Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 44

This Sarga starts with, "સંદિષ્ટો રાક્ષસેંદ્રેણ", meaning that ordered by the king of Rakshasas, Ravana left for the battle, and ends with the line, "પપાત નિહતૌ ભૂમૌ". It means that ,-"Being killed fell on the ground." That summarizes the story of the forty-fourth Sarga.

We now go through the Sloaks of Sarga 44.

||Sloka 44.01||

સંદિષ્ટો રાક્ષસેંદ્રેણ પ્રહસ્તસ્ય સુતો બલી|
જંબુમાલી મહદંષ્ટ્રો નિર્જગામ ધનુર્ધરઃ||44.01||

સ|| પ્રહસ્તસ્ય સુતઃ મહાદંષ્ટ્રઃ ધનુર્ધરઃ બલી જંબુમાલિ રાક્ષસેંદ્રેણ સંદિષ્ટઃ નિર્જગામ||

||Sloka meanings||

મહાદંષ્ટ્રઃ ધનુર્ધરઃ બલી -
powerful with big teeth and carrying a bow
પ્રહસ્તસ્ય સુતઃ જંબુમાલિ -
Jambumali the son of Prahasta
રાક્ષસેંદ્રેણ સંદિષ્ટઃ -
ordered by the king of Rakshasas
નિર્જગામ - went (for battling Hanuman)

||Sloka summary||

"Ordered by the king of Rakshasas, Jambumali , the powerful son of Prahasta, with big teeth carrying a bow went (for battling Hanuman)." ||44.01||

||Sloka 44.02||

રક્તમાલ્યાબરધરઃ સ્રગ્વી રુચિરકુંડલઃ|
મહાન્વિવૃત્તનયનઃ ચંડઃ સમરદુર્જયઃ||44.02||

સ|| ( સઃ) રક્તમાલ્યાંબરધરઃ સ્રગ્વી રુચિરકુણ્ડલઃ મહાન્વિવૃત્તનયનઃ સમરદુર્જયઃ||

||Sloka meanings||

રક્તમાલ્યાંબરધરઃ -
adorned with garland of red flowers and clothes,
સ્રગ્વી રુચિરકુણ્ડલઃ -
wearing a chaplet with beautiful earrings
મહાન્વિવૃત્તનયનઃ -
with big round eyes
સમરદુર્જયઃ -
invincible in war

||Sloka summary||

"He was adorned with garland of red flowers and clothes, wearing a chaplet. With beautiful earrings and big round eyes he was fierce and invincible in war. " ||44.02||

||Sloka 44.03||

ધનુશ્શક્રધનુઃ પ્રખ્યં મહદ્રુચિરસાયકમ્|
વિષ્ફારયાણો વેગેન વજ્રાશનિસમસ્વનમ્||44.03||

સ|| (સઃ) મહત્ રુચિરસાયકં શક્રધનુઃ પ્રખ્યં ધનુઃ વજ્રાશનિસમસ્વનમ્ વેગેન વિષ્ફારયણઃ (નિર્જગામ) ||

||Sloka meanings||

મહત્ રુચિરસાયકં -
with big radiant arrows
શક્રધનુઃ પ્રખ્યં ધનુઃ -
with a bow like that of Indra's bow
વજ્રાશનિસમસ્વનમ્ -
making loud noise thundering like the thunderbolt
વેગેન વિષ્ફારયણઃ -
quickly left for the battle

||Sloka summary||

"He quickly left for the battle, with big radiant arrows, with a bow like that of Indra's bow, making loud noise as if thundering like the thunderbolt."||44.03||

||Sloka 44.04||

તસ્ય વિષ્ફા ર ઘોષેણ ધનુષો મહતા દિશઃ|
પ્રદિશશ્ચ નભશ્ચૈવ સહસા સમપૂર્યત||44.04||

સ|| તસ્ય ધનુષો મહતા વિષ્ફારઘોષેણ દિશઃ પ્રદિશશ્ચૈવ નભશ્ચૈવ સહસા સમપૂર્યત||

||Sloka meanings||

તસ્ય ધનુષો - of his bow
મહતા વિષ્ફારઘોષેણ -
by the great thundering noises
દિશઃ પ્રદિશશ્ચૈવ નભશ્ચૈવ -
all the directions including the sky
સહસા સમપૂર્યત -
have been fully filled

||Sloka summary||

"The great thundering noises of his bow filled all the directions including the sky and other worlds." ||44.04||

||Sloka 44.05||

રથેન ખરયુક્તેન તમાગતમુદીક્ષ્ય સઃ|
હનુમાન્ વેગસંપન્નો જહર્ષ ચ નનાદ ચ||44.05||

સ|| હનુમાન્ વેગસંપન્નઃ રથેન ખરયુક્તેન આગતં તં ઉદીક્ષ્ય જહર્ષ ચ નનાદ ચ||

||Sloka meanings||

હનુમાન્ વેગસંપન્નઃ -
Hanuman endowed with great speed
રથેન ખરયુક્તેન -
chariot drawn by donkeys
આગતં તં ઉદીક્ષ્ય -
seeing him come
જહર્ષ ચ નનાદ ચ -
delighted and made a loud noise

||Sloka summary||

"Hanuman endowed with great speed, seeing him come with a chariot drawn by donkeys was delighted and made a loud noise." || 44.05||

||Sloka 44.06||

તં તોરણ વિટંકસ્થં હનુમંતં મહાકપિમ્|
જંબુમાલી મહાબાહુર્વિવ્યાથ નિશિતૈશ્શરૈઃ|| 44.06||

સ|| જંબુમાલિ મહાબાહુઃ નિશિતૈઃ શરૈઃ તં તોરણ વિટંકસ્થં મહાકપિં હનૂમંતં વિવ્યાથ ||

||Sloka meanings||

જંબુમાલિ મહાબાહુઃ -
powerful Jambumali
નિશિતૈઃ શરૈઃ -
with sharp arrows
તં તોરણ વિટંકસ્થં -
him who was standing on the archway
મહાકપિં હનૂમંતં વિવ્યાથ -
Hanuman great Vanara was hit

||Sloka summary||

"The powerful Jambumali hit the great Vanara Hanuman who was standing on the archway with arrows. " || 44.06||

||Sloka 44.07||

અર્થ ચંદ્રેણ વદને શિરસ્યેકેન કર્ણિના|
બાહોર્વિવ્યાથ નારાચૈર્દશભિસ્તં કપીશ્વરમ્||44.07||

સ|| અર્થ ચંદ્રેણ વદને એકેન કર્ણિના શિરસિ દશાભિઃ નારાચૈઃ બાહ્વોઃ તં કપીશ્વરં વિવ્યાથ||

||Sloka meanings||

અર્થ ચંદ્રેણ વદને એકેન -
with a crescent shaped arrow on the face
કર્ણિના શિરસિ દશાભિઃ -
with an ear shaped arrow on the head
દશાભિઃ નારાચૈઃ બાહ્વોઃ -
with ten arrows to the arms
તં કપીશ્વરં વિવ્યાથ
that best of Vanaras was hit

||Sloka summary||

"He troubled the best of Vanaras with a crescent shaped arrow on his face, with ten ear shaped arrows to the head and shoulders." || 44.07||

||Sloka 44.08||

તસ્ત તચ્છુશુભે તામ્રં શરેણાભિહતં મુખમ્|
શરદીવાંબુજં પુલ્લં વિદ્ધં ભાસ્કર રશ્મિના||44.08||

સ|| શરેણ અભિહતં તામ્રં તત્ મુખં શરદિ ભાસ્કરેણ વિદ્ધં ફુલ્લં અમ્બુજમ્ ઇવ શુશુભે||

||Sloka meanings||

તત્ શરેણ અભિહતં તામ્રં મુખં -
hit by the arrows his reddish face
શરદિ ભાસ્કરેણ વિદ્ધં -
in autumn season hit by the rays of Sun
ફુલ્લં અમ્બુજમ્ ઇવ શુશુભે -
shone like a full-blown lotus

||Sloka summary||

"Hit by the arrows his reddish face looked like a full-blown lotus in autumn season hit by the rays of Sun." || 44.08||

||Sloka 44.09||

તત્તસ્ય રક્તં રક્તેન રંજિતં શુશુભે મુખમ્|
યથાકાશે મહપદ્મં સિક્તં ચંદન બિંદુભિઃ||44.09||

સ|| રક્તેન રંજિતં રક્તં તસ્ય તત્ મુખં ચંદનાબિંદુભિઃ સિક્તં આકાશે મહાપદ્મં યથા શુશુભે||

||Sloka meanings||

રક્તેન રંજિતં રક્તં તસ્ય તત્ મુખં -
his red face glowing with blood
મહાપદ્મં યથા શુશુભે -
shone like a lotus in the sky મહા પદ્મમુ વલે ભાસિંચેનુ
આકાશે ચંદનાબિંદુભિઃ સિક્તં -
sprinkled with drops of red sandal

||Sloka summary||

"His red face glowing with blood was like a red lotus in the sky sprinkled with drops of red sandal."|| 44.09||

||Sloka 44.10||

ચુકોપ બાણાભિહતો રાક્ષસસ્યમહાકપિઃ|
તતઃ પાર્શ્વેsતિવિપુલાં દદર્શ મહતીં શિલામ્||44.10|||

સ|| બાણાભિહિતઃ મહાકપિઃ રાક્ષસસ્ય ચુકોપ | તતઃ પાર્શ્વે અતિવિપુલં મહતીં શિલાં દદર્શ||

||Sloka meanings||

રાક્ષસસ્ય બાણાભિહિતઃ -
hit by the arrows of the Rakshasa
મહાકપિઃ ચુકોપ -
Hanuman was enraged
તતઃ પાર્શ્વે અતિવિપુલં શિલાં -
then a huge rock on the side
મહતીં શિલાં દદર્શ- saw a rock

||Sloka summary||

"Hit by the arrows of the Rakshasa Hanuman was enraged. Then he saw a huge rock on the side." ||44.10||

||Sloka 44.11||

તરસા તાં સમુત્પાટ્ય ચિક્ષેપ બલદ્બલી|
તાં શરૈર્દશભિઃ ક્રુદ્ધઃ તાડયામાસ રાક્ષસઃ||44.11||

સ|| બલી તાં તરસા સમુત્પાટ્ય બલવત્ ચિક્ષેપ | રાક્ષસઃ ક્રુદ્ધઃ તાં દશાભિઃ શરૈઃ તાડયામાસ||

||Sloka meanings||

બલી તાં તરસા સમુત્પાટ્ય-
mighty one having quickly lifted that one
બલવત્ ચિક્ષેપ -
hurled the same with force
રાક્ષસઃ ક્રુદ્ધઃ -
enraged Rakshasa
તાં દશાભિઃ શરૈઃ તાડયામાસ -
smashed that with ten arrows

||Sloka summary||

"The mighty one having quickly lifted that one hurled the same. The enraged Rakshasa smashed that with ten arrows." ||44.11||

||Sloka 44.12||

વિપન્નં કર્મ તદ્દૃષ્ટ્વા હનુમાંશ્ચંડવિક્રમઃ|
સાલં વિપુલમુત્પાટ્ય ભ્રામયામાસ વીર્યવાન્||44.12||'

સ|| ચણ્ડવિક્રમઃ વીર્યવાન્ હનુમાન્ તત્ કર્મ વિપન્નં દૃષ્ટ્વા વિપુલં સાલં ઉત્પાટ્ય ભ્રામયામાસ||

||Sloka meanings||

ચણ્ડવિક્રમઃ વીર્યવાન્ હનુમાન્ -
fierce warrior Hanuman
તત્ કર્મ વિપન્નં દૃષ્ટ્વા-
seeing that action being thwarted
વિપુલં સાલં ઉત્પાટ્ય-
pulled out a big Sala tree
ભ્રામયામાસ -
started whirling

||Sloka summary||

"The fierce warrior Hanuman seeing that action being thwarted , saw a big tree , pulled out the same and started whirling." ||44.12||

||Sloka 44.13||

ભ્રામયંતં કપિં દૃષ્ટ્વા સાલવૃક્ષં મહાબલમ્|
ચિક્ષેપ સુબહૂન્ બાણાન્ જંબુમાલી મહાબલઃ||44.13||

સ|| સાલવૃક્ષં ભ્રામયંતં મહાબલં કપિં દૃષ્ટ્વા જંબુમાલી મહાબલઃ સુબહૂન્ બાણામ્ ચિક્ષેપ||

||Sloka meanings||

સાલવૃક્ષં ભ્રામયંતં -
the one whirling the Sala tree
મહાબલં કપિં દૃષ્ટ્વા-
seeing the mighty Vanara
જંબુમાલી મહાબલઃ -
mighty Jambumali
સુબહૂન્ બાણામ્ ચિક્ષેપ -
attacked ( Hanuman) with many arrows

||Sloka summary||

"Seeing the mighty Vanara whirling the Sala tree , the mighty Jambumali attacked ( Hanuman) with many arrows."||44.13||

||Sloka 44.14||

સાલં ચતુર્ભિશ્ચિચ્છેદ વાનરં પંચભિર્ભુજે|
ઉરસ્યેકેન બાણેન દશભિસ્તુ સ્તનાંતરે||44.14||

સ|| સાલં ચતુર્ભિઃ ચિચ્છેદ વાનરં પંચભિઃ ભુજે ઉરસિ એકેન બાણેન સ્તનાંતરે દશભિઃ ચિચ્છેદ||

||Sloka meanings||

સાલં ચતુર્ભિઃ ચિચ્છેદ -
cut off the tree with four arrows
વાનરં પંચભિઃ ભુજે -
hit Vanara with five arrows on his shoulder
ઉરસિ એકેન બાણેન -
one arrow on his chest
સ્તનાંતરે દશભિઃ ચિચ્છેદ -
ten arrows below the chest

||Sloka summary||

"He cut off the tree with four arrows , and hit Vanara with five arrows on his shoulder, one arrow on his chest and ten arrows below the chest." ||44.14||

||Sloka 44.15||

સ શરૈઃ પૂરિત તનુઃ ક્રોધેન મહતાવૃતઃ|
તમેવ પરિઘં ગૃહ્ય ભ્રામયામાસ વેગતઃ||44.15||

સ|| શરૈઃ પૂરિત તનુઃ સઃ મહતા ક્રોધેન વૃતઃ વેગિતઃ તં પરિઘમેવ ગૃહ્ય ભ્રામયામાસ ||

||Sloka meanings||

શરૈઃ પૂરિત તનુઃ -
with arrows all over his body
સઃ મહતા ક્રોધેન -
he with great anger
વૃતઃ વેગિતઃ તં પરિઘમેવ ગૃહ્ય -
took the same iron spear
ભ્રામયામાસ -
started whirling

||Sloka summary||

"With arrows all over his body , angry Hanuman took the same iron spear and started whirling again." ||44.15||

||Sloka 44.16||

અતિવેગોઽતિવેગેન ભ્રામયિત્વા બલોત્કટઃ|
પરિઘં પાતયામાસ જંબુમાલેર્મહોરસિ||44.16||

સ|| બલોત્કટઃ અતિવેગઃ પરિઘં અતિવેગેન ભ્રામયિત્વા જંબુમાલે મહોરસિ પાતયામાસ||

||Sloka meanings||

બલોત્કટઃ અતિવેગઃ -
of immeasurable strength, with great speed
પરિઘં અતિવેગેન ભ્રામયિત્વા-
whirling the iron spear with great speed
જંબુમાલે મહોરસિ -
on the chest of Jambumali
પાતયામાસ - hurled

||Sloka summary||

"Hanuman of immeasurable strength, with great speed whirling the iron spear hurled it at the chest of Jambumali." ||44.16||

||Sloka 44.17||

તસ્ય ચૈવ શિરોનાસ્તિ ન બાહૂ ન ચ જાનુની|
ન ધનુર્નરથો નાશ્વાસ્ત્રત્રાદૃશ્યંત નેષવઃ||44.17||

સ|| તત્ર તસ્ય શિરઃ ચૈવ નાસ્તિ| બાહૂ ન | જાનુની ન| ધનુઃ ન | રથઃ ન | અશ્વાઃ નાદૃશ્યંતઃ |ઇષવઃ ન||

||Sloka meanings||

તત્ર તસ્ય શિરઃ ચૈવ નાસ્તિ -
there his head was not seen
બાહૂ ન જાનુની ન -
no shoulders, no knees
ધનુઃ ન રથઃ ન -
no chariot nor the bow
અશ્વાઃ નાદૃશ્યંતઃ -
horses were not seen
ઇષવઃ ન -
nothing was seen

||Sloka summary||

"Then his head was not seen. No shoulders, no knees, no chariot , or the horses were not seen. Nothing was left." ||44.17||

||Sloka 44.18||

સ હતઃ સહસાતેન જંબુમાલી મહાબલઃ|
પપાત નિહતો ભૂમૌ ચૂર્ણિતાંગવિભૂષણઃ||44.18||

સ|| જંબુમાલી મહાબલઃ સહસા તેન હતઃ નિહતૌ ચૂર્ણિતાંગવિભૂષણઃ ભૂમૌ પપાત||

||Sloka meanings||

જંબુમાલી મહાબલઃ -
mighty Jambumali
સહસા તેન હતઃ -
quickly killed by him (Vanara)
નિહતૌ ચૂર્ણિતાંગવિભૂષણઃ -
with all parts of his body smashed to pieces,
ભૂમૌ પપાત - fell on the ground

||Sloka summary||

"With all parts of his body smashed to pieces, the mighty Jambumali was quickly killed by him and fell on the ground." ||44.18||

||Sloka 44.19||

જંબુમાલિં ચ નિહતં કિંકરાંશ્ચ મહાબલાન્|
ચુક્રોધ રાવણઃ શ્રુત્વા કોપસંરક્તલોચનઃ||44.19||

સ|| રાવણઃ મહાબલાન્ કિંકરાંશ્ચ જંબુમાલિં ચ નિહતં શ્રુત્વા કોપસંરક્ત લોચનઃ ચુક્ર્રોધ||

||Sloka meanings||

મહાબલાન્ કિંકરાંશ્ચ -
powerful Kinkaras and
જંબુમાલિં ચ નિહતં શ્રુત્વા -
Jambumali too being killed, having heard
રાવણઃ કોપસંરક્ત લોચનઃ -
Ravana with blood oozing out of his eyes.
ચુક્ર્રોધ -
became enraged

||Sloka summary||

"Ravana hearing the death of Jambumali and the Kinkaras became enraged with blood oozing out of his eyes."||44.19||

||Sloka 44.20||

સ રોષસંવર્તિત તામ્ર લોચનઃ
પ્રહસ્તપુત્રે નિહતે મહાબલે|
અમાત્યપુત્રાન્ અતિવીર્યવિક્રમાન્
સમાદિદેશાશુ નિશાચરેશ્વરઃ||44.20||

સ|| સઃ નિશાચરેશ્વરઃ રોષસંવર્તિત તામ્રલોચનઃ મહાબલે પ્રહસ્તપુત્રે નિહતે અમાત્યપુત્રાન્ અતિવીર્ય વિક્રમાન્ આશુ સમાદિદેશ ||

||Sloka meanings||

સઃ નિશાચરેશ્વરઃ -
he, the demon king
રોષસંવર્તિત તામ્રલોચનઃ -
with his eyes red and rolling in anger
મહાબલે પ્રહસ્તપુત્રે નિહતે -
as the mighty Jambumali was killed
અમાત્યપુત્રાન્ અતિવીર્ય વિક્રમાન્ -
the sons of the ministers who are highly valiant warriors
આશુ સમાદિદેશ - immediately ordered

||Sloka summary||

"As the mighty Jambumali was killed, the Rakshasa king with his eyes red and rolling in anger ordered the sons of the ministers who are highly valiant warriors. ||44.20||

ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્રામાયણે આદિકાવ્યે વાલ્મીકીયે
ચતુર્વિંશત્ સહસ્રિકાયાં સંહિતાયામ્
શ્રીમત્સુંદરકાંડે ચતુશ્ચત્વારિંશસ્સર્ગઃ ||

Thus ends the forty fourth Sarga of Sundarakanda in Ramayana the very first poem composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

||om tat sat||