Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 57

"ಸರ್ವಥಾ ಕೃತಕಾರ್ಯಃ" Means one who has successfully completed all tasks. Who is that? "ಅಸೌ ಹನುಮನ್"; 'It is Hanuma'. Jambavan, on hearing the roar of Hanuma from the skies immediately says that.

When the Vanaras in search of Sita were facing a daunting task, the daunting task of crossing an ocean hundred Yojanas long, it is Jambavan who encourages Hanuma. And that was the beginning of Sundarakanda.

Hearing the roar of Hanuma in the return journey, Jambavan knew that success was achieved. Jambavan's faith in Hanuma is immense. This can be seen in another instance. That was during the war between the armies of Rama and Ravana.

During the war, Indrajit deploys the Brahmastra. All except Vibhishana and Hanuma are struck down unconscious. The whole army is knocked off. In that darkness of the battle, Vibhishana and Hanuma set about looking for survivors. They see the injured Jambavan in the battlefield.

Jambavan too recognizes Vibhishana by his voice and asks him. 'How is Hanuma?' Vibhishana was surprised by the question.

The hierarchy of people in the battle are Rama and Lakshmana. After them it is Sugriva, the Vanara King. So Jambavan's question was surprising. Surprised, Vibhishana asks the same from Jambavan.

Jambavan's reply is illuminating. Jambavan says, 'If Hanuma is alive, we will live even if we are half dead. If Hanuma is no more, we are as good as dead even if we are alive.' Such is the confidence in Hanuma. So as soon as he heard Hanuma's roar, he was sure Hanuma succeeded in his mission.

There are some more events in the return journey. The poet says "ಪರ್ವತೇನ್ದ್ರಂ ಸುನಾಭಂ ಚ ಸಮುಸ್ಪೃಶ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್" That means he touched the king of mountains by way of paying respects.

Hanuma was matter of fact about his achievement. After landing on the Mahendra mountain, Hanuman tells the assembled Vanaras simply "ದೃಷ್ಟಾ ಸೀತೇತಿ" That he has seen Sita.

That was enough for the other Vanaras to rejoice. There was no boasting of his conquests.

Now we go through Slokas of Sarga 57 with meanings and commentary and see how it happened in Valmiki's words.

The first line of the Sarga is as follows. 'ಸ ಚನ್ದ್ರ ಕುಮುದಂ ರಮ್ಯಂ..' (57.1) ; 'the moon was like a beautiful lotus'

With all anxieties set aside, the poet too was in exuberant mood. He starts the Sarga with a flowing description of the sky through which Hanuma was flying.

||Sloka 57.01||

ಸ ಚಂದ್ರ ಕುಸುಮಂ ರಮ್ಯಂ ಸಾರ್ಕ ಕಾರಣ್ಡವಂ ಶುಭಂ|
ತಿಷ್ಯಶ್ರವಣಕಾದಮ್ಬ ಮಭ್ರಶೈವಾಲಶಾದ್ವಲಮ್||57.01||

ಸ|| ಸ ಚಂದ್ರ ಕುಸುಮಂ ರಮ್ಯಂ | ಸಾರ್ಕಕಾರಂಡವಮ್ ಶುಭಂ| ತಿಷ್ಯಶ್ರವಣ ಕಾದಮ್ಬಂ| ಅಭ್ರಶೈವಾಲಶಾದ್ವಲಮ್ |

||Sloka meanings||

ಸ ಚಂದ್ರ ಕುಸುಮಂ ರಮ್ಯಂ -
moon was like a beautiful lotus
ಸಾರ್ಕಕಾರಂಡವಮ್ ಶುಭಂ -
sun was like auspicious water fowl
ತಿಷ್ಯಶ್ರವಣ ಕಾದಮ್ಬಂ -
stars Tishya and Sravana were like sweet voiced swans
ಅಭ್ರಶೈವಾಲಶಾದ್ವಲಮ್ -
clouds for duckweeds and grassy spots

||Sloka summary||

"(With sky as ocean) the moon was like beautiful lotus, sun was like auspicious water fowl, Stars Tishya and Sravana were like sweet voiced swans, clouds were like duckweeds and grassy spots . "

The first six Slokas describe the Sky through which Hanuma is flying using the sea which he flying over.

||Sloka 57.02||

ಪುನರ್ವಸು ಮಹಾಮೀನಂ ಲೋಹಿತಾಂಗಮಹಾಗ್ರಹಮ್|
ಇರಾವತ ಮಹಾದ್ವೀಪಂ ಸ್ವಾತೀಹಂಸವಿಲೋಳಿತಮ್||57.02||

ಸ|| ಪುನರ್ವಸುಮಹಾಮೀನಂ |ಲೋಹಿತಾಂಗ ಮಹಾಗ್ರಹಂ | ಈರಾವತ ಮಹಾದ್ವೀಪಂ|ಸ್ವಾತೀಹಂಸವಿಲೋಳಿತಮ್|

||Sloka meanings||

ಪುನರ್ವಸುಮಹಾಮೀನಂ -
star Punarvasu was like a large fish
ಲೋಹಿತಾಂಗ ಮಹಾಗ್ರಹಂ -
planet Mars was like a crocodile
ಐರಾವತ ಮಹಾದ್ವೀಪಂ -
Airavata was like a large island
ಸ್ವಾತೀಹಂಸವಿಲೋಳಿತಮ್ -
star Swati was like swan in water.

||Sloka summary||

"Star Punarvasu was like a large fish. The planet Mars was like a crocodile. Airavata was like a large island. Star Swati was like swan in water." ||57.02||

||Sloka 57.03||

ವಾತಸಂಘಾತಜಾತೋರ್ಮಿ ಚನ್ದ್ರಾಂಶುಶಿಶಿರಾಮ್ಬುಮತ್|
ಭುಜಂಗಯಕ್ಷಗಂಧರ್ವ ಪ್ರಬುದ್ಧ ಕಮಲೋತ್ಪಲಮ್||57.03||

ಸ|| ವಾತಸಂಘಾತ್ಜಾತೋರ್ಮಿ |ಚನ್ದ್ರಶಿಶುರಾಂಬುಮತ್| ಭುಜಂಗಯಕ್ಷಗಂಧರ್ವಪ್ರಬುದ್ಧ ಕಮಲೋತ್ಪಲಮ್|

||Sloka meanings||

ವಾತಸಂಘಾತ್ಜಾತೋರ್ಮಿ -
waves produced by wind for its billows
ಚನ್ದ್ರಶಿಶುರಾಂಬುಮತ್ -
cool moon beams for cold water
ಭುಜಂಗಯಕ್ಷಗಂಧರ್ವ -
Nagas, Yakshas and Gandharvas (in the skies together)
ಪ್ರಬುದ್ಧ ಕಮಲೋತ್ಪಲಮ್ -
like fully blossomed lotuses

||Sloka summary||

"The waves produced by wind for its billows. The cool moon beams for cold water. Nagas, Yakshas and Gandharvas in the skies together were like fully blossomed lotuses." ||57.03||

||Sloka 57.04||

ಹನುಮಾನ್ಮಾರುತಗತಿ ರ್ಮಹಾನೌರಿವ ಸಾಗರಮ್|
ಅಪಾರ ಮಪರಿಶ್ರಾಂತಂ ಪುಪ್ಲುವೇ ಗಗನಾರ್ಣವಮ್||57.04||

ಸ|| ಅಪಾರಂ ಅಪರಿಶ್ರಾಂತಂ ಗಗನಾರ್ಣವಮ್ ಮಹನೌಃ ಸಾಗರಂ ಇವ ಹನುಮಾನ್ ಮಾರುತಗತಿಃ ಪುಪ್ಲುವೇ||

||Sloka meanings||

ಅಪಾರಂ ಗಗನಾರ್ಣವಮ್ -
limit less skies
ಮಹನೌಃ ಸಾಗರಂ ಇವ -
like a huge boat on the ocean
ಪೆದ್ದ ಓಡ ಸಮುದ್ರಾನ್ನಿ ದಾಟಿನಟ್ಲು
ಹನುಮಾನ್ ಮಾರುತಗತಿಃ -
Hanuman with the speed of wind
ಅಪರಿಶ್ರಾಂತಂ ಪುಪ್ಲುವೇ -
moved across with ease

||Sloka summary||

"Hanuman with the speed of wind moved across the limitless skies with ease like a huge boat on the ocean " ||57.04||

Having described the sky through which Hanuma is flying, poet looks at Hanuma and describes how he is flying in the next few Slokas .
.
||Sloka 57.05,06||

ಗ್ರಸಮಾನ ಇವಾಕಾಶಂ ತಾರಾಧಿಪ ಮಿವೋಲ್ಲಿಖನ್|
ಹಾರನ್ನಿವ ಸ ನಕ್ಷತ್ರಮ್ ಗಗನಂ ಸಾರ್ಕ ಮಣ್ಡಲಮ್||57.05||
ಮಾರುತಸ್ಯಾತ್ಮಜಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಕಪಿ ರ್ವ್ಯೋಮಚರೋ ಮಹಾನ್|
ಹನುಮನ್ಮೇಘಜಾಲಾನಿ ವಿಕರ್ಷನ್ನಿವ ಗಚ್ಛತಿ||57.06||

ಸ|| ಮಾರುತಸ್ಯ ಆತ್ಮಜಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಮಹಾನ್ ಕಪಿಃ ಹನುಮಾನ್ ವ್ಯೋಮಚರಃ ಆಕಾಸಂ ಗ್ರಸಮಾನಃ ಇವ ತಾರಾಧಿಪಂ ಉಲ್ಲಿಖನಿವ ಸನಕ್ಷತ್ರಂ ಸಾರ್ಕಮಂಡಲಂ ಗಗನಂ ಹರನ್ ಇವ ಮೇಘಜಾಲಾನಿ ವಿಕರ್ಷನ್ ಇವ ಗಚ್ಛತಿ||

||Sloka meanings||

ಮಾರುತಸ್ಯ ಆತ್ಮಜಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ -
illustrious son of wind god
ಮಹಾನ್ ಕಪಿಃ ವ್ಯೋಮಚರಃ ಹನುಮಾನ್ -
great Vanara Hanuman flying in the sky
ಆಕಾಸಂ ಗ್ರಸಮಾನಃ ಇವ -
as if swallowing the space
ತಾರಾಧಿಪಂ ಉಲ್ಲಿಖನಿವ -
scratching the moon
ಸನಕ್ಷತ್ರಂ ಸಾರ್ಕಮಂಡಲಂ -
seizing the sun and along with stars
ಗಗನಂ ಹರನ್ ಇವ -
as if seizing skies
ಮೇಘಜಾಲಾನಿ ವಿಕರ್ಷನ್ ಇವ -
drawing the clusters of clouds
ಗಚ್ಛತಿ - flew

||Sloka summary||

"The son of wind god, the illustrious Hanuman flew in the sky as if swallowing the space, scratching the moon, seizing the sun and along with stars, and drawing the clusters of clouds." ||57.05,06||

||Sloka 57.07||

ಪಾಣ್ಡುರಾರುಣವರ್ಣಾನಿ ನೀಲಮಾಂಜಿಷ್ಟಕಾನಿ ಚ|
ಹರಿತಾರೂಣ ವರ್ಣಾನಿ ಮಹಾಭ್ರಾಣೀ ಚಕಾಶಿರೇ||57.07||

ಸ|| ಪಾಣ್ಡುರಾರುಣ ವರ್ಣಾನಿ ನೀಲಮಾಂಜಿಷ್ಟಕಾನಿ ಚ ಹರಿತಾರುಣ ವರ್ಣಾನಿ ಮಹಭ್ರಾಣಿ ಚಕಾಶಿರೇ||

||Sloka meanings||

ಪಾಣ್ಡುರಾರುಣ ವರ್ಣಾನಿ -
with white and red colors
ನೀಲಮಾಂಜಿಷ್ಟಕಾನಿ ಚ -
with blue and yellow colors
ಹರಿತಾರುಣ ವರ್ಣಾನಿ -
with greenish red colors
ಮಹಭ್ರಾಣಿ ಚಕಾಶಿರೇ -
clouds shined brilliantly

||Sloka summary||

"The white and black colors , blue and yellow colors, greenish red color made clouds appear shining brilliantly." ||57.07||

||Sloka 57.08||

ಪ್ರವಿಶನ್ನಭ್ರಜಾಲಾನಿ ನಿಷ್ಪತಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ|
ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಶ್ಚ ಪ್ರಕಾಶಶ್ಚ ಚನ್ದ್ರಮಾ ಇವ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ||57.08||

ಸ|| ಅಭ್ರಜಾಲಾನಿ ಪ್ರವಿಶನ್ ಪುನಃ ಪುನಃ ನಿಷ್ಪತಂಶ್ಚಪ್ರಚ್ಛನ್ನಶ್ಚ ಪ್ರಕಾಶಶ್ಚ ಚಂದ್ರಮಾಃ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ||

||Sloka meanings||

ಅಭ್ರಜಾಲಾನಿ ಪ್ರವಿಶನ್ -
entering the clouds
ಪುನಃ ಪುನಃ ನಿಷ್ಪತಂಶ್ಚ -
again and again disappearing
ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಶ್ಚ ಪ್ರಕಾಶಶ್ಚ -
covered by and shining again
ಚಂದ್ರಮಾಃ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ -
appeared like the bright moon

||Sloka summary||

"(Hanuman) Entering the clouds and again and again disappearing he appeared like the bright moon." ||57.08||

||Sloka 57.09||

ವಿವಿಧಾಭ್ರಘನಾಪನ್ನ ಗೋಚರೋ ಧವಳಾಂಬರಃ|
ದೃಶ್ಯಾದೃಶ್ಯತನುರ್ವೀರಃ ತದಾ ಚನ್ದ್ರಾಯತೇಽಮ್ಬರೇ||57.09||

ಸ||ತದಾ ವಿವಿಧಾಭ್ರಘನಾಪನ್ನಗೋಚರಃ ಧವಳಾಂಬರಃ ದೃಶ್ಯಾದೃಶ್ಯ ತನುಃ ವೀರಃ ಅಮ್ಬರೇ ಚನ್ದ್ರಾಯತೇ||

Govindaraja says- ಧವಳಾಂಬರಃ ಶುಕ್ಲವಾಸಾಃ ದೃಶ್ಯಾದೃಶ್ಯ ತನುಃ ಮೇಘಾನ್ತಃ ಪ್ರವೇಶನಿಷ್ಕ್ರಮಾಣಾಭ್ಯಾಂ ಇತಿ ಭಾವಃ|

||Sloka meanings||

ತದಾ ವಿವಿಧಾಭ್ರಘನಾಪನ್ನಗೋಚರಃ -
then passing through the clouds
ಧವಳಾಂಬರಃ ವೀರಃ -
the hero Hanuman clad in white
ದೃಶ್ಯಾದೃಶ್ಯ ತನುಃ -
appearing and disappearing
ಅಮ್ಬರೇ ಚನ್ದ್ರಾಯತೇ -
looked like moon in the sky.

||Sloka summary||

"Then passing through the clouds the hero Hanuman clad in white appearing and disappearing looked like moon in the sky." ||57.09||

||Sloka 57.10||

ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಯಮಾಣೇ ಗಗನೇ ಭಭಾಸೇ ವಾಯುನನ್ದನಃ|
ದಾರಯನ್ಮೇಘಬೃನ್ದಾನಿ ನಿಷ್ಪ್ರತಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ||57.10||
ನದನ್ನಾದೇನ ಮಹತಾ ಮೇಘಸ್ವನಮಹಾಸ್ವನಃ|

ಸ||ಮೇಘವೃಂದಾನಿ ದಾರಯನ್ ಪುನಃ ಪುನಃ ನಿಷ್ಪತಂಶ್ಚ ಮಹತಾ ನಾದೇನ ಮೇಘಸ್ವನ ಮಹಾಸ್ವನಃ ವಾಯುನನ್ದನಃ ಗಗನೇ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಾಯಮಾನಃ ಬಭಾಸೇ||

||Sloka meanings||

ಮೇಘವೃಂದಾನಿ ದಾರಯನ್ -
making way through the clouds
ಪುನಃ ಪುನಃ ನಿಷ್ಪತಂಶ್ಚ -
again and again disappearing
ಮಹತಾ ನಾದೇನ ಮೇಘಸ್ವನ ಮಹಾಸ್ವನಃ -
with a great roar like the roar of great clouds
ವಾಯುನನ್ದನಃ -
Hanuman the delight of Vayu
ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಾಯಮಾನಃ ಗಗನೇ ಬಭಾಸೇ-
shone like Garuda in the skies

||Sloka summary||

"Making way through the clouds again and again, disappearing and roaring like great clouds, Hanuman the delight of Vayu shone like Garuda in the skies." ||57.10||

||Sloka 57.11,12||

ಪ್ರವರಾನ್ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ಹತ್ವಾ ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯಚಾತ್ಮನಃ||57.11||
ಅಕುಲಾಂ ನಗರೀಂ ಕೃತ್ವಾ ವ್ಯಥಯಿತ್ವಾ ಚ ರಾವಣಮ್|
ಅರ್ಥಯಿತ್ವಾ ಬಲಂ ಘೋರಂ ವೈದೇಹೀಮಭಿವಾದ್ಯ ಚ||57.12||
ಅಜಗಾಮ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಪುನರ್ಮಧ್ಯೇನ ಸಾಗರಮ್|

ಸ|| ಮಹಾತೇಜಃ ಪ್ರವರಾನ್ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ಹತ್ವಾ ಆತ್ಮನಃ ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯ ನಗರೀಂ ಅಕುಲಂ ಕೃತ್ವಾ ರಾವಣಮ್ ವ್ಯಧಯಿತ್ವಾ ಘೋರಂ ಬಲಂ ಅರ್ದಯಿತ್ವಾ ವೈದೇಹೀಂ ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚ ಪುನಃ ಸಾಗರಂ ಮಧ್ಯೇನ ಆಜಗಾಮ||

||Sloka meanings||

ಮಹಾತೇಜಃ ಪ್ರವರಾನ್ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ಹತ್ವಾ -
brilliant Hanuman having killed eminent Rakshasas
ಆತ್ಮನಃ ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯ -
having made his name known
ನಗರೀಂ ಅಕುಲಂ ಕೃತ್ವಾ -
having made the city disoriented
ಘೋರಂ ಬಲಂ ಅರ್ದಯಿತ್ವಾ-
having defeated fierce army
ರಾವಣಮ್ ವ್ಯಧಯಿತ್ವಾ -
having troubled Ravana
ವೈದೇಹೀಂ ಅಭಿವಾದ್ಯ ಚ -
having offered salutation to Vaidehi
ಪುನಃ ಸಾಗರಂ ಮಧ್ಯೇನ ಆಜಗಾಮ -
again back in the middle of the ocean.

||Sloka summary||

"The brilliant Hanuman having killed eminent Rakshasas, having made his name known , having made the city disoriented, having troubled Ravana, having tormented the terrific army , having offered salutation to Vaidehi again back in the middle of the ocean." ||57.11.12||

These lines echo the famous Jaya mantra, saying, 'ಜಯತ್ಯತಿ ಬಲೋರಾಮೋ'; There announcing the names of Rama, Lakshmana, and Sugriva and adding his own capability to destroy Ravana, Hanuma adds that after paying obeisance to Maithili, he shall go away.

||Sloka 57.13||

ಪರ್ವತೇನ್ದ್ರಂ ಸುನಾಭಂ ಚ ಸಮುಸ್ಪೃಶ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್||57.13||
ಜ್ಯಾಮುಕ್ತ ಇವ ನಾರಾಚೋ ಮಹಾವೇಗೋಽಭ್ಯುಪಾಗತಃ|

ಸ|| ವೀರ್ಯವಾನ್ ಪರ್ವತೇಂದ್ರಂ ಸುನಾಭಂ ಚ ಸಮುಸ್ಪೃಶ್ಯ ಜ್ಯಾಮುಕ್ತಃ ನಾರಾಚಃ ಇವ ಮಹಾವೇಗಃ ಅಭ್ಯುಪಾಗತಃ||

||Sloka meanings||

ವೀರ್ಯವಾನ್ -
hero Hanuman
ಪರ್ವತೇಂದ್ರಂ ಸುನಾಭಂ ಚ ಸಮುಸ್ಪೃಶ್ಯ -
having touched the lord of mountains
ಜ್ಯಾಮುಕ್ತಃ ನಾರಾಚಃ ಇವ -
like an arrow released from a powerful bow string
ಮಹಾವೇಗಃ ಅಭ್ಯುಪಾಗತಃ -
moved ahead at great speed

||Sloka summary||

"The hero Hanuman touched the lord of mountains from the center fondly , moved ahead at great speed like an arrow released from a powerful bow string." ||57.13||

In the first Sarga, Hanuma saying "ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಚ ಮಯಾ ದತ್ತಾ "- meaning that he has taken a vow not to stop, Hanuma does not stop for resting on Mainaka, and proceeds like the arrow of Rama.

Remembering that encounter while going to Lanka, Hanuman flying north, touched the lord of mountains from skies fondly. He moved at great speed like an arrow released from a powerful bow string, just as he said he would, when he started the journey. "ಯಥಾ ರಾಘವ ನಿರ್ಮುಕ್ತಃ ಶರಃ ಶ್ವಸನವಿಕ್ರಮಃ" (1.39)

That is the way of Hanuma.

 

||Sloka 57.14||

ಸ ಕಿಂಚಿದನುಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ಮಹಾಗಿರಿಮ್||57.14||
ಮಹೇನ್ದ್ರಂ ಮೇಘಸಂಕಾಶಂ ನನಾದ ಹರಿಪುಂಗವಃ|

ಸ|| ಸಃ ಹರಿಪುಂಗವಃ ಮಹಾಗಿರಿಂ ಮೇಘಸಂಕಾಶಂ ಮಹೇಂದ್ರಂ ಕಿಂಚಿತ್ ಅನುಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ನನಾದ||

Govindaraja says - ಕಿಂಚಿದನುಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಮೈನಾಕಾತ್ ಪರಂ ಕಚಿತ್ ಪ್ರದೇಶಂ ಪ್ರಾಪ್ತಃ|

||Sloka meanings||

ಸಃ ಹರಿಪುಂಗವಃ -
he, the best of Vanaras
ಕಿಂಚಿತ್ ಅನುಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ -
coming a little near to
ಮಹಾಗಿರಿಂ ಮೇಘಸಂಕಾಶಂ ಮಹೇಂದ್ರಂ -
Mahendra mountain which resembled mass of clouds
ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ನನಾದ -
seeing thundered

||Sloka summary||

"Hanuman, the best of Vanaras coming a little near the Mahendra mountain which resembled mass of clouds thundered." ||57.14||

||Sloka 57.15||

ಸ ಪೂರಯಾಮಾಸ ಕಪಿರ್ದಿಶೋ ದಶ ಸಮನ್ತತಃ||57.15||
ನದನ್ನದೇನ ಮಹತಾ ಮೇಘಸ್ವನಮಹಾಸ್ವನಃ|

ಸ||ಮೇಘಸ್ವನಮಹಾಸ್ವನಃ ಸಃ ಕಪಿಃ ನದನ್ ಮಹತಾ ನಾದೇನ ದಶ ದಿಶಃ ಸಮನ್ತತಃ ಪೂರಯಾಮಾಸ||

||Sloka meanings||

ಮೇಘಸ್ವನಮಹಾಸ್ವನಃ -
with sound like the thundering noise of clouds
ಸಃ ಕಪಿಃ ನದನ್ ಮಹತಾ ನಾದೇನ -
that Vanara with a great roar
ದಶ ದಿಶಃ ಸಮನ್ತತಃ ಪೂರಯಾಮಾಸ -
filled all the ten directions

||Sloka summary||

"The roar of the Vanara which is like the thundering noise of clouds, filled all the ten directions." ||57.15||

||Sloka 57.16||

ಸ ತಂ ದೇಶಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸುಹೃದ್ದರ್ಶನ ಲಾಲಸಾ||57.16||
ನನಾದ ಹರಿಶಾರ್ದೂಲೋ ಲಾಂಗೂಲಂ ಚಾಪ್ಯಕಮ್ಪಯತ್|

ಸ||ತಂ ದೇಶಂ ಅನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸುಹೃತ್ ದರ್ಶನ ಲಾಲಸಃ ಸಾ ಹರಿಶಾರ್ದೂಲಃ ನನಾದ| ಲಾಂಗೂಲಂ ಅಕಂಪ್ಯಚ||

||Sloka meanings||

ತಂ ದೇಶಂ ಅನುಪ್ರಾಪ್ತಃ -
having sighted that place
ಸುಹೃತ್ ದರ್ಶನ ಲಾಲಸಃ -
anxious to see his friends
ಸಾ ಹರಿಶಾರ್ದೂಲಃ ನನಾದ -
the tiger among Vanaras roared
ಲಾಂಗೂಲಂ ಅಕಂಪ್ಯಚ -
shook his tail too in joy

||Sloka summary||

"Having sighted that place anxious to see his friends, the tiger among Vanaras roared and shook his tail too in joy. " ||57.16||

||Sloka 57.17||

ತಸ್ಯ ನಾನದ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಸುಪರ್ಣ ಚರಿತೇ ಪಥಿ||57.17||
ಫಲತೀವಾಸ್ಯ ಘೋಷೇಣ ಗಗನಂ ಸಾರ್ಕಮಣ್ಡಲಮ್|

ಸ||ಸುಪರ್ಣಚರಿತೇ ಪಥಿ ನಾನದ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಅಸ್ಯ ಘೋಷೇಣ ಸಾರ್ಕಮಂಡಲಂ ಗಗನಂ ಫಲತಿ ಇವ ( ಅಭೂತ್)||

||Sloka meanings||

ಸುಪರ್ಣಚರಿತೇ ಪಥಿ -
travelling the path of Suparna
ನಾನದ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಅಸ್ಯ ಘೋಷೇಣ -
by the roar of the roaring Hanuman
ಸಾರ್ಕಮಂಡಲಂ ಗಗನಂ ಫಲತಿ ಇವ -
seems to split the skies

||Sloka summary||

"Travelling the path of Suparna , the roar of the roaring Hanuman seems to split the skies." ||57.17||

||Sloka 57.18,19||

ಯೇತು ತತ್ರೋತ್ತರೇ ತೀರೇ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಮಹಾಬಲಾಃ||57.18||
ಪೂರ್ವಂ ಸಂವಿಷ್ಠಿತಾಃ ಶೂರಾಃ ವಾಯುಪುತ್ತ್ರ ದಿದೃಕ್ಷವಃ|
ಮಹತೋ ವಾತನುನ್ನಸ್ಯ ತೋ ಯದ ಸ್ಯೇವ ಗರ್ಜಿತಮ್||57.19||
ಶುಶ್ರುವುಸ್ತೇ ತದಾ ಘೋಷಂ ಊರುವೇಗಂ ಹನೂಮತಃ|

ಸ|| ತತ್ರ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಉತ್ತರತೀರೇ ಪೂರ್ವಂ ಸಂವಿಷ್ಟಿತಾಃ ಮಹಾಬಲಾಃ ಶೂರಾಃ ವಾಯುಪುತ್ರದಿದ್ರುಕ್ಷವಃ ಯೇ ತೇ ತದಾ ವಾತನುನ್ನಸ್ಯ ಮಹತಃ ತೋಯದಯ ಗರ್ಜಿತಂ ಇವ ಹನೂಮತಃ ಘೋಷಂ ಊರುವೇಗಂ ಶುಶ್ರುವುಃ||

||Sloka meanings||

ತತ್ರ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಉತ್ತರತೀರೇ -
there on the northern shores of the ocean
ಪೂರ್ವಂ ಸಂವಿಷ್ಟಿತಾಃ -
already waiting
ಮಹಾಬಲಾಃ ಶೂರಾಃ - powerful warriors
ವಾಯುಪುತ್ರದಿದ್ರುಕ್ಷವಃ -
desiring to see the son of wind god
ಯೇ ತೇ ತದಾ - then they
ವಾತನುನ್ನಸ್ಯ ಮಹತಃ ತೋಯದಯ ಗರ್ಜಿತಂ ಇವ -
thundering sound of the clouds produced by sweeping motion of Hanuman thighs
ಹನೂಮತಃ ಘೋಷಂ ಊರುವೇಗಂ ಶುಶ್ರುವುಃ-
heard the roar of Hanuman's speedy movement

||Sloka summary||

"There the powerful warriors waiting on the northern shores, waiting to see the son of wind god, then heard the roar and thundering sound of the clouds produced by sweeping motion of Hanuman thighs propelled by the speed of his movement." ||57.18,19||

||Sloka 57.20||

ತೇ ದೀನಮಸಸಃ ಸರ್ವೇ ಶುಶ್ರುವುಃ ಕಾನನೌಕಸಃ||57.20||
ವಾನರೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ನಿರ್ಘೋಷಂ ಪರ್ಜನ್ಯ ನಿನದೋಪಮಮ್|

ಸ|| ದೀನಮನಸಃ ತೇ ಸರ್ವೇ ಕಾನನೌಕಸಃ ವಾನರೇಂದ್ರಸ್ಯ ಪರ್ಜನ್ಯ ನಿನದೋಪಮಮ್ ನಿರ್ಘೋಷಂ ಶುಶ್ರುವುಃ||

Tilaka Tika says- ವಾನರೇಂದ್ರಸ್ಯ ನಿರ್ಘೋಷಂ ತಸ್ಯ ಸಿಂಹನಾದಂ|

Govindaraja says - ತೇ ದೀನಮನಸ ಇತಿ| ಅನಿಷ್ಟ ಶ್ರವಣ ಶಙ್ಕಾತ್ ಇತಿ|

||Sloka meanings||

ದೀನಮನಸಃ ತೇ ಸರ್ವೇ ಕಾನನೌಕಸಃ -
all of them feeling dejected and eager
ವಾನರೇಂದ್ರಸ್ಯ ನಿರ್ಘೋಷಂ -
the sound of the best of Vanaras
ಪರ್ಜನ್ಯ ನಿನದೋಪಮಮ್ ನಿರ್ಘೋಷಂ -
that sounded like thundering clouds
ಶುಶ್ರುವುಃ - heard

||Sloka summary||

"The Vanaras who were feeling dejected and eager , heard the sound of Hanuman that sounded like thundering clouds". ||57.20||

For the Vanaras waiting on the northern shores , there is constant fear of the fact that the time limit given by the king is nearing. Though confident of Hanuman's capability , there is nagging fear of not being able to find Sita. Govindaraja says, with these fears they are ದೀನಮನಸಃ; This is meant to imply that Vanaras were scared with the possibility of hearing the bad news that Sita was not found, says Govindaraja

Vanara's roar is like lion's roar says Tilaka Tika.

||Sloka 57.21||

ನಿಶಮ್ಯ ನದತೋ ನಾದಂ ವಾನರಾಃ ತೇ ಸಮನ್ತತಃ||57.21||
ಬಭೂವುರುತ್ಸುಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಸುಹೃದ್ದರ್ಶನಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ|

ಸ|| ಸರ್ವೇ ಸಮನ್ತತಃ ತೇ ವಾನರಾಃ ನದತಃ ನಾದಂ ನಿಶಮ್ಯ ಸುಹೃತ್ ದರ್ಸನ ಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ಉತ್ಸುಕಾಃ ಬಭೂವುಃ||

||Sloka meanings||

ಸರ್ವೇ ಸಮನ್ತತಃ ತೇ ವಾನರಾಃ -
all the Vanaras who gathered
ನದತಃ ನಾದಂ ನಿಶಮ್ಯ -
hearing the sound of the one making the sound
ಸುಹೃತ್ ದರ್ಸನ ಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ -
anxious to see their friend
ಉತ್ಸುಕಾಃ ಬಭೂವುಃ -
became excited

||Sloka summary||

"All the Vanaras hearing the sound of the one making the sound, anxious to see their friend became excited. " ||57.21||

||Sloka 57.22||

ಜಾಂಬವಾನ್ ಸ ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪ್ರೀತಿಸಂಹೃಷ್ಟಮಾನಸಃ||57.22||
ಉಪಾಮನ್ತ್ರ್ಯ ಹರೀನ್ ಸರ್ವಾನ್ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್|

ಸ|| ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸಃ ಜಾಮ್ಬವಾನ್ ಪ್ರೀತಿ ಸಂಹೃಷ್ಟಮಾನಸಃ ಸರ್ವಾನ್ ಹರೀನ್ ಉಪಾಮನ್ತ್ರ್ಯ ಇದಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವೀತ್ ||

||Sloka meanings||

ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸಃ ಜಾಮ್ಬವಾನ್ -
best of Vanaras Jambavan
ಪ್ರೀತಿ ಸಂಹೃಷ್ಟಮಾನಸಃ -
delighted very happy at heart
ಸರ್ವಾನ್ ಹರೀನ್ ಉಪಾಮನ್ತ್ರ್ಯ -
gathered all the Vanaras
ಇದಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವೀತ್ -
said the following words

||Sloka summary||

"The best of Vanaras Jambavan delighted very happy at heart gathered all Vanaras and said the following words." ||57.22||

||Sloka 57.23||

ಸರ್ವಥಾ ಕೃತಕಾರ್ಯೋಽಸೌ ಹನುಮಾನ್ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ||57.23||
ನ ಹ್ಯಾ ಸ್ಯಾಕೃತಕಾರ್ಯಸ್ಯ ನಾದ ಏವಂ ವಿಧೋ ಭವೇತ್|

ಸ|| ಅಸೌ ಹನುಮಾನ್ ಸರ್ವಥಾ ಕೃತಕಾರ್ಯಃ | ಅಕೃತಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಅಸ್ಯ ನಾದಃ ಏವಂ ವಿಧಃ ನ ಭವೇತ್ ಹಿ||

Rama Tika says - ಸರ್ವಥಾ ಇತಿ| ಹಿ ಯತಃ ಅಕೃತಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಅಸ್ಯ ಹನುಮತ ಏವಂ ವಿಧೋ ನಾದಂ ನ ಭವೇತ್| ಅತಃ ಅಸೌ ಹನುಮಾನ್ ಸರ್ವಥಾ ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಕೃತ ಕಾರ್ಯಃ ಅತ್ರ ಸಂಶಯಃ ನ|

||Sloka meanings||

ಅಸೌ ಹನುಮಾನ್ -
this Hanuman
ಸರ್ವಥಾ ಕೃತಕಾರ್ಯಃ -
always successful
ಅಕೃತಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಅಸ್ಯ ನಾದಃ -
the sound of the one who is not successful
ಏವಂ ವಿಧಃ ನ ಭವೇತ್ ಹಿ-
will not be like this

||Sloka summary||

"This Hanuman is always successful. If he has not then his sound will not be like this." ||57.23||

In the roar of Hanuma, what we hear is the excitement of accomplishment , not of dejection due to inability to find Sita. That is why Jambavan says of Hanuma, if he has not then his sound will not be like this. We hear virtually same argument in Sarga 64 where Sugriva announces to Rama , when he hears the Angada and other arrive at Prasravana mountain.

||Sloka 57.24||

ತಸ್ಯ ಬಾಹೂರುವೇಗಂ ಚ ನಿನಾದಂ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ ||57.24||
ನಿಶಮ್ಯ ಹರಯೋ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಸಮುತ್ಪೇತುಃ ತತಸ್ತತಃ |

ಸ|| ಮಹಾತ್ಮನಃ ತಸ್ಯ ಬಾಹೂರುವೇಗಂ ಚ ನಿನಾದಂ ಚ ನಿಶಮ್ಯ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಹರಯಃ ತತಃ ತತಃ ಸಮುತ್ಪೇತುಃ||

||Sloka meanings||

ಮಹಾತ್ಮನಃ - the great soul
ತಸ್ಯ ಬಾಹೂರುವೇಗಂ ಚ -
of speed of his arms
ನಿನಾದಂ ಚ ನಿಶಮ್ಯ -
hearing the roar
ಹೃಷ್ಟಾಃ ಹರಯಃ -
joyful Vanaras
ತತಃ ತತಃ ಸಮುತ್ಪೇತುಃ-
jumped in joy then and there

||Sloka summary||

"Hearing the sounds of speed of his arms and thighs the joyful Vanaras jumped in joy." ||57.24||

||Sloka 57.25||

ತೇ ನಗಾಗ್ರಾನ್ ನಗಾಗ್ರಾಣೀ ಶಿಖರಾತ್ ಶಿಖರಾಣಿ ಚ ||57.25||
ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಸಮಪದ್ಯನ್ತ ಹನೂಮನ್ತಂ ದಿದೃಕ್ಷವಃ|

ಸ|| ತೇ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಹನುಮಂತಂ ದಿದ್ರುಕ್ಷವಃ ನಗಾಗ್ರಾತ್ ನಗಾಗ್ರಾಣಿ ಶಿಖರಾತ್ ಶಿಖರಾಣಿ ಚ ಸಮುಪದ್ಯಂತ||

||Sloka meanings||

ತೇ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ -
they in their delight
ವಾರು ಆ ಸಂತೋಷಮುತೋ
ಹನುಮಂತಂ ದಿದ್ರುಕ್ಷವಃ-
longing to see Hanuman
ನಗಾಗ್ರಾತ್ ನಗಾಗ್ರಾಣಿ -
from top of one tree to another
ಶಿಖರಾತ್ ಶಿಖರಾಣಿ -
from one mountain peak to another
ಚ ಸಮುಪದ್ಯಂತ- jumped

||Sloka summary||

"The delighted Vanaras longing to see Hanuman jumped from one peak to another, from top of one tree to another. " ||57.25||

||Sloka 57.26||

ತೇ ಪ್ರೀತಾಃ ಪಾದಪಾಗ್ರೇಷು ಗೃಹ್ಯಶಾಖಾಃ ಸುವಿಷ್ಟಿತಾಃ||57.26||
ವಾಸಾಂ ಸೀವ ಪ್ರಶಾಖಾಶ್ಚ ಸಮಾವಿಧ್ಯನ್ತ ವಾನರಾಃ|

ಸ|| ತೇ ವಾನರಾಃ ಪ್ತ್ರೀತಾಃ ಪಾದಪಾಗ್ರೇಷು ಶಾಖಾಃ ಗೃಹ್ಯ ಸುವಿಷ್ಟಿತಾಃ ಪ್ರಶಾಖಾಃ ವಾಸಾಂಸೀವ ಸಮಾವಿಧ್ಯಂತ||

Govindaraja Tika says - ಯಥಾ ಮನುಷ್ಯಾಃ ದೂರಸ್ಥಸ್ವಕೀಯಾನಯನಾಯ ವಾಸಾಂಸು ಧೂನ್ವನ್ತಿ , ತದೈವ ವಾನಾರಾಶ್ಚಾನ್ಯೋನ್ಯಾಯಾಹ್ವಾನಾಯ ಪುಷ್ಪಿತ ಶಾಖಾಃ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಸಮಾವಿಧ್ಯಂತ ಪರ್ಯಭ್ರಾಮಯನ್|

||Sloka meanings||

ತೇ ಸುವಿಷ್ಟಿತಾಃ ವಾನರಾಃ ಪ್ತ್ರೀತಾಃ -
those waiting Vanaras delighted
ಪಾದಪಾಗ್ರೇಷು ಶಾಖಾಃ ಗೃಹ್ಯ -
on the top of the tree holding branches
ಪ್ರಶಾಖಾಃ ವಾಸಾಂಸೀವ ಸಮಾವಿಧ್ಯಂತ -
shook the branches like the clothes

||Sloka summary||

"The Vanaras delighted jumped from the tree tops holding branches . They shook the branches like the clothes ." ||57.26||

Govindaraja says, that when somebody known is returning from a long journey, humans tend to wave as soon as they see them even at a distance. Similarly the Vanaras too waved a tree branch of flowers, showing their jubilation , seeing Hanuma.

||Sloka 57.27||

ಗಿರಿಗಹ್ವರಸಂಲೀನೋ ಯಥಾ ಗರ್ಜತಿ ಮಾರುತಃ||57.27||
ಏವಂ ಜಗರ್ಜ ಬಲವಾನ್ ಹನುಮಾನ್ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ|

ಸ|| ಗಿರಿಗಹ್ವರ ಸಂಲೀನಃ ಮಾರುತಃ ಯಥಾ ಗರ್ಜತಿ (ತಥಾ) ಬಲವಾನ್ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ ಹನುಮಾನ್ ಏವಂ ಜಗರ್ಜ||

||Sloka meanings||

ಗಿರಿಗಹ್ವರ ಸಂಲೀನಃ ಮಾರುತಃ -
the wind in the mountain caves
ಯಥಾ ಗರ್ಜತಿ (ತಥಾ) -
the way it roars
ಬಲವಾನ್ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಃ -
the powerful son of wind god
ಹನುಮಾನ್ ಏವಂ ಜಗರ್ಜ -
Hanuman too roared similarly

||Sloka summary||

"Like the wind in the mountain caves , Hanuman the powerful son of wind god roared." ||57.27||

||Sloka 57.28||

ತಮಭ್ರಘನಸಂಕಾಶ ಮಾಪತನ್ತಂ ಮಹಾಕಪಿಮ್||57.28||
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತೇ ವಾನರಾಃ ಸರ್ವೇ ತಸ್ಥುಃ ಪ್ರಾಂಜಲಯಸ್ತದಾ

ಸ|| ತದಾ ಅಭ್ರಘನಸಂಕಾಸಂ ಆಪತತಂತಂ ತಂ ಮಹಾಕಪಿಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತೇ ವಾನರಃ ಪ್ರಾಂಜಲಯಃ ತಸ್ಥುಃ||

||Sloka meanings||

ತದಾ ಅಭ್ರಘನಸಂಕಾಸಂ -
one who was resembling a heavy cloudನ
ಆಪತತಂತಂ ತಂ -
him who was descending
ಮಹಾಕಪಿಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ -
seeing the great Vanara
ತೇ ವಾನರಃ ಪ್ರಾಂಜಲಯಃ ತಸ್ಥುಃ -
those Vanaras stood with folded hands

||Sloka summary||

"Seeing Hanuman, who was resembling a heavy cloud, descending the Vanaras stood with folded hands." ||57.28||

||Sloka 57.29||

ತತಸ್ತು ವೇಗವಾಂ ಸ್ತಸ್ಯ ಗಿರೇರ್ಗಿರಿನಿಭಃ ಕಪಿಃ||57.29||
ನಿಪಪಾತ ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಶಿಖರೇ ಪಾದಪಾಕುಲೇ |

ಸ|| ತತಃ ಗಿರಿನಿಭಃ ವೇಗವಾನ್ ಕಪಿಃ ತಸ್ಯ ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಗಿರೇಃ ಪಾದಪಾಕುಲೇ ಶಿಖರೇ ನಿಪಪಾತ||

||Sloka meanings||

ತತಃ ಗಿರಿನಿಭಃ ವೇಗವಾನ್ ಕಪಿಃ -
then speedy Vanara who resembled a mountain
ತಸ್ಯ ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಗಿರೇಃ ನಿಪಪಾತ-
descended on the peak of the Mahendra mountain
ಪಾದಪಾಕುಲೇ ಶಿಖರೇ -
mountain full of trees.

||Sloka summary||

"There after the Vanara who resembled a mountain, descended with great speed on the peak of the Mahendra mountain full of trees." ||57.29||
'
||Sloka 57.30||

ಹರ್ಷೇಣಾಪೂರ್ಯಮಾಣೋಽಸೌ ರಮ್ಯೇ ಪರ್ವತ ನಿರ್ಝರೇ||57.30||
ಛಿನ್ನಪಕ್ಷ ಇವಾಽಽಕಾಶಾತ್ ಪಪಾತ ಧರಣೀ ಧರಃ|

ಸ|| ಹರ್ಷೇಣ ಆಪೂರ್ಯಮಾಣಃ ಅಸೌ ಛಿನ್ನಪಕ್ಷಃ ಧರಣೀಧರಃ ಇವ ರಮ್ಯೇ ಪರ್ವತನಿರ್ಝರೇ||

||Sloka meanings||
ಹರ್ಷೇಣ ಆಪೂರ್ಯಮಾಣಃ -
full of immeasurable joy
ಅಸೌ ಛಿನ್ನಪಕ್ಷಃ ಧರಣೀಧರಃ ಇವ -
that Hanuman who is like a mountain with wings cut off
ರಮ್ಯೇ ಪರ್ವತನಿರ್ಝರೇ -
dropped on the bank of a mountain stream

||Sloka summary||

"Full of immeasurable joy that Hanuman who is like a mountain with wings cut off, dropped on the bank of a mountain stream." ||57.30||

||Sloka 57.31,32||

ತತಸ್ತೇ ಪ್ರೀತಮನಸಃ ಸರ್ವೇ ವಾನರಪುಂಗವಃ||57.31||
ಹನುಮನ್ತಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಪರಿವಾರ್ಯೋಪತಸ್ಥಿರೇ|
ಪರಿವಾರ್ಯ ಚ ತೇ ಸರ್ವೇ ಪರಾಂ ಪ್ರೀತಿ ಮುಪಾಗತಾಃ||57.32||

ಸ|| ತತಃ ಸರ್ವೇ ತೇ ವಾನರಪುಂಗವಾಃ ಪ್ರೀತಿಮನಸಃ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಹನುಮಂತಂ ಪರಿವಾರ್ಯ ಉಪತಸ್ಥಿರೇ ||

||Sloka meanings||

ತತಃ ಸರ್ವೇ ತೇ ವಾನರಪುಂಗವಾಃ ಪ್ರೀತಿಮನಸಃ -
then all the Vanara leaders delighted at heart
ಮಹಾತ್ಮಾನಂ - the great soul
ಹನುಮಂತಂ ಪರಿವಾರ್ಯ ಉಪತಸ್ಥಿರೇ -
surrounded Hanuman and stood.
ಪರಿವಾರ್ಯ ಚ ತೇ ಸರ್ವೇ -
all of them having surrounded
ಪರಾಂ ಪ್ರೀತಿಮುಪಾಗತಾಃ-
felt deeply delighted

||Sloka summary||

"Then all the Vanara leaders delighted surrounded Hanuman and stood. All the Vanaras, having surrounded him felt delighted " ||57.31,32||

||Sloka 57.33||

ಪ್ರಹೃಷ್ಟವದನಾಃ ಸರ್ವೇ ತಮರೋಗಮುಪಾಗತಮ್|
ಉಪಾಯನಾನಿ ಚಾದಾಯ ಮೂಲಾನಿ ಫಲಾನಿ ಚ||57.33||
ಪ್ರತ್ಯರ್ಚಯನ್ ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಟಂ ಹರಯೋ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಮ್|

ಸ|| ಸರ್ವೇ ಹರಯಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟವದನಾಃ ಮೂಲಾನಿ ಫಲಾನಿ ಚ ಉಪಾಯನಾನಿ ಆದಾಯ ಆರೋಗಂ ಉಪಾಗತಂ ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಟಂ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಂ ಪ್ರತ್ಯರ್ಪಯನ್||

||Sloka meanings||

ಸರ್ವೇ ಹರಯಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟವದನಾಃ -
all of them extremely happy
ಮೂಲಾನಿ ಫಲಾನಿ ಚ ಉಪಾಯನಾನಿ ಆದಾಯ -
having brought fruits, roots and gifts
ಆರೋಗಂ ಉಪಾಗತಂ- the one who returned safely
ಹರಿಶ್ರೇಷ್ಟಂ ಮಾರುತಾತ್ಮಜಂ ಪ್ರತ್ಯರ್ಪಯನ್-
offered to the son of wind god and best of Vanaras

||Sloka summary||

"All of them were extremely happy. All the Vanaras with happy faces brought fruits, roots and gifts for the best of Vanaras , the son of wind god, who returned unhurt." ||57.33||

||Sloka 57.34||

ಹನುಮಾಂಸ್ತು ಗುರೂನ್ ವೃದ್ಧಾನ್
ಜಾಂಬವತ್ಪ್ರಮುಖಾಂ ಸ್ತದಾ||57.34||
ಕುಮಾರಮಂಗದಂ ಚೈವ
ಸೋಽವನ್ದತ ಮಹಾಕಪಿಃ|

ಸ|| ತದಾ ಮಹಾಕಪಿಃ ಹನುಮಾಂಸ್ತು ಗುರೂನ್ ವೃದ್ಧಾನ್ ಜಾಂಬವತ್ ಪ್ರಮುಖಾನ್ ಕುಮಾರಂ ಅಂಗದಂ ಚೈವ ಅವನ್ದತ||

||Sloka meanings||

ತದಾ ಮಹಾಕಪಿಃ ಹನುಮಾಂಸ್ತು-
then the great Vanara Hanauma too
ಗುರೂನ್ ವೃದ್ಧಾನ್ ಜಾಂಬವತ್ ಪ್ರಮುಖಾನ್ -
to the teachers, elders and Jambavan and other leaders
ಕುಮಾರಂ ಅಂಗದಂ ಚೈವ -
to prince Angda too
ಅವನ್ದತ -
offered salutations

||Sloka summary||

"Then the great Vanara Hanuman too bowed to elders , Jambavan and other leader and also Angada." ||57.34||

||Sloka 57.35||

ಸ ತಾಭ್ಯಾಂ ಪೂಜಿತಃ ಪೂಜ್ಯಃ ಕಪಿಭಿಶ್ಚ ಪ್ರಸಾದಿತಃ||57.35||
ದೃಷ್ಟಾ ಸೀತೇತಿ ವಿಕ್ರಾನ್ತಃ ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ನ್ಯವೇದಯತ್|

ಸ|| ಪೂಜ್ಯಃ ಸಃ ತಾಭ್ಯಾಂ ಪೂಜಿತಃ ಕಪಿಭಿಃ ಪ್ರಸಾದಿತಃ ಸೀತಾ ದೃಷ್ಟಾ ಇತಿ ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ನಿವೇದಯತ್||

||Sloka meanings||

ಪೂಜ್ಯಃ ಸಃ ತಾಭ್ಯಾಂ ಪೂಜಿತಃ -
he, worthy of being worshipped, having been worshipped
ಕಪಿಭಿಃ ಪ್ರಸಾದಿತಃ -
honored by the Vanaras
ಸೀತಾ ದೃಷ್ಟಾ ಇತಿ -
that Sita was seen
ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ನಿವೇದಯತ್ -
conveyed briefly

||Sloka summary||

"The valiant Hanuman worthy of worship having been honored and pleased revealed in brief that he saw Sita." ||57.35||

With just two words, 'ಸೀತಾ ದೃಷ್ಟಾ' , Hanuma announces that he completed the task. There is no mention of the obstacles he overcame.

||Sloka 57.36,37||

ನಿಷಸಾದ ಚ ಹಸ್ತೇನ ಗೃಹೀತ್ವಾ ವಾಲಿನಸ್ಸುತಮ್||57.36||
ರಮಣೀಯೇ ವನೋದ್ದೇಶೇ ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಗಿರೇಸ್ತದಾ|
ಹನುಮಾನಬ್ರವೀದ್ದೃಷ್ಟಃ ತದಾ ತಾನ್ ವಾನರರ್ಷಭಾನ್||57.37||

ಸ|| ತದಾ ವಾಲಿನಃ ಸುತಂ ಹಸ್ತೇನ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಗಿರೇಃ ರಮಣೀಯೇ ವನೊದ್ದೇಶೇ ನಿಷಸಾದ | ತದಾ ಹೃಷ್ಟಃ ಹನುಮಾನ್ ತಾನ್ ವಾನರರ್ಷಭಾನ್ ಅಬ್ರವೀತ್|

||Sloka meanings||

ತದಾ ವಾಲಿನಃ ಸುತಂ ಹಸ್ತೇನ ಗೃಹೀತ್ವಾ -
then holding the hand of the son of Vali
ಮಹೇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಗಿರೇಃ -
on the mount Mahendra
ರಮಣೀಯೇ ವನೊದ್ದೇಶೇ ನಿಷಸಾದ ಚ -
sat at a beautiful place in the grove
ತದಾ ಹೃಷ್ಟಃ ಹನುಮಾನ್ -
then Hanuman who was delighted
ತಾನ್ ವಾನರರ್ಷಭಾನ್ ಅಬ್ರವೀತ್ -
addressed the Vanara leaders
ಆ ವಾನರಪುಂಗವುಲತೋ ಇಟ್ಲು ಪಲಿಕೆನು

||Sloka summary||

"The holding the hand of the son of Vali, he sat down at a beautiful place in the garden on the mountain Mahendra. Then the delighted Hanuman addressed the Vanara leaders." ||57.36,37||

||Sloka 57.38,39||

ಅಶೋಕವನಿಕಾಸಂಸ್ಥಾ ದೃಷ್ಟಾ ಸಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ|
ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾ ಸುಘೋರಾಭೀ ರಾಕ್ಷಸೀಭಿರನಿನ್ದಿತಾ||57.38||
ಏಕವೇಣೀ ಧರಾ ಬಾಲಾ ರಾಮದರ್ಶನ ಲಾಲಸಾ|
ಉಪವಾಸಪರಿಶ್ರಾನ್ತಾ ಜಟಿಲಾ ಮಲಿನಾ ಕೃಶಾ||57.39||

ಸ|| ಅಶೋಕವನಿಕಾಸಂಸ್ಥಾ ಸುಘೋರಾಭಿಃ ರಾಕ್ಷಸೀಭಿಃ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾ ಅನಿನ್ದಿತಾ ಏಕವೇಣೀ ಧರಾ ಬಾಲಾ ರಾಮದರ್ಶನ ಲಾಲಸಾ ಉಪವಾಸಪರಿಶ್ರಾಂತಾ ಜಟಿಲಾ ಮಲಿನಾ ಕೃಶಾ ಸಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ ದೃಷ್ಟಾ||

Rama Tika says - ಪೃಷ್ಟೋ ಹನುಮಾನ್ ಸುಘೋರಾಭಿಃ ರಾಕ್ಷಸೀಭಿಃ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾ ಅನಿನ್ದಿತಾ ನಿನ್ದಾಸಂಸರ್ಗ ರಹಿತಾ ರಾಮದರ್ಶನಲಾಲಸಾ ಕೃಶಾ ಅಶೋಕವನಿಕಾ ಸಂಸ್ಥಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟೇತಿ ವಾನರರ್ಷ್ಭಾನ್ ಅಬ್ರವೀತ್

||Sloka meanings||

ಅಶೋಕವನಿಕಾಸಂಸ್ಥಾ -
in the Ashoka grove
ಸುಘೋರಾಭಿಃ ರಾಕ್ಷಸೀಭಿಃ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾ -
protected by fearsome Rakshasis
ಅನಿನ್ದಿತಾ ಏಕವೇಣೀಧರಾ ಬಾಲಾ -
young, blameless one and wearing hair in a single plait,
ರಾಮದರ್ಶನ ಲಾಲಸಾ -
eager to see Rama
ಉಪವಾಸಪರಿಶ್ರಾಂತಾ ಕೃಶಾ -
emaciated due to fastingನ
ಜಟಿಲಾ ಮಲಿನಾ -
with soiled clothes and matted hair
ಸಾ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ ದೃಷ್ಟಾ-
that daughter of Janka was seen

||Sloka summary||

"I saw Sita in the Ashoka grove protected by fearsome Rakshasis. Blameless and wearing hair in a single plait, eager to see Rama , she is young emaciated due to fasting with soiled and matted hair"||57.38,39||

Here, also Hanuma's focus is on Sita; he does not talk about his battles.

||Sloka 57.40||

ತತೋ ದೃಷ್ಟೇತಿ ವಚನಂ ಮಹಾರ್ಥಂ ಅಮೃತೋಪಮಮ್|
ನಿಶಮ್ಯ ಮಾರುತೇಃ ಸರ್ವೇ ಮುದಿತಾ ವಾನಾರಾಭವನ್||57.40||

ಸ|| ತತಃ ದೃಷ್ಟಾ ಇತಿ ಮಾರುತೇಃ ಮಹಾರ್ಥಂ ಅಮೃತೋಪಮಂ ವಚನಂ ನಿಶಮ್ಯ ಸರ್ವೇ ವಾನರಾಃ ಮುದಿತಾ ಅಭವತ್||

||Sloka meanings||

ತತಃ ದೃಷ್ಟಾ ಇತಿ - seen etc
ಮಾರುತೇಃ ಮಹಾರ್ಥಂ -
Hanuman's most meaningful
ಅಮೃತೋಪಮಂ ವಚನಂ ನಿಶಮ್ಯ -
having heard words like nectar
ಸರ್ವೇ ವಾನರಾಃ ಮುದಿತಾ ಅಭವತ್ -
all the Vanara's became delighted.

||Sloka summary||

"Then hearing those words " saw Sita" of great meaning, and like nectar, all the Vanaras were delighted." ||57.40||

||Sloka 57.41||

ಕ್ಷ್ವೇಳನ್ತ್ಯನ್ಯೇ ನನದನ್ತನ್ಯೇ ಗರ್ಜನ್ತನ್ಯೇ ಮಹಾಬಲಾಃ|
ಚಕ್ರುಃ ಕಿಲ ಕಿಲಾಂ ಅನ್ಯೇ ಪ್ರತಿಗರ್ಜನ್ತಿ ಚಾಪರೇ||57.41||

ಸ|| ಮಹಾಬಲಾಃ ಅನ್ಯೇ ಕ್ಷ್ವೇಳಂತಿ |ಅನ್ಯೇ ನದನ್ತಿ |ಅನ್ಯೇ ಗರ್ಜಂತಿ |ಅನ್ಯೇ ಕಿಲ್ಕಿಲಾಂ ಚಕ್ರುಃ |ಅಪರೇ ಪ್ರತಿಗರ್ಜಂತಿ||

Govindaraja says - ಕ್ಷ್ವೇಳಂತಿ ಸಿಂಹನಾದಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ| ನನ್ದನ್ತಿ ಅವ್ಯಕ್ತ ಶಬ್ದಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ| ಗರ್ಜನ್ತಿ ವೃಷಭನಾದಂ ಕುರ್ವನ್ತಿ| ಕಿಲಿಕಿಲಾಂ ಸ್ವಜಾತಿ ಉಪಚಿತ ಕಿಲಕಿಲಾಶಬ್ದಂ|

||Sloka meanings||

ಮಹಾಬಲಾಃ ಅನ್ಯೇ ಕ್ಷ್ವೇಳಂತಿ -
some powerful Vanaras howled
ಅನ್ಯೇ ನದನ್ತಿ -
some chattered.
ಅನ್ಯೇ ಗರ್ಜಂತಿ -
some other roared
ಅನ್ಯೇ ಕಿಲ್ಕಿಲಾಂ
ಚಕ್ರುಃ -
some others screamed
ಅಪರೇ ಪ್ರತಿಗರ್ಜಂತಿ -
some others responded to the roar

||Sloka summary||

"Then some powerful Vanaras howled. Some chattered. Some roared. Some others screamed. Some others echoed the roaring." ||57.41||

||Sloka 57.42||

ಕೇಚಿದುಚ್ಛ್ರಿತಲಾಂಗೂಲಾಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಕಪಿಕುಂಜರಾಃ|
ಅಂಚಿತಾಯುತದೀರ್ಘಾಣಿ ಲಾಂಗೂಲಾನಿ ಪ್ರವಿವಧ್ಯುಃ||57.42||

ಸ|| ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಕೇಚಿತ್ ಕಪಿಕುಂಜರಃ ಉಚ್ಛ್ರಿತಲಾಂಗೂಲಾಃ ಆಯತಾಂಚಿತ ದೀರ್ಘಾಣಿ ಲಾಂಗೂಲಾನಿ ಪ್ರವಿವ್ಯಧುಃ ||

||Sloka meanings||

ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಕೇಚಿತ್ ಕಪಿಕುಂಜರಃ -
some of the elephants among Vanaras being delighted
ಉಚ್ಛ್ರಿತಲಾಂಗೂಲಾಃ -
lifted their tails
ಆಯತಾಂಚಿತ ದೀರ್ಘಾಣಿ -
long and beautiful
ಲಾಂಗೂಲಾನಿ ಪ್ರವಿವ್ಯಧುಃ-
shook the tails smashing the floor with that.

||Sloka summary||

"Delighted some of the elephants among Vanaras lifted their tails and hit the ground with them." ||57.42||

||Sloka 57.43||

ಅಪರೇ ಚ ಹನೂಮಂತಂ ವಾನರಾವಾರಣೋಪಮಂ|
ಆಪ್ಲುತ್ಯ ಗಿರಿಶೃಂಗೇಭ್ಯಃ ಸಂಸ್ಪೃಶನ್ತಿ ಸ್ಮ ಹರ್ಷಿತಾಃ||57.43||

ಸ|| ಅಪರೇ ವಾನರಾಃ ಹರ್ಷಿತಾಃ ಗಿರಿಶ್ರುಂಗೇಭ್ಯಃ ಆಪ್ಲುತ್ಯ ವಾರಣೋಪಮಂ ಹನೂಮಂತಂ ಸಂಸ್ಪೃಶನ್ತಿ ಚ||

||Sloka meanings||

ಅಪರೇ ವಾನರಾಃ ಹರ್ಷಿತಾಃ -
Other delighted Vanaras
ಗಿರಿಶ್ರುಂಗೇಭ್ಯಃ ಆಪ್ಲುತ್ಯ-
having jumped down from the peaks of the mountains
ವಾರಣೋಪಮಂ ಹನೂಮಂತಂ -
Hanuman who was like an elephant
ಸಂಸ್ಪೃಶನ್ತಿ ಚ- touched him too

||Sloka summary||

"Other Vanaras delighted jumped down from the peaks of the mountains, touching the elephant like Hanuman. " ||57.43||

||Sloka 57.44||

ಉಕ್ತವಾಕ್ಯಂ ಹನೂಮನ್ತಂ ಅಂಗದಃ ತಮ್ ಅಥಾಬ್ರವೀತ್|
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹರಿವೀರಾಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ ವಚನಮುತ್ತಮಮ್||57.44||

ಸ|| ಅಥ ಅಂಗದಃ ಉಕ್ತವಾಕ್ಯಂ ಹನೂಮಂತಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹರಿವೀರಾಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಉತ್ತಮಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವೀತ್ ||

||Sloka meanings||

ಅಥ ಅಂಗದಃ ಉಕ್ತವಾಕ್ಯಂ -
then Angada with appropriate words
ಸರ್ವೇಷಾಂ ಹರಿವೀರಾಣಾಂ ಮಧ್ಯೇ -
in the middle of all Vanaras
ಹನೂಮಂತಂ ಉತ್ತಮಂ ವಚನಂ ಅಬ್ರವೀತ್ -
spoke to Hanuman with best words

||Sloka summary||

"Then Angada spoke to Hanuman with appropriate words in the middle of all Vanaras." ||57.44||

||Sloka 57.45||

ಸ ತ್ವೇ ವೀರ್ಯೇ ನ ತೇ ಕಶ್ಚಿತ್ಸಮೋ ವಾನರ ವಿದ್ಯತೇ|
ಯದವಪ್ಲುತ್ಯ ವಿಸ್ತೀರ್ಣಂ ಸಾಗರಂ ಪುನರಾಗತಃ||57.45||

ಸ|| ವಾನರ ! ಯತ್ ವಿಸ್ತೀರ್ಣಂ ಸಾಗರಂ ಅವಪ್ಲುತ್ಯ ಪುನಃ ಆಗತಃ ಸತ್ತ್ವೇ ವೀರ್ಯೇ ತೇ ಸಮಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ನಾ ವಿದ್ಯತೇ||

||Sloka meanings||

ವಾನರ - o Vanara
ಯತ್ ವಿಸ್ತೀರ್ಣಂ ಸಾಗರಂ -
such wide ocean
ಅವಪ್ಲುತ್ಯ ಪುನಃ ಆಗತಃ -
having crossed and come back
ಕಶ್ಚಿತ್ ಸತ್ತ್ವೇ ವೀರ್ಯೇ ತೇ ಸಮಃ -
one who can equal you in strength and valor
ನಾ ವಿದ್ಯತೇ - will not be there

||Sloka summary||

" Oh Vanara ! having leaped across such a wide ocean and returned, there is none who can equal you in strength and valor." ||57.45||,

||Sloka 57.46||

ಅಹೋ ಸ್ವಾಮಿನಿ ತೇ ಭಕ್ತಿರಹೋ ವೀರ್ಯಮಹೋ ಧೃತಿಃ|
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ದೃಷ್ಟಾ ತ್ವಯಾ ದೇವೀ ರಾಮಪತ್ನೀ ಯಶಸ್ವಿನೀ||57.46||
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ತ್ಯಕ್ಷ್ಯತಿ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥಃ ಶೋಕಂ ಸೀತಾವಿಯೋಗಜಮ್|

ಸ|| ಸ್ವಾಮಿನಿ ತೇ ಭಕ್ತಿಃ ಅಹೋ | ಧೃತಿಃ ಅಹೋ| ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ತ್ವಯಾ ರಾಮಪತ್ನೀ ಯಶಸ್ವಿನೀ ದೇವೀ ದೃಷ್ಟಾ| ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥಃ ಸೀತಾವಿಯೋಗಜಂ ಶೋಕಂ ತಕ್ಷ್ಯತಿ||

||Sloka meanings||

ಸ್ವಾಮಿನಿ ತೇ ಭಕ್ತಿಃ ಅಹೋ -
What reverence for the master?
ಧೃತಿಃ ಅಹೋ - what fortitude
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ರಾಮಪತ್ನೀಯಶಸ್ವಿನೀ -
luckily the illustrious wife of Rama
ದೇವೀ ತ್ವಯಾ ದೃಷ್ಟಾ - Devi was seen by you
ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥಃ ಸೀತಾವಿಯೋಗಜಂ -
luckily sorrow of Kakutstha born out of separation from Sita.
ಶೋಕಂ ತಕ್ಷ್ಯತಿ -
will be removed

||Sloka summary||

"What reverence for the master. what fortitude. Luckily you have seen the illustrious wife of Rama. Luckily you can remove the sorrow of Kakutstha born out of separation from Sita." ||57.46||

||Sloka 57.47||

ತತೋಙ್ಗದಂ ಹನೂಮನ್ತಂ ಜಾಂಬವನ್ತಂ ಚ ವಾನರಾಃ||57.47||
ಪರಿವಾರ್ಯ ಪ್ರಮುದಿತಾ ಭೇಜಿರೇ ವಿಪುಲಾಃ ಶಿಲಾಃ|

ಸ|| ತತಃ ವಾನರಾಃ ಪ್ರಮುದಿತಾಃ ಅಂಗದಂ ಹನೂಮಂತಂ ಜಾಂಬವಂತಂ ಚ ಪರಿವಾರ್ಯ ವಿಪುಲಾಃ ಶಿಲಾಃ ಭೇಜಿರೇ||

||Sloka meanings||

ತತಃ ವಾನರಾಃ ಪ್ರಮುದಿತಾಃ -
then the delighted Vanaras
ಅಂಗದಂ ಹನೂಮಂತಂ ಜಾಂಬವಂತಂ ಚ ಪರಿವಾರ್ಯ -
surrounding Angada, Hanuman and Jambavan too.
ವಿಪುಲಾಃ ಶಿಲಾಃ ಭೇಜಿರೇ-
occupied big rocks.

||Sloka summary||

"Then the Vanaras delighted went round Angada, Hanuman and Jambavan and occupied big rocks . " ||57.47||

||Sloka 57.48,49||

ಶ್ರೋತುಕಾಮಾಃ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಲಂಘನಂ ವಾನರೋತ್ತಮಾಃ||57.48||
ದರ್ಶನಂ ಚಾಪಿ ಲಂಕಾಯಾಃ ಸೀತಾಯಾ ರಾವಣಸ್ಯ ಚ|
ತಸ್ಥುಃ ಪ್ರಾಂಜಲಯಃ ಸರ್ವೇ ಹನುಮದ್ವದನೋನ್ಮುಖಾಃ||57.49||

ಸ|| ಸರ್ವೇ ವಾನರೋತ್ತಮಾಃ ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಲಂಘನಂ ಲಂಕಾಯಾಃ ಸೀತಾಯಾಃ ರಾವಣಸ್ಯ ದರ್ಶನಂ ಚಾಪಿ ಶ್ರೋತುಕಾಮಾಃ ಪ್ರಾಂಜಲಯಃ ಹನುಮದ್ವಚನೋನ್ಮುಖಾಃ ತಸ್ಥುಃ ||

||Sloka meanings||

ಸರ್ವೇ ವಾನರೋತ್ತಮಾಃ -
all the Vanara leaders
ಸಮುದ್ರಸ್ಯ ಲಂಘನಂ -
the leap across the ocean
ಲಂಕಾಯಾಃ ಸೀತಾಯಾಃ ರಾವಣಸ್ಯ ದರ್ಶನಂ ಚಾಪಿ -
meeting Sita in Lanka, and Ravana too
ಶ್ರೋತುಕಾಮಾಃ - wanting to hear about
ಹನುಮದ್ವಚನೋನ್ಮುಖಾಃ -
directly from the lips of Hanuman
ಪ್ರಾಂಜಲಯಃ ತಸ್ಥುಃ -
sat with folded hands

||Sloka summary||

"Then all the Vanara leaders, wanting to hear about the leap across the ocean, meeting Sita in Lanka, meeting Ravana too directly from the lips of Hanuman kept watching with folded hands".||57.48,49||

||Sloka 57.50||

ತಸ್ಥೌ ತತ್ರಾಽಜ್ಞ್ಗದಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ವಾನರೈರ್ಬಹುಭಿರ್ವೃತಃ|
ಉಪಾಸ್ಯಮಾನೋ ವಿಬುಧೈಃ ದಿವಿದೇವಪತಿರ್ಯಥಾ||57.50||

ಸ|| ತತ್ರ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಬಹುಭಿಃ ವಾನರೈಃ ವೃತಃ ಅಂಗದಃ ದಿವಿ ವಿಬುಧೈಃ ಉಪಾಶ್ಯಮಾನಃ ದೇವಪತಿಃ ಯಥಾ ತಸ್ಥೌ||

||Sloka meanings||

ತತ್ರ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಅಂಗದಃ -
there illustrious Angada
ಬಹುಭಿಃ ವಾನರೈಃ ವೃತಃ -
surrounded by many Vanaras
ದೇವಪತಿಃ ಯಥಾ ತಸ್ಥೌ-
was like the Lord of Gods
ವಿಬುಧೈಃ ಉಪಾಶ್ಯಮಾನಃ -
surrounded and being attended by Devas

||Sloka summary||

"There surrounded by many Vanaras Angada was shining like Indra , the lord of gods attended by the Devas." ||57.50||.

||Sloka 57.51||

ಹನೂಮತಾ ಕೀರ್ತಿಮತಾ ಯಶಸ್ವಿನಾ
ತಥಾಂಗದೇ ನಾಂಗದಬದ್ಧಬಾಹುನಾ|
ಮುದಾ ತದಾsಧ್ಯಾಸಿತಮುನ್ನತಂ ಮಹಾನ್
ಮಹೀಧರಾಗ್ರಂ ಜ್ವಲಿತಂ ಶ್ರಿಯಾಽಭವತ್||57.51||

ಸ|| ಕೀರ್ತಿಮತಾ ಹನೂಮತಾ ತಥಾ ಯಶಸ್ವಿನಾ ಅಂಗದಬದ್ಧಬಾಹುನಾ ಅಂಗದೇನ ತದಾ ಮುದಾ ಅಧ್ಯಾಸಿತಂ ಉನ್ನತಂ ಮಹತ್ ಮಹೀಧರಾಗ್ರಂ ತದಾ ಶ್ರಿಯಾ ಜ್ವಲಿತಂ ಅಭವತ್ ||

ಗೋವಿನ್ದರಾಜ ಟೀಕಾಲೋ - ಕೀರ್ತಿಮತೇತಿ ಹನುಮತ್ ವಿಶೇಷಣಂ| ಯಶಸ್ವಿನೇತಿ ಅಙ್ಗದ ದ ವಿಶೇಷಣಂ | ಭೃತ್ಯಾ ಕೀರ್ತ್ಯಾ ಸ್ವಾಮಿನಃ ಕೀರ್ತಿಃ | ಅನ್ಯಥಾ ಪೌನರುಕ್ತ್ಯಾತ್| ಯದ್ವಾ ಬುದ್ಧಿಮತ್ವಜನ್ಯಾ ಕೀರ್ತಿಃ| ಶೌರ್ಯ ಜನ್ಯಂ ಯಶಃ|

||Sloka meanings||

ಕೀರ್ತಿಮತಾ ಹನೂಮತಾ -
by famous Hanuman
ತಥಾ ಯಶಸ್ವಿನಾ ಅಂಗದಬದ್ಧಬಾಹುನಾ ಅಂಗದೇನ -
similarly by illustrious Angada bedecked with armlets
ತದಾ ಮುದಾ ಅಧ್ಯಾಸಿತಂ - then seated gracefully
ಉನ್ನತಂ ಮಹತ್ ಮಹೀಧರಾಗ್ರಂ - the great mountain top
ತದಾ ಶ್ರಿಯಾ ಜ್ವಲಿತಂ ಅಭವತ್ - shone brilliantly

||Sloka summary||

"Graced by the famous Hanuman, and illustrious Angada bedecked with armlets, seated gracefully, the mountain top shone brilliantly." ||57.51||.

So, the mountain top graced by the famous Hanuman,
and Angada bedecked with armlets, seated gracefully appeared like a center of great joy and splendor

Thus ends Sarga fifty seventh Sarga in Sundarakanda

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ
ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ ಸಹಸ್ರಿಕಾಯಾಂ ಸಂಹಿತಾಯಾಮ್
ಶ್ರೀಮತ್ಸುಂದರಕಾಂಡೇ ಸಪ್ತಪಂಚಾಶಸ್ಸರ್ಗಃ ||

|| om tat sat||