતઃ"; This line also echoes an earlier line.
" દીનો વા રાજ્ય હીનોવા યો મે ભર્તા સ મે ગુરુઃ"

Both these lines indicate her firm convictions. These lines also establish why Sita is seen as an ideal wife.

The description of Dasaratha as one who destroyed enemies, almost hints at another thought. That her status would have been different if were he alive.

Then Sita continues her narration.

||Sloka 33.17||

સમા દ્વાદશ તત્રાહં રાઘવસ્ય નિવેશને||33.17||
ભુંજાના માનુષાન્ ભોગાન્ સર્વકામસમૃદ્ધિની|

સ|| અહં તત્ર રાઘવસ્ય નિવેસને માનુષાન્ ભોગાન્ ભુંજાના સર્વકામસમૃદ્ધિની દ્વાદશ સમાઃ||

||Sloka meanings||

અહં તત્ર રાઘવસ્ય નિવેસને -
I have lived in Rama's house
માનુષાન્ ભોગાન્ ભુંજાના -
enjoying the pleasures of a human being,
સર્વકામસમૃદ્ધિની દ્વાદશ સમાઃ -
being provided with all pleasures for twelve years

||Sloka summary||

"I have lived in Rama's house for twelve years, enjoying the pleasures of a human being."||33.17||

||Sloka 33.18||

તત્ર ત્રયોદશે વર્ષે રાજ્યે નેક્ષ્વાકુનંદનમ્||33.18||
અભિષેચયિતું રાજા સોપાધ્યાયઃ પ્રચક્રમે|

સ|| તત્ર ત્રયોદસે વર્ષે સોપાધ્યાયઃ રાજા ઇક્ષ્વાકુકુલનંદનં રાજ્યેન અભિષિક્તું પ્રચક્રમે||

||Sloka meanings||

તત્ર ત્રયોદસે વર્ષે -
then in the thirteenth year,
સોપાધ્યાયઃ રાજા -
along with the Royal preceptor, the king
ઇક્ષ્વાકુકુલનંદનં -
the delight of Ikshwaku line
રાજ્યેન અભિષિક્તું પ્રચક્રમે -
decided to crown him in the kingdom

||Sloka summary||

"Then in the thirteenth year, along with the Royal preceptor, the king decided to anoint Rama, the delight of Ikshwaku line, as the king." ||33.18||

||Sloka 33.19||

તસ્મિન્ સંભ્રિયમાણે તુ રાઘવસ્યાભિષેચને||33.19||
કૈકેયી નામ ભર્તારં દેવી વચનમબ્રવીત્|

સ|| તસ્મિન્ રાઘવસ્ય અભિષેચને સંભ્રિયમાણે કૈકેયિ નામ દેવી ભર્તારં વચનં અબ્રવીત્||

||Sloka meanings||

તસ્મિન્ રાઘવસ્ય અભિષેચને -
for anointing Rama
તસ્મિન્ સંભ્રિયમાણે -
while the arrangements are going on
કૈકેયિ નામ દેવી -
queen by name Kaikeyi
ભર્તારં વચનં અબ્રવીત્ -
spoke to her husband.

||Sloka summary||

"While the arrangements for anointing Rama are going on, queen by name Kaikeyi spoke to her husband." ||33.19||

||Sloka 33.20||

ન પિબેયં ન ખાદેયં પ્રત્યહં મમ ભોજનમ્||33.20||
એષ મે જીવિતસ્યાંતો રામો યદ્યભિષિચ્યતે|

સ|| ન પિબેયં પ્રત્યહં ભોજનં ન ખાદેયં (યદિ) રામઃ અભિષિચ્યતે | એષઃ મે જિવિતં અંતઃ||

||Sloka meanings||

ન પિબેયં - will not drink
પ્રત્યહં ભોજનં ન ખાદેયં -
nor eat food every day
(યદિ) રામઃ અભિષિચ્યતે -
(if) Rama is anointed
એષઃ મે જિવિતં અંતઃ -
this is the end of my life

||Sloka summary||

"I will not drink or eat or eat food. if Rama is anointed. This is the end of my life." ||33.20||

||Sloka 33.21||

યત્ત દુક્તં ત્વાયા વાક્યં પ્રીત્યા નૃપતિ સત્તમ||33.21||
તચ્છેન્ન વિતથં કાર્યં વનં ગચ્છતુ રાઘવઃ|

સ|| નૃપસત્તમ ત્વયા પ્રીત્યા યત્ તત્ વાક્યં ઉક્તામ્ તત્ વિતથં ન કાર્યં યદિ રાઘવઃ વનમ્ ગચ્છતુ||

||Sloka meanings||

નૃપસત્તમ ત્વયા પ્રીત્યા -
Oh Best of King by you
પ્રીત્યા યત્ તત્ વાક્યં ઉક્તામ્ -
with love those words that were said
તત્ વિતથં ન કાર્યં યદિ -
if they are not to be false then
રાઘવઃ વનમ્ ગચ્છતુ -
Rama goes to forest

||Sloka summary||

"Oh Best of Kings those words of love you spoke to me, if they are not to be false then Rama goes to forest." ||33.21||

||Sloka 33.22||

સ રાજા સત્યવાગ્દેવ્યા વરદાનમનુસ્મરન્||33.22||
મુમોહ વચનં શ્રુત્વા કૈકેય્યાઃ ક્રૂરમપ્રિયમ્|

સ|| સત્યવાક્ સ રાજા દેવ્યાઃ વરદાનં અનુસ્મરન્ કૈકેય્યાઃ અપ્રિયં વચનં શ્રુત્વા મુમોહ||

||Sloka meanings||

સત્યવાક્ સ રાજા -
the king ever truthful,
દેવ્યાઃ વરદાનં અનુસ્મરન્ -
remembering the word given to the queen
કૈકેય્યાઃ અપ્રિયં વચનં શ્રુત્વા-
hearing the unpleasant words of Kaikeyi
મુમોહ - fainted.

||Sloka summary||

"The king ever truthful, remembering the word given to Kaikeyi, hearing the unpleasant words of Kaikeyi fainted." ||33.22||.

||Sloka 33.23||

તતસ્થુ સ્થવિરો રાજા સત્યે ધર્મે વ્યવસ્થિતઃ||33.23||
જ્યેષ્ઠં યશસ્વિનં પુત્ત્રં રુદન્ રાજ્ય મયાચત|

સ|| તતઃ સત્યે ધર્મે વ્યવસ્થિતઃ સ્થવીરઃ રાજા રુદન્ જ્યેષ્ઠં પુત્રં રાજ્યં અયાચત||

||Sloka meanings||

તતઃ સત્યે ધર્મે વ્યવસ્થિતઃ -
then the king who is established in righteous conduct
સ્થવીરઃ - who is aged
રાજા રુદન્ - king while crying
જ્યેષ્ઠં પુત્રં રાજ્યં અયાચત -
begged his famed eldest son to give back the kingdom."

||Sloka summary||

"Then the king who is aged , who is established in righteous conduct, while crying begged his famed eldest son to give back the kingdom." ||33.23||

||Sloka 33.24||

સ પિતુર્વચનં શ્રીમાન્ અભિષેકાત્પરં પ્રિયમ્||33.24||
મનસા પૂર્વ માસાદ્ય વાચા પ્રતિગૃહીતવાન્|

સ|| સઃ શ્રીમાન્ પિતુઃ વચનં અભિષેકાત્ પરં પ્રિયં મનસા પૂર્વં આસાદ્ય વાચા પ્રતિગૃહીતવાન્ ||

||Sloka meanings||

સઃ શ્રીમાન્ પિતુઃ વચનં -
that illustrious one for whom father's word
અભિષેકાત્ પરં પ્રિયં -
more important than the coronation
મનસા પૂર્વં આસાદ્ય -
having accepted in his mind
વાચા પ્રતિગૃહીતવાન્ -
then accepted his words

||Sloka summary||

"That illustrious one for whom father's word as more important than the kingdom , having accepted in his mind then accepted his words." ||33.24||

||Sloka 33.25||

દદ્યાન્નપ્રતિગૃહ્ણીયાન્ નબ્રૂયાત્ કિંચિદપ્રિયમ્||33.25||
અ પિ જીવિતહેતોર્વા રામઃ સત્યપરાક્રમઃ|

સ||સત્યપરાક્રમઃ રામઃ દદ્યાત્ નપ્રતિગૃહ્ણિયાન્ જીવિતહેતોર્વા કિંચિત્ અપ્રિયમ્ નબ્રૂયાત્ ||

||Sloka meanings||

સત્યપરાક્રમઃ રામઃ -
Rama whose strength is his truthfulness, gives
દદ્યાત્ ન પ્રતિગૃહ્ણિયાન્ -
gives but not take
જીવિતહેતોર્વા -
even for his life
કિંચિત્ અપ્રિયમ્ નબ્રૂયાત્ -
will not speak harsh words

||Sloka summary||

"Rama whose strength is his truthfulness, gives but not take even for his life, nor will he speak harsh words." ||33.25||

While thus elaborating on Rama's character, Sita's words speak volumes., "He gives does not take back". "He does not speak an unpleasant word. Even if his life depended on that."

Rama is a fighter for truth - "સત્યપરાક્રમઃ"- 'સત્યપરાક્રમઃ' has several meanings. One who is a True fighter, one who fights for truth. or one who wins all other worlds with truth as his weapon.

All the descriptions are applicable to Rama.

Dasaratha too is described as one steeped in sticking to truth.
Hinting that the Ikshwaku lineage of Rama is a stickler for truth.

Every word of Sita reflects her commitment. Commitment to the lineage she stepped into. Every word of Sita reflects her love for her husband. In her eloquence Sita displays her pride.

Sita Continues

||Sloka 33.26||

સ વિહા યોત્તરીયાણિ મહાર્હાણિ મહાયશાઃ||33.26||
વિસૃજ્ય મનસા રાજ્યં જનન્યૈ માં સમાદિશત્|

સ||મહાયશાઃ સઃ મહાર્હાણિ ઉત્તરીયાણિ વિહાય મનસા રાજ્યં વિશ્રુજ્ય મામ્ જનન્યૈ સમાદિશત્||

||Sloka meanings||

મહાયશાઃ સઃ - that great person
મહાર્હાણિ ઉત્તરીયાણિ વિહાય -
casting off the luxurious upper garments
મનસા રાજ્યં વિશ્રુજ્ય -
giving up the kingdom wholeheartedly
મામ્ જનન્યૈ સમાદિશત્ -
entrusted me to his mother

||Sloka summary||

"That great person, casting off the luxurious upper garments, giving up the kingdom wholeheartedly, entrusted me to his mother." ||33.26||

||Sloka 33.27||

સાહં તસ્યાગ્રતસ્તૂર્ણં પ્રસ્થિતા વનચારિણી||33.27||
ન હિ મે તેન હીનયા વાસઃ સ્વર્ગેsપિ રોચતે|

સ|| અહં તસ્ય અગ્રતઃ વનચારિની તૂર્ણં પ્રસ્થિતા | તેન હીનાયાઃ મે સ્વર્ગોપિ ન રોચતે ||

||Sloka meanings||

અહં તસ્ય અગ્રતઃ -
I was ahead of him
વનચારિની તૂર્ણં પ્રસ્થિતા -
quickly started as a forest dweller
તેન હીનાયાઃ -
without him
મે સ્વર્ગોપિ ન રોચતે -
even heaven is not preferable

||Sloka summary||

"I myself started before him to be a forest dweller. for without him even heaven is not preferable." ||33.27||

||Sloka 33.28||

પ્રાગેન તુ મહાભાગઃ સૌમિત્રિઃ મિત્રનંદનઃ||33.28||
પૂર્વજ સ્યાનુયાત્રાર્થે દ્રુમચીરૈ રલંકૃતઃ|

સ||મહાભાગઃ મિત્રનંદનં સૌમિત્રિ પૂર્વજસ્ય અનુયાત્રાર્થે દ્રુમચીરૈ રલંકૃતઃ||

||Sloka meanings||.

મહાભાગઃ મિત્રનંદનં -
noble one, a delight to his friends
સૌમિત્રિ પૂર્વજસ્ય અનુયાત્રાર્થે -
Sumitra's son to follow his brother
દ્રુમચીરૈ રલંકૃતઃ -
dressed himself in bark clothes.

||શ્લોકતાત્પર્યમુલુ||

"Sumitra's son, a noble one, a delight to his friends, dressed himself in bark clothes to follow his brother to the forest." ||33.28||

||Sloka 33.29||

તે વયં ભર્તુરાદેશં બહુમાન્ય દૃઢવ્રતાઃ||33.29||
પ્રવિષ્ટાઃ સ્મ પુરા દૃષ્ટં વનં ગંભીરદર્શનમ્|

સ|| તે વયં ભર્તુઃ આદેશં બહુમાન્ય દૃઢવ્રતાઃ પુરા અદૃષ્ટં ગંભીરદર્શનં વનં પ્રવિષ્ટાઃ સ્મ||

||Sloka meanings||

તે વયં ભર્તુઃ આદેશં બહુમાન્ય-
then we following the kings' orders
દૃઢવ્રતાઃ -
fully determined
પુરા અદૃષ્ટં ગંભીરદર્શનં -
entered not before seen impenetrable
વનં પ્રવિષ્ટાઃ સ્મ -
entered the forest

||Sloka summary||

Then we following the kings' orders fully determined entered the impenetrable forest ||33.29||

||Sloka 33.30||

વસતો દંડકારણ્યે તસ્યાહ મમિતૌજસઃ||33.30||
રક્ષસા પહૃતા ભાર્યા રાવણેન દુરાત્મના|

સ|| અમિતતેજસઃ તસ્યાં ભાર્યા અહં દંડકારણ્યે વસતઃ | દુરાત્મના રક્ષસા રાવણેન અપહૃતા||

||Sloka meanings||

અમિત તેજસઃ તસ્યાં ભાર્યા -
most valiant one, I his wife
દંડકારણ્યે વસતઃ -
living in the Dandaka forest
દુરાત્મના રક્ષસા રાવણેન અપહૃતા-
was carried away by the evil minded Ravana

||Sloka summary||

"While the most valiant one and I his wife were living in Dandaka forest, I was carried away by the evil minded Ravana." ||33.30||

||Sloka 33.31, 32||

દ્વૌમાસૌ તેન મે કાલો જીવિતાનુગ્રહઃ કૃતઃ||33.31||
ઊર્ધ્વં દ્વાભ્યાં તુ માસાભ્યાં તતસ્તક્ષ્યામિ જીવિતમ્||33.32||

સ|| તેન દ્વૌમાસૌ કાલો જીવિતાનુગ્રહઃ કૃતઃ| તતઃ દ્વાભ્યાં માસાભ્યાં ઊર્ધ્વં જિવિતં તક્ષ્યામિ||

||Sloka meanings||

દ્વૌમાસૌ કાલો -
two months' time
તેન જીવિતાનુગ્રહઃ કૃતઃ -
given by him to live
તતઃ દ્વાભ્યાં માસાભ્યાં ઊર્ધ્વં -
after those two months
જિવિતં તક્ષ્યામિ -
will be giving up my life.

||Sloka summary||

"He has given me two months to live. After those two months I will be giving up my life."||33.31,32||

Sita's final comment is ' Then following the kings orders, we entered the impenetrable Dandaka forest. While the most valiant Rama was living in that forest , I was carried away by the evil minded Ravana. He has given me two months to live. After those two months I will be giving up my life'.

Sita's last line that she will give up her life , after the expiry of Ravana's time limit, summarizes her true state.

Thus we hear Sita, "ભાર્યા રામસ્ય ધીમતઃ", the wife of wise Rama, expressing her pitiable state in this Sarga.

ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્રામાયણે આદિકાવ્યે વાલ્મીકીયે
ચતુર્વિંશત્ સહસ્રિકાયાં સંહિતાયામ્
શ્રીમત્સુંદરકાંડે ત્રયસ્ત્રિંશસ્સર્ગઃ||

Thus ends the Sarga thirty-three of Sundarakanda in Ramayana the first poem ever composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

|| om tat sat||