Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 35

In Sarga 34, Sita's delight after hearing Hanuma can be seen in her statement,"एति जीवन्त मानंदो नरं वर्ष शतादपि" ; But then Sita slides into a cauldron of doubts, she wonders if the one talking with her is the "मायावी" Ravana himself?

Addressing Sita, who is lost in doubts, Hanuma speaks of Rama. 'आदित्य इव तेजस्वी लोककांतः शशी यथा'| Saying "He is Glorious like the Sun, etc He brings delight to the whole world like the Moon", Hanuma starts on his favorite mode, which is singing about Rama.

Mention of Rama eases the mind of Sita. It is as though the word "Rama" is a weapon. A weapon that destroys doubts and uncertainty!

Saying "नाहमस्मि तथा देवी", "Oh Devi I am not what you are thinking", Hanuma confirms that he is indeed the messenger of Rama.

Although reassured, Sita wants to hear more about Rama. When you hear a pleasing song, you want to hear it again. The babies ask you to read the same story again and again. Mind focused on the Brahman never tires of enquiry into Brahman. So is the case with Sita. Sita wants to hear more about Rama. We hear all that in Sarga 35

Now we move on with Sarga 35.

||Sloka 35.01||

తాం తు రామకథాం శ్రుత్వా వైదేహీ వానరర్షభాత్ |
ఉవాచ వచనం సాంత్వ మిదం మథురయా గిరః||35.01||

స|| వైదేహీ వానరర్షభాత్ రామకథాం శ్రుత్వా మధురయా గిరః సాంత్వం ఇదం వచనం ఉవాచ||

||Sloka meanings||

వైదేహీ వానరర్షభాత్ రామకథాం శ్రుత్వా -
Vaidehi , having heard the Ramఅ's story from the bull among Vanaras
మధురయా గిరః -
with sweet words.
సాంత్వం ఇదం వచనం ఉవాచ -
politely spoke the following lines

||Sloka summary||.

"Vaidehi , having heard the Rama's story from the bull among Vanaras, politely spoke the following lines with sweet words."

||Sloka 35.02||

క్వతే రామేణ సంసర్గః కథం జానాసి లక్ష్మణమ్|
వానరాణాం నరాణం చ కథామాసీత్ సమాగమః||35.02||

స||తే రామేణ సంసర్గః క్వ | లక్ష్మణం కథం జానాసి||నరాణాం వానరాణాం సమాగమః కథం ఆసీత్||

||Sloka meanings||

తే రామేణ సంసర్గః క్వ -
Where did you meet Rama?
లక్ష్మణం కథం జానాసి -
How do you know Lakshmana?
నరాణాం వానరాణాం -
between the humans and Vanaras
సమాగమః కథం ఆసీత్ -
How did this friendship develop?

||Sloka summary||

"Where did you meet Rama. How do you know Lakshmana? How did this friendship between the humans and Vanaras develop"? ||35.02||

||Sloka 35.03||

యాని రామస్య లింగాని లక్ష్మణస్య చ వానర|
తాని భూయః సమాచక్ష్వ న మాం శోకః సమావిశేత్||35.03||

స||హే వానర ! రామస్య లింగాని యాని | లక్ష్మణస్య చ|| భూయః తాని సమాచక్ష్వ | ( తదా) మాం శోకః సమావిశేత్ ||

||Sloka meanings||

హే వానర - ఓ వానరా
రామస్య లింగాని యాని -
What is Rama's identifying mark ?
లక్ష్మణస్య చ - Lakshmana's too
భూయః తాని సమాచక్ష్వ -
You can tell me again
( తదా) మాం శోకః సమావిశేత్ -
(Then) my sorrow will subside

||Sloka summary||

"What are Rama's identifying marks and Lakshmana's too. You can tell me again. Then my sorrow will subside." ||35.03||

||Sloka 35.04||

కీదృశం తస్య సంస్థానం రూపం రామస్య కీదృశం|
కథ మూరూ కథం బాహూ లక్ష్మణస్య చ శంస మే||35.04||

స||రామస్య సంస్థానం కీదృశం | రామస్య రూపం కీదృశం| కథాం ఊరూ కథం బాహుః మే శంస| తథైవ లక్ష్మణస్య చ||

||Sloka meanings||

రామస్య సంస్థానం కీదృశం -
how is Rama's form?
రామస్య రూపం కీదృశం -
how are his looks?
కథాం ఊరూ కథం బాహుః మే శంస -
how are his thighs and arms, please tell?
తథైవ లక్ష్మణస్య చ -
similarly Lakshmana's too

||Sloka summary||

"How is Rama's form ? How are his looks? How are his thighs and arms please tell? Similarly Lakshmana's too".||35.04||

||Sloka 35.05||

ఏవముక్తస్తు వైదేహ్యా హనుమాన్మారుతాత్మజః|
తతో రామం యథా తత్త్వ మాఖ్యాతుముపచక్రమే||35.05||

స|| వైదెహ్యా ఏవం ఉక్తస్తు తతః హనుమాన్ మారుతాత్మజః రామం తత్త్వం ఆఖ్యాతుం ఉపచక్రమే||

||Sloka meanings||

తతః వైదెహ్యా ఏవం ఉక్తస్తు -
thus spoken to by Vaidehi
హనుమాన్ మారుతాత్మజః -
Hanuman , the son of wind god
రామం తత్త్వం - Rama's form
ఆఖ్యాతుం ఉపచక్రమే -
started to describe

||Sloka summary||

"When Vaidehi spoke like this , then Hanuman , the son of wind god started to describe Rama's form as is." ||35.05||

Rama's form, looks, his thighs and arms are all known to Sita.
That Sita knows them is also understood by Hanuma. Hanuma knows that Sita is asking these questions knowingly. Only to hear from him about Rama.

Sometimes people do ask questions whose answers are known. Sometimes, the people who are being asked consider it as a slight. It is a blow to their ego or react accordingly. Hanuma has no ego. He takes it as a good fortune that he got an opportunity. Hanuma responds..

||Sloka 35.06||

జానంతీ బత దిష్ట్యా మాం వైదేహి పరిపృచ్ఛసి|
భర్తుః కమల పత్రాక్షి సంస్థానం లక్ష్మణస్య చ||35.06||

స|| వైదేహి మాం పరిపృచ్ఛసి బత కమలపత్రాక్షీ దిష్ట్యా భర్తుః లక్ష్మణస్య చ సంస్థానం జానంతి ||

||Sloka meanings||

కమలపత్రాక్షీ వైదేహి -
Oh Vaidehi, with eyes like lotus petals
భర్తుః లక్ష్మణస్య చ సంస్థానం జానంతి -
though knowing the form of Rama and Lakshmana
దిష్ట్యా మాం పరిపృచ్ఛసి బత దిష్ట్యా -
luckily you are asking me about

||Sloka summary||

"Oh Vaidehi, with eyes like lotus petals, it is my good fortune that you are asking about the form of Rama and Lakshmana though you know them." ||35.06||

||Sloka 35.07||

యాని రామస్య చిహ్నాని లక్ష్మణస్య చ యాని వై|
లక్షితాని విశాలాక్షీ వదతః శ్రుణు తాని మే||35.07||

స|| యాని రామస్య లక్ష్మణస్యచ చిహ్నాని యాని వై లక్షితాని తాని వదతః | మే శ్రుణు||

||Sloka meanings||

యాని రామస్య లక్ష్మణస్యచ చిహ్నాని -
identification marks of Rama as well as Lakshmana
యాని వై లక్షితాని తాని వదతః -
those that are there will tell
మే శ్రుణు - please hear

||Sloka summary||

"Those identification marks of Rama as well as Lakshmana I will now tell you. Please hear".||35.07||

||Sloka 35.08||

రామః కమలపత్రాక్షః సర్వసత్వమనోహరః|
రూపదాక్షిణ్య సంపన్నః ప్రసూతే జనకాత్మజే||35.08||

స|| జనకాత్మజే ప్రసూతే రామః కమలపత్రాక్షః | సర్వసత్త్వ మనోహరః | రూపదాక్షిన్య సంపన్నః|

||Sloka meanings||

జనకాత్మజే -
Oh Daughter of Janaka
ప్రసూతే రామః కమలపత్రాక్షః -
Rama is born with eyes like the lotus petals.
సర్వసత్త్వ మనోహరః -
one who delights all beings
రూపదాక్షిన్య సంపన్నః-
endowed with a form reflecting politeness and charm

||Sloka summary||

"Oh Daughter of Janaka ! Rama is born with eyes like the lotus petals. He is one who delights all beings endowed with a form reflecting politeness and charm."||35.08||

These are all characteristics of Rama.

The well-known saying about Rama is,"रामः सुगुणाभिरामः", Rama is one decorated with wonderful traits . That vision of Rama comes out clearly in these verses of Hanuma.

This is a description that also echoes the divinity of Rama. Hanuma's reply starts with word "Rama". Hearing the word "Rama" one hears many echoes. Like the word " इयं सीता" in Janaka's famous words at the marriage of Rama and Sita, here the word "Rama" too has many echoes.

"Rama" is of course the name of Rama. Hanuma can be understood as talking about the hero Rama.

"रामः" also means ,- "रमयति इति रामः" ; "रमयति" means one who delights you. He is one who delights you by his mere presence.

Every baby born is indeed a "Rama". Every baby is the one who delights the parents. The name Rama came about because he attracts the minds and delights. Dasharatha's son delights one and all and is a "Rama".

Starting the description of Rama's "Gunas"; Hanuma says "रामः ". Effectively he is saying in one word, " Oh, Sita your Husband is "रामः"; meaning there by that he is one who delights. Rama" meaning delight also brings a hint of the Supreme being. Supreme being or Brahman is the form of Sat-chit-Anand. Brahman is the form of Bliss. By saying "Rama" Hanuma is reminding us of Rama's divinity.

Continuing about Rama Hanuma says, " कमलपत्राक्षः"; First thing one notes about a person is, eyes. The first thing Hanuman talks too is about eyes." कमलपत्राक्षः"; Rama's eyes resemble a lotus leaf.

In Chandogyopanishad there is a description of the Brahman described as Sun, the cause of Universe. Sun is praised as source of all light and life, and is stated as worthy of meditation. Sun is seen as a manifestation of Brahman. Sun, a manifestation of Brahman is described as follows.

"हिरण्मयः पुरुषः दृश्यते
हिरण्य श्वश्रुः हिरण्य नखः।
अ प्रणखात् सर्व एव स्वर्णः
यथा कप्यासं पुंडरीक मेव अक्षिणी"॥

The Supreme being, as the Purusha is seen as "हिरण्मयः" golden. How is he seen? With golden hair and golden nails. That all golden Purusha has eyes. Those eyes resemble a full-blown lotus flower. That Purusha is described as "कमलपत्राक्षः" That is the description of the "Purusha in Chandogyopanishad.

Hanuma also describes Rama as "कमलपत्राक्षः".

That Supreme being, described as Purusha, is born with a lineage of Surya, possessing all the wonderful attributes. "प्रसूतः" also means the one without birth is born. Thus, Hanuma's description of Rama is that of "Brahman" itself.

The poet in these descriptions adds words which ring a bell. When he describes Rama as अर्चिष्मान्, Ramayana Tilaka adds the following. अर्चिष्मान् अति प्रकाशवान् । शृतिश्च " तस्या भासा सर्वविदं विभाति"| Effectively it is saying that, description of Rama as 'अर्चिष्मान्', links it with the Shruti description of Brahman.

Having started describing Rama as Paramatman, Hanuma moves on to describe all the physical features of Dehatma in subsequent Slokas .

||Sloka 35.09||

తేజసాఽఽదిత్య సంకాశః క్షమయా పృథివీ సమః|
బృహస్పతి సమో బుద్ద్యా యశసా వాసవోపమః||35.09||

స|| తేజసా ఆదిత్య సమః| క్షమయా పృథివీ సమః| బుద్ధ్యా బృహస్పతి సమః | యశసా వాసవః ఉపమః||

||Sloka meanings||

తేజసా ఆదిత్య సమః -
in glow he is equal to Sun
క్షమయా పృథివీ సమః -
in forbearance he is equal to earth
బుద్ధ్యా బృహస్పతి సమః -
in intelligence he is equal to Brihaspati
యశసా వాసవః ఉపమః -
in fame he is equal to Indra

||Sloka summary||

"In glow he is equal to Sun, in forbearance he is equal to earth. In intelligence he is equal to Brihaspati. In fame he is equal to Indra." ||35.09||

||Sloka 35.10||

రక్షితా జీవలోకస్య స్వజన స్యాభిరక్షితా|
రక్షితా స్వస్య వృత్తస్య ధర్మస్య చ పరంతపః||35.10||

స|| జీవలోకస్య రక్షితా | స్వజనస్యాభి రక్షితా| పరంతపః స్వస్య వృత్తస్య ధర్మస్య చ రక్షితా||

||Sloka meanings||

జీవలోకస్య రక్షితా -
Protects all beings
స్వజనస్యాభి రక్షితా -
Protects his own people
పరంతపః య -
destroyer of enemies
స్వస్య వృత్తస్ధర్మస్య చ రక్షితా -
protects his own race and the righteousness

||Sloka summary||

"Protects all beings. Protects his own people. The destroyer of enemies, he protects his own race and the righteousness."||35.10||

||Sloka 35.11||

రామోభామిని లోకస్య చాతుర్వర్ణస్య రక్షితా|
మర్యాదానాం చ లోకస్య కర్తా కారయితా చ సః||35.11||

స|| ||హే భామిని | లోకస్య చాతుర్వర్ణస్య రక్షితా |సః లోకస్య మర్యాదానాం కర్తా చ కారయితా చ||

||Sloka meanings||

హే భామిని - O Devi
లోకస్య చాతుర్వర్ణస్య రక్షితా -
Oh Beautiful lady, he protects all the four classes of society.
సః లోకస్య మర్యాదానాం కర్తా -
follows the code of conduct in the world
చ కారయితా చ -
makes others follow too

||Sloka summary||

"Oh Beautiful lady ! He protects all the four classes of society. He follows the code of conduct and makes other follow too".||35.11||

||Sloka 35.12||

అర్చిష్మా నర్చితోఽత్యర్థం బ్రహ్మచర్యవ్రతే స్థితః|
సాధూనాం ఉపకారజ్ఞః ప్రచారజ్ఞః శ్చ కర్మణామ్||35.12||

స|| అత్యర్థం అర్చిష్మాన్ అర్చితః | బ్రహ్మచర్య వ్రతే స్థితః | సాధూనాం ఉపకారజ్ఞః కర్మణాం ప్రచారజ్ఞః చ||

||Sloka meanings||

అత్యర్థం అర్చిష్మాన్ అర్చితః -
he is intensely luminous and worshipped
బ్రహ్మచర్య వ్రతే స్థితః -
steadfast in observing the vows of self-control
సాధూనాం ఉపకారజ్ఞః -
recognizes the right actions of sages
కర్మణాం ప్రచారజ్ఞః చ -
knows the rites and administration too.

||Sloka summary||

"He is intensely luminous and worshipped. He is steadfast in observing the vows of self-control. He recognizes the right actions of sages. He knows the rites and administration too."||35.12||

The poet in these descriptions adds words which ring a bell. When he describes Rama as अर्चिष्मान्, Ramayana Tilaka adds the following.
अर्चिष्मान् अति प्रकाशवान् । शृतिश्च " तस्या भासा सर्वविदं विभाति"| Effectively it is saying that, description of Rama as 'अर्चिष्मान्', links it with the Shruti description of Brahman.

||Sloka 35.12||

రాజవిద్యా వినీతశ్చ బ్రాహ్మణనాముపాసితా|
శ్రుతవాన్ శీలసంపన్నో వినీతశ్చ పరంతప||35.13||

స|| సః రాజవిద్యా వినీతః | బ్రాహ్మణానాం ఉపాసితా చ| (సః) పరంతపః శ్రుతవాన్ శీలసంపన్నః వినీతః చ||

||Sloka meanings||

సః రాజవిద్యా వినీతః -
he knows the statecraft
బ్రాహ్మణానాం ఉపాసితా చ -
devotee of Brahmans
(సః) పరంతపః -
destroyer of enemies
శ్రుతవాన్ -
one who has known the Vedas,
శీలసంపన్నః వినీతః చ -
disciplined and endowed with excellent conduct

||Sloka summary||

"He knows the statecraft. He is devotee of Brahmans. The destroyer of enemies is one who has heard the Vedas, He is disciplined and endowed with excellent conduct." ||35.13||

||Sloka 35.14||

యజుర్వేద వినీతశ్చ వేదవిద్భిః సుపూజితః|
ధనుర్వేదేచ వేదేషు వేదాంగేషు చ నిష్ఠితః||35.14||

స|| యజుర్వేద వినీతః | వేదవిద్భిః సుపూజితః చ|| వేదేషు వేదాంగేషు ధనుర్వేదే చ నిష్ఠితః||

||Sloka meanings||

యజుర్వేద వినీతః -
Well versed in Yajurveda
వేదవిద్భిః సుపూజితః చ -
expected by those who know Vedas
వేదేషు వేదాంగేషు -
in Vedas and other parts of Vedas
ధనుర్వేదే చ నిష్ఠితః -
art of the bow , he is expert

||Sloka summary||

"Well versed in Yajurveda. respected by those who know Vedas. He is expert in Vedas and other parts of Vedas and the art of the bow."||35.14||

||Sloka 35.15||

విపులాంసో మహాబాహుః కంబుగ్రీవః శుభాననః|
గూఢజత్రుః సుతామ్రాక్షో రామో దేవి జనైశ్రుతః||35.15||

స|| దేవి విపులాంసః మహాబాహుః కంబుగ్రీవః శుభాననః గూఢజత్రుః సుతామ్రాక్షః రామః జనైః శ్రుతః||

||Sloka meanings||

దేవి విపులాంసః - Oh Devi, he is broad shouldered
మహాబాహుః - long armed
కంబుగ్రీవః - with conch shaped neck
శుభాననః - with auspicious looks
గూఢజత్రుః -round shouldered and coppery eyed
సుతామ్రాక్షః - coppery eyed
రామః జనైః శ్రుతః - he is well-heard by people

||Sloka summary||

"Oh Devi ! He is broad shouldered, long armed, with conch shaped neck, with auspicious looks, round shouldered and coppery eyed, he is heard by people".||35.15||

||Sloka 35.16||

దుందుభి స్వన నిర్ఘోషః స్నిగ్ధవర్ణః ప్రతాపవాన్|
సమ స్సమవిభక్తాంగో వర్ణం శ్యామం సమాశ్రితః||35.16||

స|| దుందుభిస్వన నిర్ఘోషః స్నిగ్ధవర్ణః ప్రతాపవాన్ సమః సమవిభక్తాంగః శ్యామం వర్ణం సమాశ్రితః ||

||Sloka meanings||

దుందుభిస్వన నిర్ఘోషః -
has voice like that of dundubhi
స్నిగ్ధవర్ణః -
of shining beautiful complexion
ప్రతాపవాన్ - full of valor
సమః సమవిభక్తాంగః-
of equal proportions his limbs are of equal proportions too
శ్యామం వర్ణం సమాశ్రితః -He is of dark color

||Sloka summary||

"With voice like that of dundubhi , with shining beautiful complexion, full of valor, of equal proportions, his limbs are of equal proportions too. He is of dark color".||35.16||

||Sloka 35.17||

త్రిస్థిరః త్రిప్రలంబశ్చ త్రిసమః త్రిషుచోన్నతః|
త్రితామ్ర త్రిషు చ స్నిగ్ధో గంభీర త్రిషు నిత్యశః||35.17||

స|| త్రిస్థిరః త్రిప్రలంబశ్చ త్రిసమః త్రిషు చ ఉన్నతః స్నిగ్ధః నిత్యశః త్రిషు గంభీరః ||

||Sloka meanings||

త్రిస్థిరః - firm at three places
త్రిప్రలంబశ్చ- long in three places
త్రిసమః త్రిషు చ ఉన్నతః -
with three even parts. he is elevated in three places,
స్నిగ్ధః నిత్యశః త్రిషు -
coppery reddish color in three parts
త్రిషు గంభీరః -
majestic in three ways

||Sloka summary||

'He is firm at three places, long in three places, with three even parts. He is elevated in three places, raised in three parts too. He has coppery reddish color in three parts and majestic. ||35.17||

||Sloka 35.18||

త్రివలీవాం స్త్ర్యవనతః చతుర్వ్యంగః త్రిశీర్షవాన్|
చతుష్కలః చతుర్లేఖః చతుష్కిష్కుః చతుస్సమః||35.18||

స|| త్రివలీవాం స్త్ర్యవనతః చతుర్వ్యంగః త్రిశీర్షవాన్ చతుష్కలః చతుశ్కిష్కుః చతుస్సమః ||

||Sloka meanings||

త్రివలీవాం - (ఉదరముపై) -
with three folds on his neck
స్త్ర్యవనతః -
has nipples and soles under the feet which are depressed
చతుర్వ్యంగః - four parts of his body are short
త్రిశీర్షవాన్ - has three spirals in his head
చతుష్కలః - has four lines on his thumb
చతుశ్కిష్కుః - he is four cubits tall
చతుస్సమః - has four well-proportioned parts

||Sloka summary||

"With three folds on his neck, has nipples and soles under the feet which are depressed. Four parts of his body are depressed. He has three spirals in his head. He has four lines on his thumb, four lines on his forehead, he is four cubits tall and has four well-proportioned parts".||35.18||

||Sloka 35.19||

చతుర్దశ సమద్వంద్వః చతుర్దంష్ట్రః చతుర్గతిః|
మహోష్ఠహనునాసశ్చ పంచస్నిగ్ధోsష్టవంశవాన్||35.19||

స|| చతుర్దశసమద్వంద్వః చతుర్దంష్ట్రః చతుర్గతిః మహోష్టహనునాసః చ పంచస్నిగ్ధః అష్టవంశవాన్ ||

||Sloka meanings||

చతుర్దశసమద్వంద్వః -
has fourteen pairs of parts of his body well proportioned
చతుర్దంష్ట్రః - has four sharp teeth,
చతుర్గతిః - has four movements
మహోష్టహనునాసః చ -
has sharp nose, charming lips and jaws,
పంచస్నిగ్ధః -
has five smooth parts
అష్టవంశవాన్ -
has eight parts of the body which are long

||Sloka summary||

"He has fourteen parts of his body well proportioned. Has four sharp teeth, has four movements, has sharp nose, charming lips and jaws, has five smooth parts, and eight parts of the body which are long." ||35.19||

||Sloka 35.20||

దశపద్మో దశబృహ త్త్రిభిర్వ్యాప్తో ద్విశుక్లవాన్|
షడున్నతో నవతనుః త్రిభిర్వ్యాప్నోతి రాఘవః||35.20||

స|| రాఘవః దశపద్మః దశబృహః త్రిభిః వ్యాప్తః ద్విశుక్లవాన్ షడున్నతః నవతనుః త్రిభిః వ్యాప్నోతి||

||Sloka meanings||

రాఘవః దశపద్మః -
Raghava has ten lotus like limbs
దశబృహః -
ten well-proportioned limbs
త్రిభిః వ్యాప్తః -
covered with three aspects which are well known
ద్విశుక్లవాన్ -
made two unsullied .
షడున్నతః -
elevated in six limbs
నవతనుః -
has nine features
త్రిభిః వ్యాప్నోతి-
follows righteous principles all three times

||Sloka summary||

"Has ten lotus like limbs. Ten well-proportioned limbs, covered with three aspects which are well known, unsullied in two parts, elevated in six limbs, has nine features, and follows righteous principles all three times ."||35.20||

||Sloka 35.21||

సత్యధర్మపరః శ్రీమాన్ సంగ్రహానుగ్రహే రతః|
దేశకాలవిభాగజ్ఞః సర్వలోకప్రియం వదః||35.21||

స|| సత్యధర్మపరః శ్రీమాన్ సంగ్రహానుగ్రహే రతః దేశకాలవిభాగజ్ఞః సర్వలోకప్రియం వదః||

||Sloka meanings||

సత్యధర్మపరః -
follower of truth and righteousness
శ్రీమాన్ సంగ్రహానుగ్రహే రతః -
prosperous, accumulates and favorably disposed too
దేశకాలవిభాగజ్ఞః -
knowledgeable about time and place
సర్వలోకప్రియం వదః-
endears himself to all with his sweet words.

||Sloka summary||

"Follower of truth and righteousness, prosperous, accumulates and favorably disposed too. He is knowledgeable about time and place, and endears himself to all with his sweet words." ||35.21||

||Sloka 35.22||

భ్రాతా చ తస్య ద్వైమాత్ర సౌమిత్రి రపరాజితః|
అనురాగేణ రూపేణ గుణైశ్చైవ తథావిథః||35.22||

స|| తస్య భ్రాతా చ ద్వైమాత్రః సౌమిత్రిః అపరాజితః అనురాగేణ రూపేణ గుణేన చ తథావిధః||

||Sloka meanings||

తస్య భ్రాతా చ ద్వైమాత్రః -
his brother of a different mother
సౌమిత్రిః అపరాజితః -
son of Sumitra, undefeated
అనురాగేణ రూపేణ గుణేన చ తథావిధః -
in form and virtues is similar to his brother

||Sloka summary||

"His brother of a different mother, son of Sumitra, undefeated, in form and virtues is similar to his brother". ||35.22||

||Sloka 35.23||

తావుభౌ నరశార్దూలౌ త్వద్దర్శనసముత్సుకౌ|
విచిన్వంతౌ మహీం కృత్స్నాం అస్మాభిరభిసంగతౌ||35.23||

స|| తౌ ఉభౌ నరశార్దూలౌ త్వత్ దర్శన సముత్సుకౌ మహీం విచిన్వంతౌ అస్మాభీ అభిసంగతౌ కృత్స్నాం||

||Sloka meanings||

తౌ ఉభౌ నరశార్దూలౌ -
those two tigers among men
త్వత్ దర్శన సముత్సుకౌ -
eager to see you
మహీం విచిన్వంతౌ -
searching the whole world
అస్మాభీ అభిసంగతౌ కృత్స్నాం -
came in contact with us

||Sloka summary||

"Those two tigers among men eager to see you , searching the whole world came in contact with us. "||35.23||

||Sloka 35.24||

త్వామేవ మార్గమాణౌ తౌ విచరంతౌ వసుంధరామ్|
దదర్శతు ర్మృగపతిం పూర్వజేనావరోపితమ్||35.24||

స|| త్వాం ఏవ మార్గమాణౌ వసుంధరాం విచిన్వంతౌ పూర్వజేన(వాలినా) అవరోపితం మృగపతిం ( సుగ్రీవం)దదర్శ||

||Sloka meanings||

త్వాం ఏవ మార్గమాణౌ -
while searching for you only
వసుంధరాం విచిన్వంతౌ -
searching the whole earth
పూర్వజేన(వాలినా) అవరోపితం -
the one thrown out by his brother
మృగపతిం ( సుగ్రీవం)దదర్శ -
saw the lord of animals

||Sloka summary||

"Searching for you on this earth, they saw lord of animals Sugriva , the one thrown out by his brother ( Vali)."||35.24|

||Sloka 35.25||

ఋశ్యమూకస్య పృష్ఠే తు బహుపాదపసంకులే|
భ్రాతుర్భయార్తమాసీనం సుగ్రీవం ప్రియదర్శనమ్||35.25||

స|| బహుపాదప సంకులే ఋష్యమూకస్య పృష్ఠే భ్రాతుః భయార్తం ప్రియదర్శనం సుగ్రీవం దదర్శ||

||Sloka meanings||

బహుపాదప సంకులే -
filled with variety of trees,
ఋష్యమూకస్య పృష్ఠే -
On the mountain Rishyamuka
భ్రాతుః భయార్తం -
scared of his brother
ప్రియదర్శనం సుగ్రీవం దదర్శ -
saw Sugriva who is pleasing to the eyes

||Sloka summary||

"On the mountain Rishyamuka filled with variety of trees, they saw Sugriva who is pleasing to the eyes, who is scared of his brother. ||35.25||

||Sloka 35.26||

వయం తు హరిరాజం తం సుగ్రీవం సత్యసంగరమ్|
పరిచర్యాస్మహే రాజ్యాత్ పూర్వజేనావరోపితమ్||35.26||

స|| వయం తు పూర్వజేన రాజ్యాత్ అవరోపితం సత్యసంగరం హరిరాజం తం సుగ్రీవం పరిచర్యామహే||

||Sloka meanings||

వయం తు - we too were
పూర్వజేన రాజ్యాత్ అవరోపితం -
one who has been thrown out by his elder brother
సత్యసంగరం హరిరాజం -
king of Vanaras who is committed to truth
తం సుగ్రీవం పరిచర్యామహే -
(were) serving that Sugriva

||Sloka summary||

"We were serving the king of Vanaras Sugriva , who is committed to truth and who has been thrown out by his elder brother". ||35.26||

||Sloka 35.27||

తతస్తౌ చీరవసనౌ ధనుః ప్రవరపాణినౌ|
ఋశ్యమూకస్య శైలస్య రమ్యం దేశముపాగతౌ||35.27||

స|| తతః తౌ చీరవసనౌ ధనుః ప్రవరపాణినౌ ఋష్యమూకస్య శైలస్య రమ్యం దేశం ఉపాగతౌ ||

||Sloka meanings||

తతః తౌ చీరవసనౌ -
the two clad in bark clothes
ధనుః ప్రవరపాణినౌ -
carrying their bows
ఋష్యమూకస్య శైలస్య -
on the Rishyamuka mountain
రమ్యం దేశం ఉపాగతౌ -
reached the beautiful place

||Sloka summary||

"Then the two clad in bark clothes, carrying their bows reached the beautiful place on the Rishyamuka mountain." ||35.27||

||Sloka 35.28||

స తౌ దృష్ట్వా నరవ్యాఘ్రౌ ధన్వినౌ వానరర్షభః|
అవప్లుతో గిరేస్తస్య శిఖరం భయమోహితః||35.28||

స|| సః వానరర్షభః తౌ నరవ్యాఘ్రౌ దృష్ట్వా భయమోహితః తస్య గిరేః శిఖరం అవప్లుతౌ ||

||Sloka meanings||

సః వానరర్షభః -
the bull among Vanaras
తౌ నరవ్యాఘ్రౌ దృష్ట్వా-
seeing the two tigers among men
భయమోహితః - scared
తస్య గిరేః శిఖరం అవప్లుతౌ -
jumped up to the peak of the mountain

||Sloka summary||

"The bull among Vanaras seeing the two tigers among men, scared jumped up to the peak of the mountain." ||35.28||

||Sloka 35.29||

తతః స శిఖరే తస్మిన్ వానరేంద్రో వ్యవస్థితః|
తయోః సమీపం మామేవ ప్రేషయామాస సత్వరమ్||35.29||

స|| సః వానరేంద్రః తస్మిన్ శిఖరే వ్యవస్థితః తతః తయోః ( రామలక్ష్మణయోః) సమీపం మాం ఏవ సత్వరం ప్రేషయామాస||

||Sloka meanings||

సః వానరేంద్రః -
that king of Vanaras
తస్మిన్ శిఖరే వ్యవస్థితః -
sitting on the mountain top
తతః తయోః ( రామలక్ష్మణయోః) సమీపం -
to meet the two
మాం ఏవ సత్వరం ప్రేషయామాస -
quickly sent me only

||Sloka summary||

"That king of Vanaras sitting on the mountain top quickly sent me to meet the two".||35.29||

||Sloka 35.30||

తావహం పురుషవ్యాఘ్రౌ సుగ్రీవ వచనాత్ప్రభూ |
రూపలక్షణసంపన్నౌ కృతాంజలిరుపస్థితః||35.30||

స|| అహం సుగ్రీవవచనాత్ ప్రభూ పురుషవ్యాఘ్రౌ రూపలక్షణసంపన్నౌతౌ కృతాంజలిః ఉపస్థితః ||

||Sloka meanings||

అహం ప్రభూ సుగ్రీవవచనాత్ -
on the orders of master Sugriva
పురుషవ్యాఘ్రౌ రూపలక్షణసంపన్నౌ-
tigers among men endowed with charming disposition
తౌ కృతాంజలిః ఉపస్థితః -
stood with folded hands in front of the two lords

||Sloka summary||

"On the orders of Sugriva I stood in front of the two lords, the tigers among men endowed with charming disposition and auspicious looks."

||Sloka 35.31||

తౌ పరిజ్ఞాతతత్వార్థౌ మయా ప్రీతిసమన్వితౌ|
పృష్ఠమారోప్య తం దేశం ప్రాపితౌ పురుషర్షభౌ||35.31||

స|| పరిజ్ఞాత తత్త్వార్థౌ పురుషర్షభౌ ప్రీతిసమన్వితౌ తం మయా పృష్ఠమారోప్య దేశం ప్రాపితౌ ||

||Sloka meanings||.

పరిజ్ఞాత తత్త్వార్థౌ -
realizing their true disposition
పురుషర్షభౌ ప్రీతిసమన్వితౌ -
tigers among men with pleasing disposition
తం మయా పృష్ఠమారోప్య -
placing them on my back
దేశం ప్రాపితౌ - reached our place

||Sloka summary||

"Realizing their true disposition, placing those tigers among men with pleasing disposition on my back and carried them back to our place."||35.31||

||Sloka 35.32||

నివేదితౌ చ తత్త్వేన సుగ్రీవాయ మహాత్మనే|
తయో రన్యోన్య సల్లపాద్భృశం ప్రీతి రజాయత||35.32||

స|| మహాత్మనే సుగ్రీవాయ తత్త్వేన నివేదితౌ తయోః అన్యోన్య సల్లాపాత్ భృశం ప్రీతిః అజాయత||

||Sloka meanings||

మహాత్మనే సుగ్రీవాయ -
for great soul Sugriva
తత్త్వేన నివేదితౌ -
having faithfully reported
తయోః అన్యోన్య సల్లాపాత్ -
after their mutual conversation
భృశం ప్రీతిః అజాయత -
fond friendship developed

||Sloka summary||

" After faithfully informing to the great soul Sugriva. both of them talked to each other and fond friendship developed." ||35.32||

||Sloka 35.33||

తతస్తౌ ప్రీతిసంపన్నౌ హరీశ్వరనరేశ్వరౌ|
పరస్పర కృతాశ్వాసౌ కథయా పూర్వ వృత్తయా||35.33||

స|| తతః ప్రీతిసంపన్నౌ హరీశ్వర నరేశ్వరౌ పూర్వవృత్త కథయా పరస్పర కృత ఆశ్వాసౌ||

||Sloka meanings||

తతః ప్రీతిసంపన్నౌ -
then full of joy
హరీశ్వర నరేశ్వరౌ -
the king of men and the king of Vanaras
పూర్వవృత్త కథయా -
with the stories of the past
పరస్పర కృత ఆశ్వాసౌ-
assured each other

||Sloka summary||

"Then full of joy , the king of men and king of Vanaras assured each other with the stories of the past" .||35.33||

||Sloka 35.34||

తతః స సాంత్వయామాస సుగ్రీవం లక్ష్మణాగ్రజః|
స్త్రీ హేతోః వాలినా భ్రాత్రా నిరస్త మురుతేజసా||35.34||

స|| తతః స్త్రీహేతోః భ్రాత్రా వాలినా నిరస్తం సుగ్రీవం ఉరుతేజసా లక్ష్మణాగ్రజః సాంత్వయామాస||

||Sloka meanings||

తతః స్త్రీహేతోః -
because of a woman
భ్రాత్రా వాలినా నిరస్తం సుగ్రీవం -
Sugriva, thrown out by Vali
ఉరుతేజసా లక్ష్మణాగ్రజః సాంత్వయామాస -
elder brother of Lakshmana, of great prowess, consoled Sugriva

||Sloka summary||

"The elder brother of Lakshmana of great prowess consoled Sugriva who was thrown out because of a woman."||35.34||

||Sloka 35.35||

తతస్త్వన్నాశజం శోకం రామస్యా క్లిష్టకర్మణః|
లక్ష్మణో వానరేంద్రాయ సుగ్రీవాయ న్యవేదయత్ ||35.35||

స|| తతః లక్ష్మణః అక్లిష్టకర్మణః రామస్య త్వన్నాశజం శోకం వానరేంద్రస్య సుగ్రీవాయ న్యవేదయత్ ||

||Sloka meanings||

తతః లక్ష్మణః-
then Lakshmana
అక్లిష్టకర్మణః రామస్య -
of Rama who is adept at accomplishing difficult tasks
త్వన్నాశజం శోకం -
grief on account of your loss
వానరేంద్రస్య సుగ్రీవాయ న్యవేదయత్ -
informed the Sugriva, the king of Vanaras

||Sloka summary||

"Then Lakshmana informed the king of Vanaras, Sugriva about Rama who is adept at accomplishing difficult tasks, and his grief on account of your loss."||35.35||

||Sloka 35.36||

స శ్రుత్వా వానరేంద్రస్తు లక్ష్మణే నేరితం వచః|
తదాసీన్నిష్ప్రభోఽత్యర్థం గ్రహగ్రస్త ఇవాంశుమాన్||35.36||

స|| సః వానరేంద్రః తు లక్ష్మణేన ఈరితం వచః శ్రుత్వా తదా గ్రహగ్రస్తః అంశుమాన్ ఇవ అత్యర్థం నిష్ప్రభః ఆసీత్ ||

||Sloka meanings||

సః వానరేంద్రః తు -
the king of Vanaras too
లక్ష్మణేన ఈరితం వచః శ్రుత్వా -
hearing the words spoken by Lakshmana
తదా గ్రహగ్రస్తః అంశుమాన్ ఇవ -
like the Sun overshadowed by a planet Rahu
అత్యర్థం నిష్ప్రభః ఆసీత్ -
became luster less

||Sloka summary||

"The king of Vanaras too on hearing the words spoken by Lakshmana, became luster less like the Sun overshadowed by a planet Rahu." ||35.36||

||Sloka 35.37||

తతస్త్వద్గాత్రశోభీని రక్షసా హ్రియమాణయా|
యాన్యాభరణ జాలాని పాతితాని మహీతలే||35.37||

స|| తతః త్వత్ గాత్రశోభీని యాని ఆభరణజాలాని రక్షసా హ్రియమాణయా మహీతలే పాతితాని (దర్శయామాశుః)||

||Sloka meanings||

యాని ఆభరణజాలాని -
the ornaments
తః త్వత్ గాత్రశోభీని -
those that adorn your limbs
మహీతలే పాతితాని -
thrown away on the ground
రక్షసా హ్రియమాణయా -
while being carried away by the Rakshasa
(దర్శయామాశుః) - (were shown)

||Sloka summary||

"Then those ornaments worn by you and thrown away on the ground while being carried away by the Rakshasa were shown"||35.37||

||Sloka 35.38||

తాని సర్వాణి రామాయ ఆనీయ హరియూధపాః|
సంహృష్టా దర్శయామాసుర్గతిం తు న విదుస్తవ||35.38||

స|| హరియూధపాః తాని సర్వాణి ఆనీయ సంహృష్టా రామాయ దర్శయామాస| తవ సు గతిం తు న విదుః||

||Sloka meanings||

హరియూధపాః తాని సర్వాణి ఆనీయ -
the Vanara leaders brought all those
సంహృష్టా రామాయ దర్శయామాస -
show to Rama with great joy.
తవ సుగతిం తు న విదుః -
had no idea of your whereabouts

||Sloka summary||

"The Vanara leaders brought all those ornaments to show to Rama with great joy. They had no idea of your whereabouts." ||35.38||

||Sloka 35.39||

తాని రామాయ దత్తాని మయై వోపహృతాని చ|
స్వనవంత్యవకీర్ణాని తస్మిన్ విగతచేతసి||35.39||

స|| మయైవ ఉపహృతాని తాని రామాయ దత్తాని | తస్మిన్ విగతచేతసి స్వనవంతి అవకీర్ణాని ||

||Sloka meanings||

స్వనవంతి అవకీర్ణాని -
making jingling sounds on being scattered
మయైవ ఉపహృతాని -
(ornaments) collected by me
తాని రామాయ దత్తాని -
gave them to Rama
తస్మిన్ - them ( seeing)
విగతచేతసి- lost his senses

||Sloka summary||

"Those ornaments collected by me making jingling sounds on being scattered and gave them to Rama. He lost his senses on seeing those jingling ornaments scattered around." ||35.39||

||Sloka 35.40||

తాన్యంకే దర్శనీయాని కృత్వా బహువిధం తవ|
తేన దేవ ప్రకాశేన దేవేన పరిదేవతమ్||35.40|

స|| దర్శనీయాని తవ తాని అంకే కృత్వా దేవప్రకాశేన తేన దేవేన బహువిధం పరిదేవితమ్||

||Sloka meanings||

దర్శనీయాని -
those that were being shown
తవ తాని అంకే కృత్వా -
placing your ornaments on his lap
దేవప్రకాశేన తేన దేవేన -
divine self who is effulgent like gods
బహువిధం పరిదేవితమ్ -
wailed in many ways

||Sloka summary||

"The divine self who is effulgent like gods, wailed in many ways placing those ornaments on his lap." ||35.40||

||Sloka 35.41||

పశ్యతస్తాని రుదత స్తామ్యతశ్చ పునః పునః|
ప్రాదీపయన్ దాశరథేస్తాని శోకహుతాశనమ్||35.41||

స|| తాని పశ్యతః రుదతః పునః పునః తామ్యతశ్చ దాశరథేః శోకహుతాశనం తాని ప్రాదీపయన్ ||

||Sloka meanings||

తాని పశ్యతః రుదతః పునః పునః -
Seeing them again and again
తామ్యతశ్చ దాశరథేః శోకహుతాశనం-
Rama's grief in the form of fire
తాని ప్రాదీపయన్ -
was further inflamed

||Sloka summary||

Seeing them again and again, the grief in him was inflamed like fire.

||Sloka 35.42||

శయితం చ చిరం తేన దుఃఖార్తేన మహాత్మనా|
మయాపి వివిధైర్వాక్యైః కృఛ్ఛా దుత్థాపినః పునః||35.42||

స|| దుఃఖార్తేన తేన మహాత్మనా శయితం చ మయాపి వివిధైః వాక్యైః కృచ్ఛాత్ పునః ఉత్థాపితః ||

||Sloka meanings||

దుఃఖార్తేన శయితం చ మహాత్మనా -
the great-Self, immersed in sorrow, lay down on the ground,
తేన మయాపి వివిధైః వాక్యైః కృచ్ఛాత్ -
he was consoled by me with many words
పునః చిరం ఉత్థాపితః -
with great difficulty made him get up

||Sloka summary||

"Rama the great Self, immersed in sorrow lay down on the ground, I also consoled him with many words and with great difficulty made him get up." ||35.42||

||Sloka 35.43||

తాని దృష్ట్వా మహాబాహుః దర్శయిత్వా ముహుర్ముహుః|
రాఘవః ససౌమిత్రిః సుగ్రీవే స న్యవేదయత్||35.43||

స|| తాని దృష్ట్వా మహాబాహుః ముహుః ముహుః దర్శయిత్వా రాఘవః స సౌమిత్రిః సుగ్రీవే న్యవేదయత్ ||

||Sloka meanings||

తాని దృష్ట్వా - seeing those (ornaments)
మహాబాహుః ముహుః ముహుః దర్శయిత్వా -
long armed one looked at them ( ornaments) again and again
రాఘవః స సౌమిత్రిః -
Rama along with Lakshmana
సుగ్రీవే న్యవేదయత్ -
gave them to the care of Sugriva.

||Sloka summary||

"The long-armed Rama along with Lakshmana looked at them ( ornaments) again and again and gave them to the care of Sugriva." ||35.43||

||Sloka 35.44||

స త్వాదర్శనాదార్యే రాఘవః పరితప్యతే|
మహతా జ్వలతా నిత్యమగ్నినేవాగ్ని పర్వతః||35.44||

స|| ఆర్య సః రాఘవః తవ అదర్శనాత్ నిత్యం మహతా అగ్నినా అగ్నిపర్వత ఇవ జ్వలతే పరితప్యతే ||

||Sloka meanings||

ఆర్య సః రాఘవః -
Respectable lady, that Raghava
తవ అదర్శనాత్ పరితప్యతే -
not being able to see you
మహతా అగ్నినా అగ్నిపర్వత ఇవ జ్వలతే -
blazing like the fire on a mountain on fire.

||Sloka summary||

"Oh Respectable lady ! Because of not being able to see you , he is always blazing like the fire on a mountain on fire." ||35.44||

||Sloka 35.45||

త్వత్కృతే తమనిద్రా చ శోకశ్చింతా చ రాఘవమ్|
తాపయంతి మహాత్మానమగ్న్యగార మివాగ్నయః||35.45||

స|| త్వత్కృతే మహాత్మానం తం రాఘవం అనిద్రా చ శోకః చింతా చ అగ్న్యగారం అగ్నయః ఇవ తాపయంతి ||

||Sloka meanings||

త్వత్కృతే మహాత్మానం తం రాఘవం -
on account of you, the great man Raghava
అనిద్రా చ శోకః చింతా చ -
three fires of sleeplessness, sorrow and concern
అగ్న్యగారం అగ్నయః ఇవ తాపయంతి -
burning him like the sacred fires of the sacred fire place.

||Sloka summary||

"On account of you the great man is consumed by three fires of sleeplessness, sorrow and concern like the sacred fires of the sacred fire place." ||35.45||

||Sloka 35.46||

తవాదర్శన శోకేన రాఘవః ప్రవిచాల్యతే|
మహతా భూమికంపేన మహానివ శిలోచ్చయః||35.46||

స|| తవ అదర్శన శోకేన రాఘవః మహతా భూమికంపేన మహాన్ శిలోచ్ఛయః ఇవ ప్రవిచాల్యతే ||

||Sloka meanings||

తవ అదర్శన శోకేన రాఘవః -
because of the sorrow of not being able to see
మహతా భూమికంపేన -
by a great earth quake
మహాన్ శిలోచ్ఛయః ఇవ ప్రవిచాల్యతే-
shaken like a lofty mountain

||Sloka summary||

"నీ దర్శనము లేక శోకములో రాఘవుడు మహత్తరమైన భూకంపముతో చలించిన మహత్తరమైన పర్వతము వలె చలించి పోతున్నాడు" ||35.46||

"Because of not being able to see you Raghava is shaken like a lofty mountain by a great earth quake." ||35.46||

||Sloka 35.47||

కాననాని సురమ్యాణి నదీః ప్రస్రవణాని చ|
చరన్ న రతిమాప్నోతి త్వా మపశ్యన్ నృపాత్మజే||35.47||

స||త్వాం అపశ్యన్ సురమ్యాణి ప్రస్రవణాని చరన్ నృపాత్మజః రతిం న ఆప్నోతి ||

||Sloka meanings||

త్వాం అపశ్యన్ -
not being able to see you
సురమ్యాణి ప్రస్రవణాని చరన్ -
when he goes to delightful forests, rivers and streams
నృపాత్మజః రతిం న ఆప్నోతి-
the king of men is not delighted

||Sloka summary||

"Not being able to see you , the king is not delighted even when he goes to delightful forests, rivers and streams".||35.47||

||Sloka 35.48||

సత్వాం మనుజశార్దూల క్షిప్రం ప్రాప్స్యతి రాఘవః|
సమిత్రభాంధవం హత్వా రావణం జనకాత్మజే||35.48||

స|| జనకాత్మజే మనుజశార్దూలః రాఘవః సమిత్రబాంధవం రావణం హత్వా త్వాం క్షిప్రం ప్రాప్స్యతి ||

||Sloka meanings||

జనకాత్మజే మనుజశార్దూలః రాఘవః -
Oh Daughter of Janaka , tiger among men Raghava
సమిత్రబాంధవం రావణం హత్వా -
killing Ravana along with his friends and relatives
త్వాం క్షిప్రం ప్రాప్స్యతి -
quickly and will attain you.

||Sloka summary||

"Oh Daughter of Janaka ! The tiger among men Raghava along with all his friends will kill Ravana quickly and will attain you." ||35.48||

||Sloka 35.49||

సహితౌ రామసుగ్రీవావుభావకురుతాం తదా|
సమయం వాలినం హంతుం తవచాన్వేషణం తథా||35.49||

స|| తదా రామసుగ్రీవౌ ఉభౌ సహితౌ వాలినం హంతుం తథా తవ చ అన్వేషణం సమయం అకురుతామ్ ||"

||Sloka meanings||

తదా రామసుగ్రీవౌ ఉభౌ సహితౌ -
then both Rama and Sugriva
వాలినం హంతుం - to kill Vali
తథా తవ చ అన్వేషణం -
also search for you
సమయం అకురుతామ్ -
reached an agreement

||Sloka summary||

"Both Rama and Sugriva reached an agreement to kill Vali and also search for you." ||35.49||

||Sloka 35.50||

తతస్తాభ్యాం కుమారాభ్యాం వీరాభ్యాం స హరీశ్వరః|
కిష్కింధాం సముపాగమ్య వాలీ యుద్ధే నిపాతితః||35.50||

స|| తతః స హరీశ్వరః తాభ్యాం వీరాభ్యాం కుమారాభ్యం సహ కిష్కింధాం ఉపాగమ్య యుద్ధే వాలీ నిపాతితః||

||Sloka meanings||

తతః స హరీశ్వరః -
then that king of Vanaras
తాభ్యాం వీరాభ్యాం కుమారాభ్యం సహ -
along with the two heroic princes
కిష్కింధాం ఉపాగమ్య -
came to Kishkindhaచి
యుద్ధే వాలీ నిపాతితః -
killed Vali in a battle.

||Sloka summary||

"Then that king of Vanaras came to Kishkindha along with the two heroic princes and killed Vali in a battle. ||35.50||

||Sloka 35.51||

తతో నిహత్య తరసా రామో వాలిన మాహవే|
సర్వేషాం హరి సంఘానాం సుగ్రీవమకరోత్ పతిమ్||35.51||

స|| తతః రామః ఆహవే తరసా వాలినం నిహత్య సుగ్రీవం సర్వేషాం హరిసంఘానాం పతిం అకరోత్ ||

||Sloka meanings||

తతః రామః ఆహవే - then Rama in a battle
తరసా వాలినం నిహత్య -
having quickly killed Vali
సర్వేషాం హరిసంఘానాం -
of all Vanara troops
సుగ్రీవం పతిం అకరోత్ -
made Sugriva as the king

||Sloka summary||

"Then Rama having killed Vali in a battle , made Sugriva as the king of all Vanara troops".||35.51||

||Sloka 35.52||

రామసుగ్రీవయోరైక్యం దేవ్యేవం సమజాయత|
హనుమంతం చ మాం విద్ధి తయోర్దూతమిహాగతమ్||35.52||

స|| దేవీ రామసుగ్రీవయోః ఐక్యం ఏవం సమజాయత | మాం తయోః దూతం ఇహ ఆగతం చ హనుమంతం విద్ధి

||Sloka meanings||

దేవీ రామసుగ్రీవయోః ఐక్యం -
union of Rama Sugriva
ఏవం సమజాయత -
happened in this way
తయోః దూతం ఇహ ఆగతం చ -
have come here as their messenger
మాం హనుమంతం విద్ధి -
know me as Hanuman.

||Sloka summary||

"Oh Devi ! The union of Rama Sugriva happened in this way. Know me as Hanuman. I have come here as their messenger."||35.52||

||Sloka 35.53||

స్వరాజ్యం ప్రాప్య సుగ్రీవః సమానీయ హరీశ్వరాన్ |
త్వదర్థం ప్రేషయామాస దిశో దశ మహాబలాన్ ||35.53||

స|| సుగ్రీవః స్వరాజ్యం ప్రాప్య హరీశ్వరాన్ సమానీయ త్వదర్థం దశ దిశః మహాబలాన్ ప్రేషయామాస||

||Sloka meanings||

సుగ్రీవః స్వరాజ్యం ప్రాప్య -
Sugriva having got back his kingdom
హరీశ్వరాన్ సమానీయ -
got together all Vanaras
త్వదర్థం మహాబలాన్ -
in search of you
మహాబలాన్ దశ దిశః ప్రేషయామాస -
sent powerful ones in ten directions

||Sloka summary||

"Sugriva having got back his kingdom, got together all Vanaras and sent them in search of you in all directions."||35.53||

||Sloka 35.54||

అదిష్టా వానరేంద్రేణ సుగ్రీవేణ మహౌజసా|
అద్రిరాజ ప్రతీకాశాః సర్వతః ప్రస్థితా మహీమ్||35.54||

స|| వానరేంద్రేణ మహౌజసా సుగ్రీవేణ అదిష్టాః అద్రిరాజప్రతీకాశః మహీం సర్వతః ప్రస్థితా||

||Sloka meanings||

వానరేంద్రేణ మహౌజసా -
the very powerful king of Vanaras
సుగ్రీవేణ అదిష్టాః -
ordered by Sugriva
అద్రిరాజప్రతీకాశః -
as huge as king of mountains
మహీం సర్వతః ప్రస్థితా-
went to all parts of the earth

||Sloka summary||

"Ordered by Sugriva , the very powerful king of Vanaras , Vanaras as huge as king of mountains went to all parts of the earth".||35.54||

||Sloka 35.55||

తతస్తు మార్గామాణావై సుగ్రీవ వచనాతురాః|
చరంతి వసుధాం కృత్స్నాం వయమన్యే చ వానరాః||35.55||

స|| తతః తే వయం అన్యే వానరాః చ సుగ్రీవ వచనాతురాః మార్గమాణాః కృత్స్నాం వసుధాం చరంతి ॥

||Sloka meanings||

తతః తే వయం అన్యే వానరాః చ -
then we and other Vanaras
సుగ్రీవ వచనాతురాః -
bound by Sugriva's words
మార్గమాణాః కృత్స్నాం -
in search of you.
వసుధాం చరంతి -
moving about the earth

||Sloka summary||

"Then we and other Vanaras , bound by Sugriva's words , are moving about the earth in search of you." ||35.55||

||Sloka 35.55||

అంగదో నామ లక్ష్మీవాన్ వాలిసూను ర్మహాబలః|
ప్రస్థితః కపిశార్దూలః త్రిభాగబలసంవృతః||35.56||

స|| వాలిసూనుః మహాబలః లక్ష్మీవాన్ త్రిభాగబలసంవృతః కపిశార్దూలః అంగదః నామ ప్రస్థితః ||

||Sloka meanings||

వాలిసూనుః లక్ష్మీవాన్ -
prosperous son of Vali
అంగదః నామ కపిశార్దూలః -
called Angada tiger among Vanaras
మహాబలః త్రిభాగబలసంవృతః ప్రస్థితః-
together with one third of the army departed

||Sloka summary||

Son of Vali, called Angada , powerful , prosperous, together with one third of the army departed in search of you. ||35.56||

||Sloka 35.57||

తేషాం నో విప్రణష్టానాం వింధ్యే పర్వతసత్తమే|
భృశం శోకపరీతానా మహోరాత్రగణా గతాః||35.57||

స|| వింధ్యే పర్వతసత్తమే విప్రణష్టానామ్ భృశం శోకపరీతానాం తేషాం నః అహోరాత్రగణాః గతాః||

||Sloka meanings||

వింధ్యే పర్వతసత్తమే -
in the mountains of Vindhya
విప్రణష్టానామ్ భృశం శోకపరీతానాం -
greatly immersed in sorrow and lost our way".
తేషాం నః అహోరాత్రగణాః గతాః -
there we spent many days and nights

||Sloka summary||

"In the mountains of Vindhya we spent many days and nights greatly immersed in sorrow and lost our way".||35.57||

||Sloka 35.58||

తే వయం కార్యనైరాశ్యాత్ కాలస్యాతిక్రమణే|
భయాచ్చ కపిరాజస్య ప్రాణాం స్త్యక్తుం వ్యవస్థితాః||35.58||

స|| తే వయం కార్యనైరాశ్యాత్ కాలస్య అతిక్రమేణ చ కపిరాజస్య భయాత్ చ ప్రాణామ్ త్యక్తుం వ్యవస్థితాః||

||Sloka meanings||

కార్యనైరాశ్యాత్ -
very much disheartened for not accomplishing the task
కాలస్య అతిక్రమేణ చ -
with time exceeded,
కపిరాజస్య భయాత్ చ -
being afraid of the king of Vanaras
తే వయం ప్రాణామ్ త్యక్తుం వ్యవస్థితాః -
all of us were ready to give up our lives

||Sloka summary||

"Very much disheartened for not accomplishing the task, with time exceeded, and being afraid of the king of Vanaras , all of us were ready to give up our lives." ||35.58||

||Sloka 35.59||

విచిత్య వనదుర్గాణి గిరిప్రస్రవణాని చ|
అనాసాద్య పదం దేవ్యాః ప్రాణాం స్త్యక్తుం సముద్యతాః||35.59||

స|| వనదుర్గాణి గిరిప్రస్రవణాని చ విచిత్య దేవ్యాః పదం అనాసాద్య ప్రాణాం త్యక్తుం సముద్యతాః ॥

||Sloka meanings||

వనదుర్గాణి గిరిప్రస్రవణాని చ విచిత్య-
having searched impenetrable forest forts, mountain streams
విచిత్య దేవ్యాః పదం అనాసాద్య -
unable to find the place of the Devi
ప్రాణాం త్యక్తుం సముద్యతాః-
decided to give up life" ||35.59||

||Sloka summary||

"Having searched the impenetrable forest forts, mountain streams , unable to find the place of Devi, we decided to give up life" ||35.59||

||Sloka 35.60||

దృష్ట్వా ప్రాయోపవిష్టాంశ్చ సర్వాన్ వానరపుంగవాన్|
భృశం శోకార్ణవే మగ్నః పర్యదేవయదంగదః||35.60||

స||ప్రాయోపవిష్టాన్ సర్వాన్ వానరాన్ దృష్ట్వా అంగదః భృశం శోకార్ణవే మగ్నః పర్యదేవయత్ ||

||Sloka meanings||

ప్రాయోపవిష్టాన్ సర్వాన్ వానరాన్ దృష్ట్వా -
seeing all the Vanaras ready for facing death
భృశం శోకార్ణవే మగ్నః -
plunging in very intense fire of sorrow
అంగదః పర్యదేవయత్ - Angada grieved

||Sloka summary||

"Seeing all the Vanaras ready for facing death , Angada himself plunging into intense fire of sorrow, was very much grieved".||35.60||

||Sloka 35.61||

తవ నాశం చ వైదేహి వాలినశ్చ వధం తథా|
ప్రాయోపవేశమస్మాకం మరణం చ జటాయుషుః||35.61||

స|| వైదేహీ తవ నాశం చ వాలినః వధః చ జటాయుషుః మరణం చ అస్మాకం ప్రాయోపవేశం ||

||Sloka meanings||

వైదేహీ తవ నాశం చ -
O Vaidehi , you not being found
వాలినః వధః చ -
death of Vali
జటాయుషుః మరణం చ -
death of Jatayu too
అస్మాకం ప్రాయోపవేశం-
led to our decision to die

||Sloka summary||

"Oh Vaidehi ! You not being found, death of Vali , and death of Jatayu all led to our decision to die." ||35.61||

||Sloka 35.62||

తేషాం న స్స్వామిసందేశా న్నిరాశానాం ముమూర్షతాం|
కార్యహేతో రివాయత శ్శకుని ర్వీర్యవాన్ మహాన్||35.62||

స|| స్వామిసందేశాత్ నిరాశానామ్ ముమూర్షతాం తేషాం నః కార్యహేతోః ఇవ వీర్యవాన్ మహాశకునిః ఆయాతః ||

||Sloka meanings||

స్వామిసందేశాత్ నిరాశానామ్ -
disappointed in being unable to meet kings' orders
ముమూర్షతాం తేషాం -
those who were set to die
నః కార్యహేతోః ఇవ -
as though to help
వీర్యవాన్ మహాశకునిః ఆయాతః -
powerful gigantic bird came

||Sloka summary||

"As though to help those disappointed in being unable to meet kings' orders, and set to die, powerful gigantic bird came."

||Sloka 35.63||

గృధరాజస్య సోదర్యః సంపాతిర్నామ గృధరాట్|
శ్రుత్వా భాతృవధం కోపాత్ ఇదం వచనమబ్రవీత్||35.63||

స|| గృధరాజస్య సోదరః గృధరాట్ సంపాతిః నామ భాతృవధం కోపాత్ ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్||

||Sloka meanings||

గృధరాజస్య సోదరః -
brother of king of birds
గృధరాట్ సంపాతిః నామ -
king Sampati by name
భాతృవధం కోపాత్ -
angered on hearing the killing of his brother
ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్ -
said the following words

||Sloka summary||

"Brother of king of birds called Sampati , angered on hearing the killing of his brother said the following words'.

||Sloka 35.64||

యవీయాన్కేన మే భ్రాతా హతః క్వ చ నిపాతితః|
ఏత దాఖ్యాతు మిచ్చామి భవద్భిః వానరోత్తమాః||35.64||

స|| వానరోత్తమః మే యావీయాన్ భ్రాతా కేన హతః క్వ చ నిపాతితః భవద్భిః ఏతత్ ఆఖ్యాతుం ఇఛ్ఛామి ||

||Sloka meanings||

వానరోత్తమః -
best of Vanaras
మే యవీయాన్ భ్రాతా -
my younger brother
కేన హతః క్వ చ నిపాతితః -
by whom and where was he dropped down
భవద్భిః ఏతత్ ఆఖ్యాతుం ఇఛ్ఛామి-
want to hear all of that from you

||Sloka summary||

"Oh Best of Vanaras by whom was my younger brother killed ? Where was he dropped down? I want to hear all of that from you".||35.64||

||Sloka 35.65||

అంగదోఽకథయ త్తస్య జనస్థానే మహద్వధమ్|
రక్షసా భీమరూపేణ త్వా ముద్దిశ్య యథాతథమ్||35.65||

స|| త్వమ్ ఉద్దిశ్య అంగదః భీమరూపేణ రక్షసా జనస్థానే మహద్వధం యథాగతం తస్య అకథయత్ ||

||Sloka meanings||

త్వమ్ ఉద్దిశ్య -
relating to you
భీమరూపేణ రక్షసా -
by a dreadful looking Rakshasa
జనస్థానే మహద్వధం -
dreadful killing in Janasthana
యథాగతం తస్య అంగదః అకథయత్ -
Angada narrated as it happened faithfully

||Sloka summary||

"Angada narrated to him the dreadful killing in Janasthana by a dreadful looking Rakshasa , relating to you (your abduction)". ||35.65||

||Sloka 35.66||

జటయుషో వధం శ్రుత్వా దుఃఖిత స్సోsరుణాత్మజః|
త్వాం శశంస వరారోహే వసంతీం రావణాలయే||35.66||

స|| వరారోహే సః అరుణాత్మజః జటాయుషః వధః శుత్వా దుఃఖితః త్వాం రావణాలయే వసంతీం శశంస||

||Sloka meanings||

వరారోహే -
best among women
సః అరుణాత్మజః-
he, the Aruna's son
జటాయుషః వధః శుత్వా దుఃఖితః-
hearing about the death of Jatayu
త్వాం రావణాలయే వసంతీం శశంస -
said that you are in Ravana's palace

||Sloka summary||

"Oh Best among women ! Hearing about the death of Jatayu, the son of Aruna, grieved he said that you are in Ravana's palace."||35.66||

||Sloka 35.67||

తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా సంపాతేః ప్రీతివర్ధనమ్|
అంగదప్రముఖా స్తూర్ణం తతః సంప్రస్థితా వయమ్||35.67||

స|| తస్య సంపాతేః ప్రీతివర్ధనం తత్ వచనం శ్రుత్వా అంగదప్రముఖాః వయం తూర్ణమ్ తతః ప్రస్థితః||

||Sloka meanings||

ప్రీతివర్ధనం - that which increases happiness
తత్ సంపాతేః వచనం శ్రుత్వా -
hearing those words of Sampati
అంగదప్రముఖాః -
Angada and other leaders
వయం తూర్ణమ్ తతః ప్రస్థితః-
all of us quickly departed from there

||Sloka summary||

"Then hearing that words Sampati increasing the happiness, Angada and others including all of us quickly departed from there".||35.67||

||Sloka 35.68||

వింధ్యా దుత్థాయ సంప్రాప్తాః సాగరస్యాంత ముత్తరమ్|
త్వద్దర్శనకృతోత్సాహా హృష్టాః తుష్టాః ప్లవంగమాః||35.68||

స|| ప్లవంగమాః త్వత్ దర్శనకృతోత్సాహాః హృష్టాః తుష్టాః వింధ్యాత్ ఉత్థాయ సాగరస్య ఉత్తర అంతం సమ్ప్రాప్తాః||

||Sloka meanings||

ప్లవంగమాః త్వత్ దర్శనకృతోత్సాహాః -
Vanaras anxious to see you,
హృష్టాః తుష్టాః -
delighted , satisfied
వింధ్యాత్ ఉత్థాయ -
flew up from Vindhyas
సాగరస్య ఉత్తర అంతం సమ్ప్రాప్తాః -
reached the northern shores of the ocean.

||Sloka summary||

"The Vanaras anxious to see you, delighted , satisfied , flew up from Vindhyas and reached the northern shores of the ocean."||35.68||

||Sloka 35.69||

అంగదప్రముఖాస్సర్వే వేలోపాంత ముపస్థితాః|
చింతాం జగ్ముః పునర్భీతాః త్వద్దర్శనసముత్సకాః||35.69||

స||అంగదప్రముఖాః సర్వే త్వత్ దర్శనముత్సుకాః వేలోపాంతం ఉపస్థితాః భీతాః పునః చింతాం జగ్ముః||

||Sloka meanings||

అంగదప్రముఖాః సర్వే -
Angada and other leaders
త్వత్ దర్శనముత్సుకాః-
anxious to see you
వేలోపాంతం ఉపస్థితాః -
standing on the shores of the ocean
భీతాః పునః చింతాం జగ్ముః -
afraid and again started thinking.

||Sloka summary||

"Angada and others anxious to see you standing on the shores of the ocean were afraid and again started thinking." ||35.69||

||Sloka 35.70||

అథాహం హరిసైన్యస్య సాగరం ప్రేక్ష్య సీదతః|
వ్యవధూయ భయం తీవ్రం శతం ప్లుతః||35.70||

స|| అథ అహం సాగరం ప్రేక్ష్య సీదతః హరిసైన్యస్య తీవ్రం భయం వ్యవధూయ యోజనానాం శతం ప్లుతః||

||Sloka meanings||

అథ అహం సాగరం ప్రేక్ష్య -
then I seeing the ocean
సీదతః హరిసైన్యస్య తీవ్రం భయం వ్యవధూయ -
setting aside fear of the desperate army of Vanaras
యోజనానాం శతం ప్లుతః-
leapt ( across the sea of ) hundred yojanas yelling

||Sloka summary||

"Then seeing the desperate mood of the Vanara army, setting aside fear, I leapt ( across the sea of ) hundred yojanas".
||35.70||

||Sloka 35.71||

లంకా చాపి మయా రాత్రౌ ప్రవిష్టా రాక్షసాకులా|
రావణశ్చ మయా దృష్టః త్వం చ శోకపరిప్లుతా||35.71||

స|| రాక్షసాకులా లంకా చ అపి మయా రాత్రౌ ప్రవిష్టా మయా రావణశ్చ దృష్టః శోకపరిప్లుతా త్వం చ||

||Sloka meanings||

రాక్షసాకులా లంకా చ అపి -
city of Lanka filled with Rakshasas
మయా రాత్రౌ ప్రవిష్టా -
I entered in the night
మయా రావణశ్చ దృష్టః-
Ravana was seen by me
శోకపరిప్లుతా త్వం చ-
you too immersed in sorrow

||Sloka summary||

"I entered city of Lanka filled with Rakshasas in the night. Ravana was seen by me as well as you too immersed in sorrow." ||35.72|

||Sloka 35.72||

ఏతత్తే సర్వ మాఖ్యాతం యథావృత్త మనిందితే|
అభిభాషస్వ మాం దేవి దూతో దాశరథే రహమ్||35.72||

స||అనిందితే దేవి ఏతత్ యథావృతం తే ఆఖ్యాతం | మమ అభిభాషస్వ | అహం దాశరథేః దూతః||

||Sloka meanings||

అనిందితే దేవి -
blameless lady
అహం దాశరథేః దూతః-
I am messenger of Dasarathi
ఏతత్ యథావృతం తే ఆఖ్యాతం -
narrated this as it happened.
మమ అభిభాషస్వ-
please speak to me

||Sloka summary||

"Oh! Blameless lady ! I have narrated this as it happened. Please speak to me. I am messenger of Dasarathi."||35.72|

||Sloka 35.73||

తం మాం రామకృతోద్యోగం త్వన్నిమిత్త మిహాగతమ్|
సుగ్రీవ సచివం దేవి బుద్ద్యస్వ పవనాత్మజమ్||35.73||

స||దేవి రామకృతోద్యోగం త్వన్నిమిత్తం ఇహ ఆగతం తం మామ్ సుగ్రీవ సచివం పవనాత్మజం బుద్ధ్యస్వ||

||Sloka meanings||

రామకృతోద్యోగం -
one who has taken up Rama's mission
త్వన్నిమిత్తం ఇహ ఆగతం -
come here for you
తం మామ్ పవనాత్మజం -
me the son of Vayu
సుగ్రీవ సచివం బుద్ధ్యస్వ -
know me as Sugriva's minister

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Know me, who has taken up Rama's mission for you and come here as the minister of Sugriva and son of wind god." ||35.73|

||Sloka 35.74||

కుశలీ తవ కాకుత్స్థ సర్వశస్త్రభృతాం వరః|
గురోరారాధనే యుక్తో లక్ష్మణశ్చ సులక్షణః||35.74||

స|| సర్వశస్త్రభృతాం వరః తవ కాకుత్స్థః కుశలీ | గురోః ఆరాధనే యుక్తః లక్ష్మణః చ ||

||Sloka meanings||

సర్వశస్త్రభృతాం వరః -
best among wielders of all weapons
తవ కాకుత్స్థః కుశలీ -
your Kakutstha is keeping well.
గురోః ఆరాధనే యుక్తః లక్ష్మణః చ -
Lakshmana involved in the service of his master too

||Sloka summary||

"The best among wielders of all weapons your Kakutstha is keeping well. Lakshmana involved in the service of his master is well too." ||35.74|।

||Sloka 35.75||

తస్య వీర్యవతో దేవి భర్తుః తవ హితే రతః|
అహమేకస్తు సంప్రాప్తః సుగ్రీవ వచనాదిహ||35.75||

స|| దేవి వీర్యవతః తవ భర్తుః తస్య హితే రతః అహం సుగ్రీవ వచనాత్ ఇహ ఏకః ప్రాప్తః||

||Sloka meanings||

దేవి వీర్యవతః తవ భర్తుః -
valorous husband of yours
తస్య హితే రతః -
desirous of his welfare
అహం సుగ్రీవ వచనాత్ -
on the orders of Sugriva
ఇహ ఏకః ప్రాప్తః-
I have come alone

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Desirous of the welfare of your husband , I have come alone here on the orders of Sugriva." ||35.75||

||Sloka 35.76||

మయేయ మసహాయేన చరతా కామరూపిణా|
దక్షిణా ది గనుక్రాంతా త్వన్మార్గవిచయైషిణా||35.76||

స|| త్వన్మార్గవిచయైషిణా కామరూపిణా అసహాయేన చరతా మయా ఇయం దక్షిణా దిక్ అనుక్రాంతా||

||Sloka meanings||

త్వన్మార్గవిచయైషిణా -
While searching for your location
కామరూపిణా -
being able to assume any form
అసహాయేన చరతా మయా ఇయం -
moving without any help
దక్షిణా దిక్ అనుక్రాంతా -
reached this southern direction

||Sloka summary||

"While searching for your location, without any help, being able to assume any form, moving in southerly direction reached this place".||35.76||

||Sloka 35.77||

దిష్ట్యాహం హరిసైన్యానాం త్వన్నాశ మనుశోచతామ్|
అపనేష్యామి సంతాపం తవాభిగమశంసనాత్||35.77||

స|| దిష్ట్యా అహం త్వన్నాశం హరిసైన్యానాం సంతాపం తవ అభిగమశంసనాత్ అపనేష్యామి||

||Sloka meanings||

హరిసైన్యానాం త్వన్నాశం సంతాపం -
for the Vanara army grieving worried about your loss
తవ అభిగమశంసనాత్ -
letting them know
దిష్ట్యా అహం అపనేష్యామి-
will dispel their sorrow fortunately

||Sloka summary||

"Fortunately, for the Vanara army grieving worried about your loss, letting them know ( that you were found) will dispel their sorrow." ||35.77||

||Sloka 35.78||

దిష్ట్యా హి మమ న వ్యర్థం దేవి సాగర లంఘనమ్|
ప్రాప్స్యా మ్యహ మిదం దిష్ట్వా త్వద్దర్శనకృతం యశః||35.78||

స|| దేవి దిష్ట్యా మమ సాగరలంఘనం న వ్యర్థమ్ | దిష్ట్యా అహం త్వద్దర్శనకృతం ఇదం యశః ప్రాప్స్యామి ||

||Sloka meanings||

దేవి దిష్ట్యా -
fortunately
మమ సాగరలంఘనం న వ్యర్థమ్ -
my effort of jumping across the ocean is not wasted
ఇదం త్వద్దర్శనకృతం యశః-
this fame of seeing you here.
దిష్ట్యాఅహం ప్రాప్స్యామి -
fortunately I will attain

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Fortunately the effort of jumping across the ocean is not wasted. Fortunately I will attain the fame of seeing you here." ||35.78||

||Sloka 35.79||

రాఘవశ్చ మహావీర్యః క్షిప్రం త్వా మభిపత్స్యతే|
సమిత్ర బాంధవం హత్వా రావణం రాక్షసాధిపమ్||35.79||

స।। మహావీరః రాఘవః చ సమిత్రబాంధవం రాక్షసాధిపం రావణం హత్వా క్షిప్రం త్వాం అభిపత్స్యతే||

|శ్లోకార్థములు||

మహావీరః రాఘవః చ - great hero Raghava too
సమిత్రబాంధవం రాక్షసాధిపం - king of Rakshasas along with his friends
రావణం హత్వా - having killed Ravana
క్షిప్రం త్వాం అభిపత్స్యతే- will get you back quickly

||Sloka summary||

"The great hero Raghava having killed Ravana along with his friends, will reach you quickly".||35.79||

||Sloka 35.80||

మాల్యవాన్నామ వైదేహి గిరిణా ముత్తమో గిరిః|
తతో గచ్ఛతి గోకర్ణం పర్వతం కేసరీ హరిః ||35.80||

స|| వైదేహీ గిరీణాం ఉత్తమః మాల్యవాన్ నామ గిరిః తతః కేసరీ హరిః గోకర్ణం పర్వతం గచ్ఛతి||

||Sloka meanings||

వైదేహీ - Vaidehi
గిరీణాం ఉత్తమః -
best among the mountains
మాల్యవాన్ నామ గిరిః -
mountain by name Malyavan
తతః కేసరీ హరిః -
from there Vanara Kesari
గోకర్ణం పర్వతం గచ్ఛతి -
went to mountain Gokarna.

||Sloka summary||

"Oh Vaidehi ! Mountain named Malyavan is one of the best. From there Kesari, a Vanara went to mountain Gokarna." |35.80||

||Sloka 35.81||

స చ దేవర్షిభిర్దిష్టః పితా మమ మహాకపిః|
తీర్థే నదీ పతేః పుణ్యే శంబసాదన ముద్దరత్||35.81||

స|| దేవర్షిభిః దిష్టః మామ్ పితా సః మహాకపిః నదీపతేః పుణ్యే శంబసాదనం ఉద్ధరత్||

||Sloka meanings||

దేవర్షిభిః దిష్టః -
predicted by the divine sages
మామ్ పితా సః మహాకపిః -
a great Vanara and my father
నదీపతేః పుణ్యే -
on the banks of holy river
శంబసాదనం ఉద్ధరత్ -
killed Samabasadana

||Sloka summary||

"There predicted by the divine sages, he , a great Vanara and my father among the holy river which is lord of all rivers, killed Samabasadana." ||35.81||

||Sloka 35.82||

తస్యాహం హరిణః క్షేత్రే జాతో వాతేన మైథిలి|
హనుమానితి విఖ్యాతో లోకేస్వేనైవ కర్మణా||35.82||

స||మైథిలి తస్య హరిణః క్షేత్రే వాతేన జాతః స్వేన కర్మణా ఏవ లోకే హనుమాన్ ఇతి విఖ్యాతః||

||Sloka meanings||

మైథిలి తస్య హరిణః క్షేత్రే -
O Maithili in that Vanara land
వాతేన జాతః -
born of wind god
స్వేన కర్మణా ఏవ -
by my own acts
లోకే హనుమాన్ ఇతి విఖ్యాతః -
known to all as Hanuman

||Sloka summary||

"Oh Maithili ! In that monkey's land born of wind god , I am known to all as Hanuman by my own acts".||35.82||

||Sloka 35.83||

విశ్వాసార్థం తు వైదేహి భర్తురుక్తా మయా గుణాః|
అచిరాత్ రాఘవో దేవి త్వా మితో నయితాsనఘే||35.83||

వైదేహి విశ్వాసార్థం మయా భర్తుః గుణాః ఉక్తాః | దేవి రాఘవః అచిరాత్ త్వాం ఇతః నయితా అనఘే

||Sloka meanings||

వైదేహి విశ్వాసార్థం -
Oh Vaidehi ! to give you confidence
మయా భర్తుః గుణాః ఉక్తాః -
recited all the qualities of your husband
దేవి రాఘవః అచిరాత్-
Oh Devi Raghav will soon
త్వాం ఇతః నయితా అనఘే -
take you from her

||Sloka summary||

"Oh Vaidehi ! to give you confidence I have described all the qualities. Oh Devi Raghav will soon take you from here" ||35.83||.

||Sloka 35.84||

ఏవం విశ్వాసితా సీతా హేతుభిః శోకకర్శితా|
ఉపపన్నై రభిజ్ఞానై ర్దూతం తమవగచ్ఛతి||35.84||

||స|| శోకకర్శితా సీతా ఏవం హేతుభిః విశ్వశితా ఉపపన్నైః అభిజ్ఞానైః తం దూతం అవగచ్ఛతి

||Sloka meanings||

శోకకర్శితా సీతా -
Sita immersed in sorrow
ఏవం హేతుభిః విశ్వశితా -
having trusted with reasons
ఉపపన్నైః అభిజ్ఞానైః -
identified with evidence
తం దూతం అవగచ్ఛతి -
knew him as the messenger of Rama

||Sloka summary||

"Sita immersed in sorrow, presented with reasons identified, identified, knew him as the messenger of Rama." ||35.84||

||Sloka 35.85||

అతులం చ గతా హర్షం ప్రహర్షేణ చ జానకీ|
నేత్రాభ్యాం వక్రపక్ష్మాభ్యాం ముమోచానందజం జలం||35.85||

స|| జానకీ అతులం హర్షం గతా చ ప్రహర్షేణ వక్రపక్ష్మాభ్యాం నేత్రాభ్యాం ఆనందజం జలం ముమోచ||

||Sloka meanings||

జానకీ అతులం హర్షం గతా చ -
Janaki then experienced immeasurable happiness
వక్రపక్ష్మాభ్యాం నేత్రాభ్యాం-
through the curved eyelashes of her eyes.
ప్రహర్షేణ ఆనందజం జలం ముమోచ -
shed tears of happiness in joy

||Sloka summary||

"Janaki then experienced immeasurable happiness, and shed tears of happiness through the curved eyelashes of her eyes."||35.85||

||Sloka 35.86||

చారు తద్వదనం తస్యా స్తామ్రశుక్లాయతేక్షణం|
అశోభత విశాలాక్ష్యా రాహుముక్త ఇవోడురాట్||35.86||

స|| విశాలాక్షాయాః తస్యాః చారు తామ్రశుక్లాయతేక్షణం తత్ వదనం రాహుముక్తః ఉడ్డురివ అశోభత|

||Sloka meanings||

విశాలాక్షాయాః తస్యాః -
of the wide-eyed lady Sita,
చారు తామ్రశుక్లాయతేక్షణం
having wide white eyes with tinge of red
తత్ వదనం - that face
రాహుముక్తః ఉడ్డురివ అశోభత -
shone like the moon released from the shadow of Rahu

||Sloka summary||

"The face of the wide-eyed lady Sita, with her large red eyes shone like the moon released from the shadow of Rahu."||35.86||

||Sloka 35.87||

హనుమంతం కపిం వ్యక్తం మన్యతే నాన్యథేతి సా|
అథోవాచ హనుమాంస్తాముత్తరం ప్రియదర్శనామ్||35.87||

స|| సా హనుమంతం వ్యక్తం కపిం మన్యతే అన్యథా ఇతి అథ హనుమాన్ ప్రియదర్శనాం తాం ఉత్తరం ఉవాచ||

||Sloka meanings||

సా హనుమంతం వ్యక్తం కపిం మన్యతే -
she realized that Hanuman is clearly a Vanara
అన్యథా న ఇతి -
not any other
అథ ప్రియదర్శనాం -
one who is pleasing to look at
తాం హనుమాన్ ఉత్తరం ఉవాచ-
Hanuman replied to her

||Sloka summary||

"She realized that Hanuman is clearly a Vanara not any other. Then Hanuman looked at her who is pleasing to look at, and spoke.||35.87||

||Sloka 35.88||

ఏతత్తే సర్వమాఖ్యాతం సమాశ్వసిహి మైథిలి|
కింకరోమి కథం వాతే రోచతే ప్రతియామ్యహమ్||35.88||

స|| మైథిలి ఏతత్ సర్వం ఆఖ్యాతం సమాశ్వసిహి| కిం కరోమి కథం వా రోచతే | అహం ప్రతియామి ||

||Sloka meanings||

మైథిలి ఏతత్ సర్వం ఆఖ్యాతం సమాశ్వసిహి-
I have told you everything, trust me
కిం కరోమి కథం వా రోచతే -
what shall I do, or what pleases you?
అహం ప్రతియామి -
I will go back

||Sloka summary||

'Oh Maithili , I have told you everything , calm down. What shall I do, or what pleases you? I will go back'. ||35.88||

||Sloka 35.89||

హతేఽసురే సంయతి శంబసాదనే
కపిప్రవీరేణ మహర్షి చోదనాత్|
తతోఽస్మి వాయుప్రభవో హి మైథిలి
ప్రభావతః తత్ప్రతిమశ్చ వానరః||35.89||

స|| మైథిలి కపిప్రవరేణ మహర్షిచోదనాత్ అసురే శంబసాదనే సంయతి హతే సతి అథ వాయుప్రభవః ప్రభావతః తత్ప్రతిమః వానరః అస్మి||

||Sloka meanings||

మైథిలి - O Maithili
కపిప్రవరేణ మహర్షిచోదనాత్ -
by the great Vanara on the command of great Rishis
అసురే శంబసాదనే సంయతి హతే సతి -
demon Samabasadana was killed
అథ వాయుప్రభవః - with the power of wind god
ప్రభావతః తత్ప్రతిమః - in prowess equal to him
వానరః అస్మి- I am that Vanara

||Sloka summary||

"Oh Maithili ! on the command of great Rishis when the best of Vanaras killed demon Samabasadana, I was born with powers of Vayu and equal to Vayu."||35.89||

With this Sloka the narration of Hanumans comes to an end. ends. Hanuma's skill in narration can be seen here. He answered everything Sita asked. He was focused on winning the confidence of Sita

In the end Hanuma talks about himself. He was "born with powers of Vayu and equal to Vayu". In the whole of Ramayana this is the only time, we see Hanuma extolling his own prowess. Here he had to give confidence to Sita.
So, he built on his ability to cross the hundred Yojana wide ocean. He talked about his powers being equal to Vayu.
He even shows his gigantic form.

A little later Hanuman had to tell Sita about capability of the Vanara army. There the "ego less" Hanuma adopts a different stance. Hanuma says that Vanara army is full of warriors greater than him, "none is inferior to him" That is the greatness of Hanuma

Thus, ends Sarga 35 in Sundarakanda of Ramayana.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే పంచత్రింశస్సర్గః||

Thus ends the Sarga thirty-five of Sundarakanda in Ramayana ,the first poem ever composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

|| om tat sat||