Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 39

In Sarga 38, Sita gave the jewel which is meant as a remembrance for Rama, to Hanuma. and explained its importance. In this Sarga we hear Sita continue her thoughts on further course of actions. Sita says, 'अस्मिन् कार्य समारम्भे प्रचिन्तय यदुत्तरम्'. (39.3) ,- 'in beginning this work, think of what is appropriate'. Sita asks Hanuma to do what is necessary. Sita does not stop there. She says, 'For this work to be done, you are the one, oh best of Vanaras, making all the efforts become the reducer of sorrow.' The belief in Hanuma is total. She is not asking him to go back and simply inform Rama. She is asking Hanuma to take the initiative. She asks Hanuma to lead Rama towards those actions. She says this again and again.

Now we go throw Slokas of thirty-ninth Sarga

||Sloka 39.01||

मणिं दत्वा ततः सीता हनुमंतमथाऽब्रवीत्।
अभिज्ञानं अभिज्ञातं एतत् रामस्य तत्त्वतः॥39.01||

स॥ततः मणिं दत्त्वा सीता हनुमंतं अथ अब्रवीत्। एतत् रामस्य अबिज्ञात तत्त्वतः अभिज्ञानं॥

॥Sloka meanings||

ततः मणिं दत्त्वा -
then having given the jewel
सीता हनुमंतं अथ अब्रवीत् -
Sita spoke to Hanuman
एतत् अभिज्ञानं तत्त्वतः रामस्य अबिज्ञात -
this remembrance is known to Rama very well

||Sloka summary||

"Then having given the jewel, she spoke to Hanuman and said, ' This ornament is known to Rama very well". ||39.01||

||Sloka 39.02||

मणिं तु दृष्ट्वा रामो वै त्रयाणां संस्मरिष्यति।
वीरो जनन्या मम च राज्ञो दशरथस्य च॥39.02||

स॥ वीरः रामः मणिं दृष्ट्वा त्रयाणां संस्मरिष्यति.| मम जनन्या राज्ञः दशरथस्य च॥

Rama Tika says- अत एव वीरो रामः मणिं दृष्ट्वा जनन्यादीनां त्रयाणां संस्मरिष्यति ऎव पाणि ग्रहण समये दशरथ सन्निधौ मम जननी मनीं मह्यं ददाविति पौराणिकी कथा सूचितम्।

||Sloka meanings||

वीरः रामः मणिं दृष्ट्वा -
seeing the jewel Rama
त्रयाणां संस्मरिष्यति -
will remember the three
मम जनन्या -
my mother, myself
राज्ञः दशरथस्य च -
and the king Dasaratha

||Sloka summary||

"Seeing the jewel Rama will remember the three namely my mother, myself and the king Dasaratha". ||39.02||

||Sloka 39.03||

स भूयः त्वं समुत्साहे चोदितो हरिसत्तम।
अस्मिन् कार्य समारंभे प्रचिंतय यदुत्तरम्॥39.03||

स॥ हरिसत्तम सः भूयः समुत्साहे उदितः अस्मिन् कार्य समारंभे यदुत्तरं तत् त्वं प्रचिंतय॥

Rama Tika says- समुत्साहे मणि दर्शन जनित रामयुद्धोत्साहसमये भूयः अधिकं त्वं चोदितो रामेण प्रेरितो भविष्यसीति शेपः अत एव अस्मिन् कार्य समुसत्साहे तज्जनित प्रेरणे यत् उत्तरं कर्तव्यं तत् त्वं प्रचिन्तय।

॥Sloka meanings||

हरिसत्तम - O best of Vanaras
सः भूयः समुत्साहे उदितः -
with him standing up with renewed enthusiasm
अस्मिन् कार्य समारंभे यदुत्तरं -
what is the best to achieve this task?
तत् त्वं प्रचिंतय - that you plan for

||Sloka summary||

"Oh Best of Vanaras ! with him standing with renewed enthusiasm to complete the task, you plan to ensure what is best for this task to be completed" ||39.03||

||Sloka 39.04||

त्वमस्मिन् कार्यनिर्योगे प्रमाणं हरिसत्तम।
हनुमन् यत्नमास्थाय दुःखक्षयकरो भव॥39.04||

स॥ हरिसत्तम अस्मिन् कार्यनियोगे त्वं प्रमाणं। हनुमान् यत्नं अस्थाय दुःखक्षयकरः भव ||

Rama Tika says- अस्मिन् समुपस्थिते कार्यस्य निर्योगे निर्वाहेत्वमेव प्रमाणं त्वत् अधीनोऽयं इत्यर्थः । अतः यो यत्नो दुःखक्षयकरो भवेत् तं चिन्तय॥

॥Sloka meanings||

हरिसत्तम - o best of Vanaras
अस्मिन् कार्यनियोगे त्वं प्रमाणं -
to achieve this task you are the key
हनुमान् यत्नं अस्थाय -
Hanuman with your effort
दुःखक्षयकरः भव -
become the reducer of sorrow.

||Sloka summary||

"In this effort you are the responsible. Oh Hanuman after taking the initiative become the reducer of sorrow." ||39.04||

This Sloka, spoken by Sita, is a Mantra.

When we sing the Sloka aloud , it is as though we are saying to Hanuma. "Oh, best of Vanaras, you are the best one for this to be done. Please do everything and become the reducer of sorrow for us. It is as though we are praying to Hanuman to reduce our sorrow. It is said that we should recite this as a daily prayer to Hanuma, it is a plea to Hanuma to rescue or destroy our sorrows.

||Sloka 39.05||

तस्य चिंतयतो यत्नो दुःखक्षयकरो भवेत्।
स तथेति प्रतिज्ञाय मारुतिर्भीमविक्रमः॥39.05||
शिरसा वंद्य वैदेहीं गमनायोपचक्रमे।

स॥ तस्य यत्नः चिंतयतः दुःखक्षयकरः भवेत् || स मारुतिः भीमविक्रमः तथः इति प्रतिज्ञाय शिरसा वंद्या वैदेहीं गमनाय उपचक्रमे ||

||Sloka meanings||

तस्य यत्नः चिंतयतः -
having thought of the effort
दुःखक्षयकरः भवेत् -
will be the reducer of sorrow
स मारुतिः भीमविक्रमः -
then Maruti, the possessor of fearsome valor,
वैदेहीं शिरसा वंद्या -
bowing his head to Vaidehi
तथः इति प्रतिज्ञाय -
promised saying so be it
गमनाय उपचक्रमे -
started on his return journey.

||Sloka summary||

"Think of the action for him so that he becomes the reducer of sorrow'. Then that Maruti, the possessor of fearsome valor, bowing his head promised saying 'So be it'. And then started on his return journey."

||Sloka 39.06||

ज्ञात्वा संप्रस्थितं देवी वानरं मारुतात्मजम्॥39.06||
भाष्पगद्गदया वाचा मैथिली वाक्यमब्रवीत्।

स॥ देवि मैथिलि मारुतात्मजं वानरं भाष्पगद्गदय वाचा (पुनः) वाक्यं अब्रवीत्॥

॥Sloka meanings||

देवि मैथिलि - Devi Maithili
मारुतात्मजं वानरं -
to Vanara the son of wind god
भाष्पगद्गदय वाचा -
with a voice choked with tears.
(पुनः) वाक्यं अब्रवीत्-
spoke these words

||Sloka summary||

"Devi Maithili again spoke to the son of wind god with a voice choked with tears." ||39.06||

||Sloka 39.07||

कुशलं हनुमान् ब्रूयाः सहितौ रामलक्ष्मणौ॥39.07||
सुग्रीवं च सहामात्यं वृद्धान् सर्वांश्च वानरान्।

स॥ हनुमान् रामलक्ष्मण सहितौ सुग्रीवं च अमात्यं सह वृद्धान् वानरान् कुशलं ब्रूयाः॥

॥Sloka meanings||

हनुमान् - O Hanuman
रामलक्ष्मण सहितौ सुग्रीवं च -
Sugriva along with Rama and Lakshmana
अमात्यं सह वृद्धान् वानरान् सर्वांश्च-
minsters as well as older Vanaras
सर्वांश्च कुशलं ब्रूयाः- ask the well-being of all of them

||Sloka summary||'

"Hanuman ! ask the well-being of Sugriva along with Rama Lakshmana, as well as the ministers, elderly Vanaras and all of them". ||39.07||

||Sloka 39.08,09||

ब्रूयास्त्वं वानरश्रेष्ठ कुशलं धर्मसंहितम्॥39.08||
यथा स च महाबाहुः मां तारयति राघवः।
अस्मात् दुःखांबुसंरोधात् त्वं समाधातुमर्हसि॥39.09||

स॥ वानरश्रेष्ठ धर्मसंहितं कुशलं ब्रूयाः॥त्वं यथा महाबाहुः राघवः मां अस्मात् दुःखांबुसंरोधात् तारयति (तत्) समाधातुं अर्हसि।

॥Sloka meanings||

वानरश्रेष्ठ धर्मसंहितं - o best of Vanaras
धर्मसंहितं कुशलं ब्रूयाः -
ask the wellbeing in righteous manner
महाबाहुः राघवः -
Raghava of powerful arms
मां अस्मात् यथा दुःखांबुसंरोधात् तारयति-
how he may save me from this sea of sorrows
( तथा) you may convey to him

||Sloka summary||

"O best of Vanaras ask the wellbeing in righteous manner. You may convey to him, Raghava of powerful arms, how he may save me from this sea of sorrows." ||39.08||

||Sloka 39.10||

जीवंतीं मां यथा रामः संभावयति कीर्तिमान्।
तत्तथा हनुमान् वाच्यं वाचा धर्ममवाप्नुहि॥39.10||

स॥ हनुमान् कीर्तिमान् रामः जीवंतीं मां यथा संभावयति तत् वाच्यं तथा वाचा धर्मं अवाप्नुहि ||

||Sloka meanings||

हनुमान् कीर्तिमान् रामः -
Hanuman , to famed Rama
जीवंतीं मां यथा संभावयति तत् वाच्यं -
how he may take me when I am alive tell those words
तथा वाचा धर्मं अवाप्नुहि -
telling those words you will attain righteous fame

||Sloka summary||

"Oh Hanuman! Tell the words in a way that the famed Rama will take me when I am alive, then you will acquire fame". ||39.10||

||Sloka 39.11||

नित्यमुत्साह युक्ताश्च वाचः श्रुत्वा त्वयेरिताः।
वर्धिष्यते दाशरथेः पौरुषं मदवाप्तये॥39.11||

स॥ त्वया ईरितः उत्साहयुक्ताः वाचः नित्यं श्रुत्वा मत् अवाप्तये दाशरथेः पौरुषं वर्दिष्यते॥

॥Sloka meanings||

त्वया ईरितः उत्साहयुक्ताः वाचः -
the words spoken by you with excitement
नित्यं श्रुत्वा - hearing those words,
मत् अवाप्तये - to get me back
दाशरथेः पौरुषं वर्दिष्यते-
Dasarathi's manliness will be increased

||Sloka summary||

"The words spoken by you with excitement , hearing those words to get me back, Dasarathi's manliness will be increased." ||39.11||

||Sloka 39.12||

मत्संदेशयुता वाचस्त्वत्तः श्रुत्वा च राघवः।
पराक्रमविथिं वीरो विधिवत् संविधास्यति॥39.12||

स॥ वीरः रामः त्वत् मत् संदेशयुताः वाचः श्रुत्वा विधिवत् पराक्रमविधिं संविधास्यति ||

||Sloka meanings||

रामः - Rama
त्वत् मत् संदेशयुताः वाचः श्रुत्वा -
hearing the words of my message from you
विधिवत् पराक्रमविधिं संविधास्यति -
surely make the valiant efforts

||Sloka summary||

"Oh Vira ! Rama hearing the words of my message from you will surely make the valiant efforts". ||39.12||

These words of Sita leave no doubts. There is no doubt about the capability of Hanuma.

||Sloka 39.13||

सीताया वचनं श्रुत्वा हनुमान् मारुतात्मजः।
शिरस्यंजलि माथाय वाक्य मुत्तरमब्रवीत्॥39.13|

स॥ हनुमान् मारुतात्मजः सीतायाः वचनं श्रुत्वा शिरस्य अंजलिं आथाय वाक्यं उत्तरं अब्रवीत् ||

||Sloka meanings||

हनुमान् मारुतात्मजः -
Hanuman, the son of the wind god
सीतायाः वचनं श्रुत्वा -
hearing those words of Sita,
शिरस्य अंजलिं आथाय -
bowing his head in reverence
वाक्यं उत्तरं अब्रवीत् -
spoke these words in response

||Sloka summary||

"Hanuman, the son of the wind god, hearing those words of Sita, bowing his head in reverence, spoke these words in response." ||39.13||

||Sloka 39.14||

क्षिप्रमेष्यति काकुत्स्थो हर्यृक्षप्रवरैर्वृतः।
यस्ते युधि विजित्यारीन् शोकं व्यपनयिष्यति॥39.14||

स॥ काकुत्स्थः हर्यक्षु प्रवरैः वृतः क्षिप्रं एष्यति | युधि अरीन् विजित्य ते शोकंव्यपनयिष्यति ||

||Sloka meanings||

काकुत्स्थः हर्यक्षु प्रवरैः वृतः -
Kakutstha surrounded by the best of Vanaras and bears
क्षिप्रं एष्यति -
will come here quickly
युधि अरीन् विजित्य -
defeating the enemies in the war
ते शोकंव्यपनयिष्यति -
will relieve you of your sorrows

||Sloka summary||

"The Kakutstha surrounded by the best of Vanaras and bears will come here. Defeating the enemies in the war he will relieve you of your sorrows." ||39.14||

||Sloka 39.15||

न हि पश्यामि मर्त्येषु नासुरेषु सुरेषु वा।
यस्तस्य क्षिपतो बाणान् स्थातु मुत्सहतेऽग्रतः॥39.15||

स॥ यः बाणान् क्षिपतः तस्य अग्रतः स्थातुं उत्सहते (तं) मर्त्येषु असुरेषु वा सुरेषु पश्यामि हि |

||Sloka meanings||

यः उत्सहते - one who is excited
अग्रतः स्थातुं - to face
तस्य क्षिपतः बाणान् - his arrows released
मर्त्येषु असुरेषु वा सुरेषु -
among the humans, Asuras and Devas
न पश्यामि हि - I do not see

||Sloka summary||

"I do not see any one among the humans, Asuras and Devas who can face Rama's arrows when released." ||39.15||

||Sloka 39.16||

अप्यर्कमपि पर्जन्यमपि वैवस्वतं यमम्।
स हि सोढुं रणे शक्तस्तव हेतोर्विशेषतः॥39.16||

स॥ सः रणे अर्कमपि पर्जन्यं अपि वैवस्वतं अपि यमं विशेषतः तव हेतोः शोढुं शक्तः॥

॥Sloka meanings||

अर्कमपि पर्जन्यं अपि -
even the Sun, the rain god,
वैवस्वतं अपि यमं विशेषतः -
Vaivasvata or even Yama
तव हेतोः -
for your sake
रणे सः शोढुं शक्तः-
he is capable of defeating in the war

||Sloka summary||

"For your sake, he is capable of defeating even the Sun, the rain god, Vaivasvata or Yama in the war." ||39.16||

||Sloka 39.17||

सहि सागरपर्यंतां महीं शासितु मीहते।
त्वन्निमित्तो हि रामस्य जयो जनकनंदिनि॥39.17||

स॥ सः सागरपर्यंतां महीं शासितुं अर्हति हि | जनकनंदिनि रामस्य जयः त्वन्निमित्तः हि॥

॥Sloka meanings||

सागरपर्यंतां महीं -
earth surrounded by oceans
सः शासितुं अर्हति हि -
he deserves to rule
जनकनंदिनि रामस्य जयः -
O Janaka's daughter, Rama's victory
त्वन्निमित्तः हि -
for your benefit only

||Sloka summary||

"He deserves to rule the whole earth like a king. Oh Janaka's daughter ! Rama's victory is for your benefit only." ||39.17||

||Sloka 39.18||

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा सम्यक्सत्यं सुभाषितम्।
जानकी बहु मेनेऽथ वचनं चेद मब्रवीत्॥39.18||

स॥ जानकी तस्य सत्यं सम्यक् सुभाषितं तत् वचनं श्रुत्वा बहुमेने अथ इदं वचनं च अब्रवीत् |

||Sloka meanings||

जानकी - Janaki
तस्य सत्यं सम्यक् सुभाषितं -
his truthful proper well spoken
तत् वचनं श्रुत्वा - hearing those words
बहुमेने अथ इदं वचनं च अब्रवीत् -
then with respect she spoke the following words

||Sloka summary||

"Janaki hearing the truthful proper good words of the one she held in great esteem she spoke the following words." ||39.18||

||Sloka 39.19||

ततस्तं प्रस्थितं सीता वीक्षमाणा पुनः पुनः।
भर्तृ स्नेहान्वितं वाक्यं सौहार्दादन्वमानयत्॥39.19||

स॥ ततः सीता प्रस्थितं तं पुनः पुनः वीक्षमाणा भर्तृस्नेहान्वितं वाक्यं सौहार्दात् अनुमानयत् ||

||Sloka meanings||

ततः सीता - then Sta
प्रस्थितं तं पुनः पुनः वीक्षमाणा -
looking again and again at the one who is ready to start
सौहार्दात् भर्तृस्नेहान्वितं वाक्यं -
अनुमानयत् -
made him understand

||Sloka summary||

"Sita then looked again and again at the one ready to start. She made him understand the words conveying her love." ||39.19||

||Sloka 39.20||

यदिवा मन्यसे वीर वसैकाह मरिंदम।
कस्मिंश्चित्संवृते देशे विश्रांतः श्वो गमिष्यसि॥39.20||

स॥ वीर अरिंदम मन्यसे यदि कस्मिंश्चित् संवृते देशे एकाहं वस | विश्रांतः स्वः गमिष्यसि॥

॥Sloka meanings||

वीर अरिंदम -
O destroyer of enemies
मन्यसे यदि शक्यं -
if you think it is appropriate
कस्मिंश्चित् संवृते देशे एकाहं वस -
stay at a closed place for a day
विश्रांतः स्वः गमिष्यसि -
rested go tomorrow

||Sloka summary||

"Oh Destroyer of enemies ! If you think it is appropriate, stay at a closed place for a day. Thus rested go tomorrow." ||39.20||

||Sloka 39.21||

ममचेदल्पभाग्यायाः सानिध्यात्तव वानर।
अस्य शोकस्य महतो मुहूर्तं मोक्षणं भवेत् ||39.21||

स॥ वानर तव सान्निध्यात् अल्पभाग्यायाः मम महत् अस्य शोकस्य मुहूर्तं मोक्षणं भवेत् चेत् ||

||Sloka meanings||

वानर तव सान्निध्यात् -
Oh Vanara, in your presence
अल्पभाग्यायाः मम -
me, this unlucky one
अस्य महत् शोकस्य -
from this great sorrow
मुहूर्तं मोक्षणं भवेत् चेत् -
even a moments relief happens

||Sloka summary||

"Oh Vanara ! Your presence will provide even a moments relief to this unlucky one in great sorrow." ||39.21||

||Sloka 39.22||

गते हि हरिशार्दूल पुनरागमानाय तु।
प्राणाना मपि संदेहो ममस्यान्नत्र संशयः॥39.22||

स॥हरिशार्दूल पुनरागमनाय गते मम प्राणानां अपिसंदेहः स्यात् | अत्र संदेहः न ||

||Sloka meanings||

हरिशार्दूल - o best of Vanaras
पुनरागमनाय गते - till you return again
मम प्राणानां अपि संदेहः स्यात् - my life is in doubt
अत्र संदेहः न - there is no doubt

||Sloka summary||

"Oh Best of Vanaras ! After you go my life is in doubt till you return. There is no doubt." ||39.22||

||Sloka 39.23||

तवा दर्शनजः शोको भूयो मां परितापयेत्।
दुःखा दुःखपरामृष्टां दीपयन्निव वानर॥39.23||

स॥ वानर दुःखात् दुखपरामृष्टां माम् तव अदर्शनजः शोकः दीपयन् इव भूयः परितापयेत् ||

||Sloka meanings||

वानर - O Vanara
दुःखात् दुखपरामृष्टां माम् -
me the one who is already agonized
तव अदर्शनजः शोकः -
sorrow of not seeing you
दीपयन् इव भूयः परितापयेत्-
will inflame my sorrows even more

||Sloka summary||

"Oh Vanara ! Not seeing you will increase the agony in the one already agonized. It will inflame my sorrow and again trouble me." ||39.23||

||Sloka 39.24||

अयं च वीर संदेहाः तिष्टतीव ममाग्रतः।
सुमहां स्त्वत्सहायेषु हर्यृक्षेषु हरीश्वर॥39.24||

स॥ वीर हरीश्वरत्वत् सहायेषु हर्यक्षेषु अयं सुमहान् संदेहः मम अग्रतः तिष्ठतीव॥

॥Sloka meanings||

वीर हरीश्वर - Oh best of Vanaras
त्वत् सहायेषु हर्यक्षेषु -
about your helpers like Vanaras and bears
अयं सुमहान् संदेहः - this great doubt
मम अग्रतः तिष्ठतीव - dwells in my mind

||Sloka summary||

"Oh Best of Vanaras, at the outset a great doubt dwells in my mind about your helpers like Vanaras and bears." ||39.24||

||Sloka 39.25||

कथं नु खलु दुष्पारं तरिष्यंति महोदधिम्।
तानि हर्यृक्षसैन्यानि तौ वा नरवरात्मजौ॥39.25||

स॥ तानि हर्यक्षु सैन्यानि तौ वानरात्मजौ दुष्पारं महोदधिं कथं नु तरिष्यंति खलु॥

॥Sloka meanings||

तानि हर्यक्षु सैन्यानि -
that army of Vanaras and bears
तौ वानरात्मजौ - the two princes
दुष्पारं महोदधिं -
cross ocean which is difficult to cross
कथं नु तरिष्यंति खलु -
how can they cross

||Sloka summary||

"That army of Vanaras and bears and the two princes, how can they cross ocean which is difficult to cross. ||39.25||

||Sloka 39.26||

त्रयाणामेव भूतानां सागरस्यास्य लंघने।
शक्तिस्स्यात् वैनतेयस्य तव वा मारुतस्य वा॥39.26||

स॥ अस्य सागरस्य लंघने भूतानां त्रयाणां तव वा वैनतेयस्य वा मारुतस्य एव शक्तिः स्यात् ||

||Sloka meanings||

अस्य सागरस्य लंघने -
to cross this ocean
भूतानां त्रयाणां एव -
among all beings only three
तव वा वैनतेयस्य वा मारुतस्य -
you, or Vainateya or the wind god
शक्तिः स्यात् - have the capability

||Sloka summary||

"Among all beings only three namely you, Vainateya or the wind god have the capability to cross this ocean". ||39.26||

||Sloka 39.27||

तदस्मिन् कार्य निर्योगे वीरैवं दुरतिक्रमे।
किं पश्यसि समाधानं त्वं हि कार्यविदां वरः॥39.27||

स॥ वीर तत् एवं दुरतिक्रमे अस्मिन् कार्यनिर्योगे किं समाधानं पश्यसि | त्वं कार्यविदां वरः हि ||

||Sloka meanings||

वीर - O hero
तत् एवं दुरतिक्रमे -
this very difficult task
अस्मिन् कार्यनिर्योगे -
to achieve this very difficult task,
किं समाधानं पश्यसि -
what means do you see
त्वं कार्यविदां वरः हि -
you are the best among those who are capable

||Sloka summary||

"Oh Hero , in order to achieve this very difficult task, what means do you see. You are the best among those who are capable . ||39.27||

||Sloka 39.28||

काममस्य त्वमेवैकः कार्यस्य परिसाधने।
पर्याप्तः परवीरघ्न यशस्य स्ते फलोदयः॥39.28||

स॥ परवीरघ्न अस्य कार्यस्य परिसाधने त्वं एक एव पर्याप्तः कामं ते फलोदयः यशस्यः॥

Govindaraja says in his Tika - हे परवीरघ्न त्वमेव अस्य कार्यस्य सर्व राक्षस वधापूर्वकम् मत्प्राणरूपस्य परिसाधने कामं पर्याप्तः शक्तः।एवं चेत् फलोदयः शक्ति समृद्धिः ते तव यशस्करः। नतु मम इति भावः।

Rama Tika says- तव यशस्करः न तु रामस्य इत्यर्थः।

॥Sloka meanings||

परवीरघ्न -
O slayer of enemies
अस्य कार्यस्य परिसाधने -
to accomplish this task
त्वं एक एव पर्याप्तः -
you alone are enough
कामं ते फलोदयः यशस्यः -
fruit of this accomplishment is yours only

||Sloka summary||

"Oh Slayer of enemy ! To accomplish this task only you alone are enough. The fruit of this accomplishment is yours only. " ||39.28||

First, she knows that this can be accomplished by Hanuma alone. But then all the fame of bringing back Sita goes to Hanuma. This is not the course of action she wanted. She wanted Hanuma to see that Rama comes to Lanka, then defeat Ravana and take her back.

||Sloka 39.29||

बलैः समग्रैः यदि मां रावणं जित्य संयुगे।
विजयी स्वपुरं यायात्तत्तु मे स्यात् यशस्करम्॥39.29||

स॥ संयुगे समग्रैः बलः रावणं जित्य मां विजयी स्वपुरं ययात् यदि तत् तस्य सदृशं भवेत् ||

||Sloka meanings||

संयुगे समग्रैः बलः रावणं जित्य-
winning over Ravana along with his army in the war
मां विजयी स्वपुरं ययात् यदि -
being victorious if he takes me to his city
तत् तस्य सदृशं भवेत् - that is worthy of him.

||Sloka summary||

"In this war if Rama emerges victorious winning over Ravana along with his army and takes me home that is worthy of him." ||39.29||

In these Slokas Sita pours out her doubts and her wishes, again and again.

' Oh hero! In order to achieve this very difficult task, what means do you see? You are the best among those who are capable. Oh, slayer of enemies! Only you can accomplish this task. The fruit of this accomplishment is yours. In this war if Rama emerges victorious winning over Ravana and takes me home, that is worthy of him. The slayer of enemies, Kakutstha, if he fills the entire Lanka with his arrows and saves me then that will be worthy of him. You propose a way of achieving that victory which is worthy of the great self, the hero of the war'.

||Sloka 39.30||

शरैस्तु संकुलां कृत्वा लंका परबलार्दनः।
मां नयेद्यदि काकुत्स्थः तत तस्य सदृशं भवेत्॥39.30||'

स॥ परबलार्दनः काकुत्स्थः लंकां शरैः संकुलं कृत्वा माम् नयेत् यदि तत् तस्य सदृशं भवेत् ||

||Sloka meanings||

परबलार्दनः काकुत्स्थः -
Kakutstha, slayer of enemies
लंकां शरैः संकुलं कृत्वा -
having agitated the entire Lanka with his arrows
माम् नयेत् यदि -
if he takes me
तत् तस्य सदृशं भवेत् -
that will be worthy of him

||Sloka summary||

"The slayer of enemy , Kakutstha, if he agitates Lanka with his arrows and takes me then that will be worthy of him." ||39.30||'

||Sloka 39.31||

तद्यथा तस्य विक्रांतमनुरूपं महात्मनः।
भवेदावहशूरस्य तथा त्वमुपपादय॥30.31||

स॥ तत् महात्मनः आहवशूरस्य तस्य अनुरूपं विक्रांतं यथा भवेत् तथा त्वं उपपादय ||

||Sloka meanings||

तत् महात्मनः - that great Self
आहवशूरस्य - hero of wars
तस्य अनुरूपं - appropriate to him
विक्रांतं यथा भवेत् -
how he may victorious
तथा त्वं उपपादय -
in that way you make the arrangement

||Sloka summary||

"You propose a way of achieving victory which is worthy of the great self, the hero of the war". ||30.31||

We can hear Sita loud and clear. Sita's plea in simple words , 'Oh, Vira you know the actions required to be done by Rama. Oh, Hanuma you get them done by Rama'

Hanuma is up to the task in clearing Sita's doubts

||Sloka 39.32||

तदर्थोपहितं वाक्यं सहितं हेतुसंहितम्।
निशम्य हनुमान् शेषं वाक्यमुत्तरमब्रवीत् ||39.32||

स॥ हनुमान् अर्थोपहितं प्रश्रितं हेतुसंहितं तत् वाक्यं निशम्य शेषं वाक्यं अब्रवीत् उत्तरं॥

॥Sloka meanings||

तत् अर्थोपहितं वाक्यं निशम्य-
having heard the meaningful words
हनुमान् अब्रवीत् -
Hanuman spoke
प्रश्रितं हेतुसंहितं उत्तरं -
courteous and logical reply
शेषं वाक्यं -
with appropriate words

||Sloka summary||

"Hanuman , having heard the meaningful words, then replied with courteous logical and appropriate words." ||39.32||

||Sloka 39.33||

देवी हर्यृक्षसैन्यानां ईश्वरः प्लवतां वरः।
सुग्रीवः सत्त्वसंपन्नः तवार्थे कृतनिश्चयः ||39.33||

स॥ देवी हर्यक्षु सैन्यानां ईश्वरः प्लवतां वरः सत्त्वसंपन्नः सुग्रीवः तव अर्थे कृतनिश्चयः॥

॥Sloka meanings||

देवी हर्यक्षु सैन्यानां ईश्वरः-
O Devi, the lord of the army of Vanaras
प्लवतां वरः -
foremost among the Vanaras,
सत्त्वसंपन्नः सुग्रीवः -
richly endowed Sugriva
तव अर्थे कृतनिश्चयः -
determined to accomplish the task for your sake

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Sugriva , the lord of the army of Vanaras, the foremost among the Vanaras, he is determined to accomplish the task for your sake." ||39.33||

||Sloka 39.34||

स वानर सहस्राणां कोटिभिरभिसंवृतः।
क्षिप्रमेष्यति वैदेहि राक्षसानां निबर्हणः ||39.34||

स॥ वैदेहि सः वानरसहस्राणां कोटिभिः अभिसंवृतः राक्षसानां निबर्हनः क्षिप्रं एष्यति ||

||Sloka meanings||

वैदेहि - Oh Vaidehi
सः वानरसहस्राणां कोटिभिः अभिसंवृतः-
he along with thousands of crores of Vanaras
राक्षसानां निबर्हनः -
to destroy all Rakshasas
क्षिप्रं एष्यति -
will reach this place soon

||Sloka summary||

"Oh Vaidehi ! Sugriva along with thousands of crores of Vanaras will reach this place and destroy all the Rakshasas." ||39.34||

||Sloka 39.35||

तस्य विक्रमसंपन्नाः सत्त्ववंतो महाबलाः।
मनः संकल्पसंपाता निदेशे हरयः स्थिताः॥39.35||

स॥ विक्रमसंपन्नाः सत्त्ववंतः महाबलाः मनः संकल्पसंपाताः हरयः तस्य निदेशे स्थिताः॥

॥Sloka meanings||

विक्रमसंपन्नाः - powerful
सत्त्ववंतः महाबलाः -
virtuous and mighty
मनः संकल्पसंपाताः -
those who can leap with speed of mind
हरयः तस्य निदेशे स्थिताः -
Vanaras are at his command waiting

||Sloka summary||

"Powerful virtuous mighty Vanaras who can leap with speed of mind are at his command awaiting". ||39.35||

||Sloka 39.36||

येषां नोपरि नाधस्तान् नतिर्यक्सज्जते गतिः।
न च कर्मसु सीदंति महत्स्वमित तेजसः॥39.36||

स॥ येषां गतिः उपरि न सज्जते अधस्तात् न तिर्यक् न अमित तेजसः महत्सु कर्मसु नसीदंति ||

||Sloka meanings||

येषां गतिः - their movement
उपरि न सज्जते अधस्तात् न तिर्यक् न -
cannot be impeded upwards downwards or horizontally.
अमित तेजसः - being brilliant
महत्सु कर्मसु नसीदंति -
not concerned about even great deeds

||Sloka summary||

"Their movement cannot be impeded upwards downwards or horizontally. Being brilliant they not concerned about even great deeds". ||39.36||

||Sloka 39.37||

असकृतैर्महोत्साहैः स सागरधराहरा।
प्रदक्षिणीकृता भूमिः वायुमार्गानुसारिभिः॥39.37||

स॥ महोत्साहैः वायुमार्गानुसारिभिः तैः असकृत् ससागरधराधरा भूमिः प्रदक्षिणीकृताः॥

॥Sloka meanings||

तैः महोत्साहैः -
by them, the very enthusiastic ones
वायुमार्गानुसारिभिः तैः -
those who follow the aerial path
ससागरधराधरा भूमिः -
the earth with all its oceans and mountains
असकृत् प्रदक्षिणीकृताः -
repeatedly circumbulated

||Sloka summary||

"Very enthusiastic ( Vanaras) following the aerial path they repeatedly go around the earth with all its oceans." ||39.37||

||Sloka 39.38||

मद्विशिष्ठाश्च तुल्याश्च संति तत्र वनौकसः।
मत्तः प्रत्यवरः कश्चिन्नास्ति सुग्रीव सन्निधौ॥39.38||

स॥ तत्र सुग्रीव सन्निधौ मत् विशिष्ठाश्च तुल्याः च वनौकसः संति॥ मत्तः प्रत्यवरः कश्चित् नास्ति ||

Govindaraja Tika says- प्रत्यवरः हीनः। पूर्वं चतुर्णामेवात्र गतिरिति विचार प्रकारमात्रं उक्तम् अत्र तु परमार्थः। यद्यपि बले हनुमान् अधिकः तथापि वेगे सुग्रीवसन्निहिते नीलादयः सर्वे तुल्या एव इति नानृतोक्तिः।

॥Sloka meanings||

तत्र सुग्रीव सन्निधौ -
in Sugriva's court
मत् विशिष्ठाश्च तुल्याः च -
those who are better than me and equal to me
वनौकसः संति -
there are Vanaras
मत्तः प्रत्यवरः कश्चित् नास्ति -
none who is inferior to me.

||Sloka summary||

"In Sugriva's court there are Vanaras who are better than me and equal to me. There is none who is inferior to me." ||39.38||

That was a humble Hanuma speaking.

In the very beginning of the conversation with Sita (Sarga 35), Hanuma's goal was to increase Sita's confidence. He recounts Rama's capabilities, not unknown to Sita. He recounts the friendship of Sugriva and Rama. He also tells Sita that he leaped across the hundred Yojana wide ocean. Finally, he tells his own antecedents, thus his own capabilities. He describes himself as 'वायुदेव प्रभवो समः'। (Sarga 35) ; 'Equal in strength to Vayu'.

But now he is trying to remove doubts of Sita on others in the army.

He says, in Sugriva's army, 'मत्तः प्रत्यवरः नास्ति'। There is none in Sugriva's court who is inferior to him. He places himself as one of the humble soldiers of Sugriva! 'Oh Devi! The best ones are not sent out for such tasks only the other ordinary ones will be sent.'

He, Hanuma the ordinary one, could reach Lanka. So why worry about others ? So, all doubts are squashed !

Hanuma continues.

||Sloka 39.39||

अहं तावदिह प्राप्तः किंपुनस्ते महाबलाः।
न हि प्रकृष्टाः प्रेष्यंते प्रेष्यंते हीतरे जनाः ||39.39||

स॥ अहं तावत् इह अनुप्राप्तः महबलाः ते किं पुनः | प्रकृष्टाः न प्रेष्यंते हि इतरे जनाः प्रेष्यंते हि॥

॥Sloka meanings||

अहं तावत् इह अनुप्राप्तः -
as I have reached here
महबलाः ते किं पुनः -
what to say of those powerful ones?
प्रकृष्टाः न प्रेष्यंते हि -
best ones are not sent out as is known
इतरे जनाः प्रेष्यंते हि -
only the other ordinary ones will be sent.

||Sloka summary||

"As I have reached here, what to speak of the other more powerful ones. Oh Devi ! The best ones are not sent out for these tasks. Only the other ordinary ones will be sent." ||39.39||

||Sloka 39.40||

तदलं परितापेन देवि शोकोव्यपैतु ते।
एकोत्पातेन ते लंकामेष्यंति हरियूथपाः॥39.40||

स॥ देवि तत् अलं परितापेन | ते शोकः व्यपैतु | ते हरियूथपाः एकोत्पातेन लंकां एष्यंति ||

||Sloka meanings||

देवि तत् अलं परितापेन -
O Devi, enough of sorrow
ते शोकः व्यपैतु -
give up your sorrow
ते हरियूथपाः एकोत्पातेन लंकां एष्यंति -
the Vanara army will reach Lanka in one jump

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Enough of sorrow. Give up your sorrow. The Vanara army will reach Lanka in one jump." ||39.40||

||Sloka 39.41||

ममपृष्ठगतौ तौ चंद्र सूर्याविवोदि तौ।
त्वत्सकाशं महासत्त्वौ नृशिंहावागमिष्यतः ||39.41||

स॥ महसत्त्वौ नृसिंहौ तौ च मम पृष्ठगतौ उदितौ चंद्रसूर्य इव त्वत्सकासं अभिगमिष्यतः ||

||Sloka meanings||

महसत्त्वौ नृसिंहौ तौ च -
both the great men, both lions among men
मम पृष्ठगतौ उदितौ चंद्रसूर्य इव -
sitting on my back looking like Sun and moon
त्वत्सकासं अभिगमिष्यतः - will come to your presence.

||Sloka summary||

"Both the great men, who are like lion among men , sitting on my back looking like Sun and moon will come to your presence." ||39.41||

||Sloka 39.42||

तौ हि वीरौ नरवरौ सहितौ रामलक्ष्मणौ।
आगम्य नगरीं लंकां सायकैर्विधमिष्यतः॥39.42||

स॥ ततः वीरौ नरवरौ रामलक्ष्मणौ सहितौ आगम्य लंकां नगरीं सायकैः विधमिष्यतः॥

॥Sloka meanings||.

ततः वीरौ नरवरौ -
two heroes and the best among men
रामलक्ष्मणौ सहितौ आगम्य -
Rama and Lakshmana both having come
य लंकां नगरीं -
this city of Lanka
सायकैः विधमिष्यतः -
will destroy with a flurry of arrows

||Sloka summary||

"Then Rama and Lakshmana, the two heroes and the best among men having come will destroy city of Lanka with their arrows". ||39.42||

||Sloka 39.43||

सगणं रावणं हत्वा राघवो रघुनंदनः।
त्वा मादाय वरारोहे स्वपुरं प्रति यास्यति॥39.43||

स॥ रघुनंदनः राघवः रावणं सगणं हत्वा त्वां आदाय स्वपुरं प्रति यास्यति ||

||Sloka meanings||

रघुनंदनः राघवः -
Raghava the scion of Raghu
रावणं सगणं हत्वा -
having killed Ravana along with his tribe
त्वां आदाय -
having taken you
स्वपुरं प्रति यास्यति -
will reach his city

||Sloka summary||

"The scion of Raghu , Raghava having killed Ravana along with his tribe, will return back to his city with you."||39.43||

||Sloka 39.44||

तदाश्वसिहि भद्रं ते भव त्वं कालकांक्षिणी।
न चिरात् द्रक्ष्यसे रामं प्रज्वलंत मिवालनम्॥39.44||

स॥ तत् आश्वासिहि | ते भद्रं। त्वं कालकांक्षिनी भव। प्रज्वलंतं अनलं इव रामं न चिरात् द्रक्ष्यसे॥

Govindaraja Tika says- कालकांक्षिणी भव दिवसगणनाया तत्पराभव इत्यर्थः।

॥Sloka meanings||

तत् आश्वासिहि -
that be rest assured
ते भद्रं -
let auspicious things happen to you.
त्वं कालकांक्षिणी भव -
You may count your time
प्रज्वलंतं अनलं इव रामं न चिरात् द्रक्ष्यसे -
will soon see Rama burning with anger like fire

||Sloka summary||

"That you be rest assured. Let auspicious things happen. You may count your days. You will soon see Rama burning with anger like fire." ||39.44||

||Sloka 39.45||

निहते राक्षसेंद्रेऽस्मिन् सपुत्रामात्यबांधवे।
त्वं समेष्यसि रामेण शशांकेनेव रोहिणी॥39.45||

स॥ अस्मिन् सपुत्रबांधवे राक्षसेंद्रे निहते त्वं रोहिणी शशांकेन् इव रामेण समेष्यसि॥

॥Sloka meanings||

अस्मिन् सपुत्रबांधवे राक्षसेंद्रे निहते -
with the lord of Rakshasas killed along with his sons and relatives
रोहिणी शशांकेन इव -
like Rohini uniting with moon
त्वं रामेण समेष्यसि -
you will reunite with Rama

||Sloka summary||

"With the lord of Rakshasas killed along with his sons and relatives , you will reunite with Rama, like Rohini uniting with moon." ||39.45||

||Sloka 39.46||

क्षिप्रं त्वं देवि शोकस्य पारं यास्यसि मैथिलि।
रावणं चैव रामेण निहतं द्रक्ष्यसेऽचिरात्॥39.46||

स॥ देवि मैथिली त्वं क्षिप्रं शोकस्य पारं यास्यसि | अचिरात् रामेण रावणं निहतं च द्रक्ष्यसि ||

||Sloka meanings||

देवि मैथिली त्वं क्षिप्रं -
Maithili you will quickly
त्वं क्षिप्रं शोकस्य पारं यास्यसि -
you will soon reach the other shore of sorrow
अचिरात् रामेण रावणं निहतं च द्रक्ष्यसि-
soon you will see Ravana killed by Rama

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Maithili you will soon go to the other shore of sorrow. Soon you will see Ravana killed by Rama."||39.46||

||Sloka 39.47||

एव माश्वास्य वैदेहीं हनुमान् मारुतात्मजः।
गमनाय मतिं कृत्वा वैदेहीं पुनरब्रवीत् ||39.47||

स॥ हनुमान् मारुतात्मजः वैदेहीं एवं आश्वास्य गमनाय मतिं कृत्वा वैदेहीं पुनः अब्रवीत् ||

||Sloka meanings||

हनुमान् मारुतात्मजः -
Hanuman, the son of wind god
वैदेहीं एवं आश्वास्य-
having thus assured Vaidehi
गमनाय मतिं कृत्वा -
getting ready for return
वैदेहीं पुनः अब्रवीत् -
spoke to Vaidehi again

||Sloka summary||

"Hanuman, the son of wind god, having thus assured Vaidehi, getting ready for return, spoke to Vaidehi again." ||39.47||

||Sloka 39.48||

तमरिघ्नं कृतात्मानं क्षिप्रं द्रक्ष्यसि राघवं।
लक्ष्मणं च धनुष्पाणिं लंकाद्वारमुपागतम्॥39.48||

स॥ लंकाद्वारमुपास्थितं अरिघ्नं कृतात्मानं तं राघवं धनुष्पाणिं लक्ष्मणं च क्षिप्रं द्रक्ष्यसि॥

॥Sloka meanings||

लंकाद्वारमुपास्थितं -
reaching the entrance of Lanka
अरिघ्नं कृतात्मानं -
accomplished one slayer of foes
तं राघवं धनुष्पाणिं लक्ष्मणं च -
that Raghava with bow in his hands as well as Lakshmana
क्षिप्रं द्रक्ष्यसि -
will see soon

||Sloka summary||

"Very soon you would see the accomplished slayer of foes , the accomplished wielder of bow, Rama along with Lakshmana at the door of Lanka." ||39.48||

||Sloka 39.49||

नखदंष्ट्रायुधान् वीरान् सिंहशार्दूलविक्रमान्।
वानरान् वारणेंद्राभान् क्षिप्रं द्रक्ष्यसि संगतान्॥39.49||

स॥ नखदंष्ट्रायुधान् वीरान् सिंहशार्दूलविक्रमान् वारणेंद्राभान् संगतान् वानरान् क्षिप्रं द्रक्ष्यसि॥

॥Sloka meanings||

नखदंष्ट्रायुधान् वीरान् -
heroes whose teeth and nails are their weapons
सिंहशार्दूलविक्रमान् -
resembling tigers and lions in valor
वारणेंद्राभान् -
resembling well fed elephants
संगतान् वानरान् -
Vanaras reach
क्षिप्रं द्रक्ष्यसि - see very soon

||Sloka summary||

"You will soon see heroes whose teeth and nails are their weapons, resembling tigers and lions in valor, also resembling well-bred elephants." ||39.49||

||Sloka 39.50||

शैलांबुदनिकाशानां लंकामलयसानुषु।
नर्दतां कपिमुख्यानां आर्ये यूथान् अनेकशः॥39.50||

स॥ आर्ये शैलांबुदनिकासानां नर्दतां कपिमुख्यानां अनेकशः यूधानि लंकामलयमानुषु (द्रक्ष्यसि)||

Tilaka Tika says - शैलांबुदनिकाशानां शैलाम्बुद सदृशानां

॥Sloka meanings||

आर्ये शैलांबुदनिकासानां -
who resemble clouds roaring.
ओ पूजनीयुराला पर्वतमुपैनुन्न मेघमुलवलॆ नुन्न
नर्दतां कपिमुख्यानां - roaring Vanara chiefs
अनेकशः यूधानि - many warriors
लंकामलयमानुषु (द्रक्ष्यसि) -
hovering over the mountain peaks around Lanka

||Sloka summary||

"Oh Noble lady you will see roaring Vanara chiefs who resemble clouds roaring and hovering over the mountain peaks around Lanka."||39.50||

||Sloka 39.51||

स तु मर्मणि घोरेण ताडितो मन्मथेषुणा।
नश्रम लभते रामः सिंहार्दित इवद्विपः ||39.51||

स॥ सः रामः घोरेन मन्मथेषुणा मर्मणि ताडितः सिंहार्दितः द्विपः इव न शर्म लभते॥

॥Sloka meanings||

सः रामः - that Rama
घोरेन मन्मथेषुणा मर्मणि ताडितः -
tormented by the dreadful arrows of God of love
सिंहार्दितः द्विपः इव -
like an elephant stalked by a lion
न शर्म लभते -
has no happiness.

||Sloka summary||

"Rama is tormented by the dreadful arrows of god of love pierced into vitals like an elephant hit by lion. He has no happiness in life." ||39.51||

||Sloka 39.52||

मारुदो देवी शोकेन माभूत्ते मनसोऽप्रियं।
शचीव पत्या शक्रेण भर्त्रा नाथवती ह्यसि ||39.52||

स॥ देवि शोकेन मारुदः | ते मनसः अप्रियं माभूत् | पत्या शक्रेण शची इव नाथवती असि हि ||

||Sloka meanings||

देवि शोकेन मारुदः -
O Devi, do not weep in sorrow
ते मनसः अप्रियं माभूत् -
let your mind be not unpleasant.
पत्या शक्रेण शची इव नाथवती असि हि -
you have a great husband just as Sachi has her Lord in Indra.

||Sloka summary||

"Oh Devi ! Do not weep in sorrow. Let your mind be not unpleasant. You have a great husband just as Sachi has her Lord in Indra." ||39.52||

||Sloka 39.53||

रामाद्विशिष्ठः कोऽन्योऽस्ति कश्चित् सौमित्रिणा समः।
अग्निमारुतकल्पौ तौ भ्रातरौ तव संश्रयौ ||39.53||

स॥ रामात् विशिष्ठः अन्यः कः अस्ति। सौमित्रिणा समः कश्चित् | अग्निमारुतकल्पौ तौ भ्रातरौ तव संश्रयौ ||

||Sloka meanings||

रामात् विशिष्ठः अन्यः कः अस्ति -
who is superior to Rama?
सौमित्रिणा समः कश्चित् -
who is equal to Lakshmana?
अग्निमारुतकल्पौ तौ भ्रातरौ तव संश्रयौ -
both the brothers are like fire and wind and are your refuge

||Sloka summary||

"Who is superior to Rama. Who is equal to Lakshmana? Both the brothers are like fire and wind. They are your refuge". ||39.53||

||Sloka 39.54||

नास्मिं श्चिरं वत्स्यसि देवि देशे
रक्षोगणैरध्युषितेsति रौद्रे।
न ते चिरादागमनं प्रियस्य
क्षमस्व मत्संगमकालमात्रम्॥39.54||

स॥ देवि रक्षोगणैः अध्युषिते अतिरौद्रौ अस्मिन् देशे चिरं न वत्स्यसि |ते प्रियस्य आगमनं न चिरात् | मत्संगमकालमात्रं क्षमस्व॥

॥Sloka meanings||

देवि अतिरौद्रौ रक्षोगणैः अध्युषिते -
this dreadful place which is a stronghold of Rakshasas
देवि अस्मिन् देशे चिरं न वत्स्यसि -
noble lady you will not stay any longer
ते प्रियस्य आगमनं न चिरात् -
your beloved is coming very soon
मत्संगमकालमात्रं क्षमस्व-
bear with it till I pass on your message

||Sloka summary||

"Noble lady you will not stay any longer in this dreadful place which is a stronghold of Rakshasas. Your beloved is coming very soon. For this period bear with me". ||39.54||

To boost Sita's confidence , Hanuma asks, 'Who is better than Rama? Who is an equal of Lakshmana?' Sita too knows that.

With these special words of assurance, asking her to bear till he goes and conveys the message to Rama, Hanuma tells Sita again, that Rama will come as soon as he tells him. By saying all this, Hanuma creates an aura of assurance, and he provides a moment of peace, for that sorrowing Sita.

That is also the mystic of Sundarakanda. Peace for a mind beset with many problems. That peace is also provided to readers of Sundarakanda too.

Hanuma recounts this moment later in the last Sloka of Sundarakanda,'जगाम शांतिं मममैथिलात्मज', 'provided peace to Sita, sorrowing in separation'.

Thus, the Sarga 39 comes to an end with reassuring words of Hanuma.

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे आदिकाव्ये वाल्मीकीये
चतुर्विंशत् सहस्रिकायां संहितायाम्
श्रीमत्सुंदरकांडे एकोनचत्वारिंशस्सर्गः ||

||om tat sat||