|| ఓమ్ తత్ సత్||

||శ్రీమద్రామాయణ పారాయణ సర్గాః||
||నాగపాశవిమోచనమ్||
||యుద్ధకాండే పంచాశస్సర్గః||

అథోవాచ మహాతేజా హరిరాజో మహాబలః|
కి మియం వ్యధితా సేనా మూఢవాతేన నౌ ర్జలే||1||

సుగ్రీవస్య వచశ్శ్రుత్వా వాలిపుత్రోsజ్ఞ్గదోsబ్రవీత్|
న త్వం పశ్యసి రామంచ లక్ష్మణం చ మహాబలమ్||2||

శరజాలాచితౌ వీరా వుభౌ దశరథాత్మజౌ|
శరతల్పే మహాత్మానౌ శయానౌ రుధిరోక్షితౌ||3||

అథాబ్రవీత్ వానరేంద్రః సుగ్రీవః పుత్రమంగదమ్|
నానిమిత్త మిదం మన్యే భవితవ్యం భయేన తు||4||

విషణ్ణవదనా హ్యేతే త్యక్త ప్రహరణాదిశః|
ప్రపలాయన్తి హరయ స్త్రాసాదుత్ఫల్లలోచనః||5||

అన్యోన్యస్య న లజ్జన్తే న నిరీక్షన్తి పృష్టతః|
విప్రకర్షన్తి చాన్యోన్యం పతితం లంఘయన్తి చ||6||

ఏతస్మిన్నన్తరే వీరో గదాపాణి ర్విభీషణః|
సుగ్రీవం వర్ధయామాస రాఘవం నిరైక్షత||7||

విభీషణం తం సుగ్రీవో దృష్ట్వా వానరభీషణమ్|
ఋక్షరాజం సమీపస్థం జాంబవన్తమువాచ హ||8||

విభీషణో యం సంప్రాప్తో యం దృష్ట్వా వానరర్షభాః|
విద్రవన్తి పరిత్రస్తా రావణాత్మజ శంకయా||9||

శీఘ్ర మేతాన్ సుసన్త్రస్తాన్ బహుధా విప్రధావితాన్|
పర్యవస్థాప యాఖ్యాహి విభీషణముపస్థితమ్||10||

సుగ్రీవణైవ ముక్తస్తు జాంబవాన్వృక్షపార్థివః|
వానరాన్ సాన్త్వయామాస సన్నిరుధ్యప్రధావతః||11||

తే నివృత్తాః పునః సర్వే వానరాః త్యక్త సంభ్రమాః|
ఋక్షరాజ వచః శ్రుత్వా తం దృష్ట్వా విభీషణమ్||12||

విభీషణస్తు రామస్య దృష్ట్వా గాత్రం శరైశ్చితమ్|
లక్ష్మణస్య ధర్మాత్మా బభూవ వ్యధితేన్ద్రియః||13||

జలక్లిన్నేన హస్తేన తయోర్నేత్రే ప్రమృజ్యచ|
శోకసంపీడితమనా రురోద విలలాపచ||14||

ఇమౌ తౌ సత్వసంపన్నౌ విక్రాన్తౌ ప్రియసంయుగౌ|
ఇమా మమస్థాం గమితౌ రాక్షసైః కూటయోధిభిః||15||

భ్రాతుః పుత్త్రేణ మే తేన దుష్పుత్త్రేణ దురాత్మనా|
రాక్షస్యా జిహ్మయా బుద్ద్యా చాలితా వృజువిక్రమౌ ||16||

శరైరిమా వలం విద్ధౌ రుధిరేణ సముత్షితౌ|
వసుధాయా మిమౌ సుప్తౌ దృశ్యేతే శల్యకా వివ||17||

యయౌ ర్వీర్య ముపాశ్రిత్య ప్రతిష్ఠా కాంక్షితా మయా|
తా వుభౌ దేహనాశాయ ప్రసుప్తౌ పురుషర్షభౌ||18||

జీవన్నద్య విపన్నోsస్మి నష్టరాజ్యమనోరథః|
ప్రాప్త ప్రతిజ్ఞశ్చ రిపుః సకామో రావణః కృతః||19||

ఏవం విలపమానం తం పరిష్వజ్య విభీషణమ్|
సుగ్రీవః సత్త్వసంపన్నో హరిరాజోsబ్రవీ దిదమ్||20||

రాజ్యం ప్రాప్స్యసి ధర్మజ్ఞ లంకాయాం నాత్రసంశయః|
రావణః సహపుత్రేణ స కామం నేహలప్స్యతే||21||

న రుజాపీడితా వేతా వుభౌ రాఘవలక్ష్మణౌ|
త్యక్త్వా మోహం వధిష్యేతే సగణం రావణం రణే||22||

తమేవం సాన్త్యయిత్వా తు సమశ్వాస్యచ రాక్షసమ్|
సుషేణం శ్శశురం పార్స్వే సుగ్రీవః తమువాచ హ ||23||

సహశూరైర్హరిగణై ర్లబ్ధసంజ్ఞా వరిన్దమౌ|
గచ్ఛ త్వం భ్రాతరౌ గృహ్య కిష్కింధాం రామలక్ష్మణౌ||24||

అహం తు రావణమ్ హత్వా సపుత్త్రం సహబాన్ధవమ్|
మైథిలీం ఆనయిష్యామి శక్రో నష్టామివ శ్రియమ్||25||

శ్రుత్వైతత్ వానరేంద్రస్య సుషేణో వాక్యమబ్రవీత్ |
దైవాసురం మహద్యుద్ధ మనుభూతం సుదారుణమ్||26||

తదా స్మ దానవా దేవాన్ శరసంస్ప్రర్శకోవిదాః|
నిజఘ్నుః శస్త్రవిదుషః చాదయన్తో ముహుర్ముహుః||27||

తాన్ ఆర్తాన్ నష్టసంజ్ఞాం శ్చ గతాసూంశ్చ బృహస్పతిః|
విద్యాభిర్మంత్రయుక్తాభి రోషదీభి శ్చికిత్సతి||28||

తాన్యౌషధాన్యానయితుం క్షీరోదం యాన్తు సాగరమ్|
జవేన వానరాః శీఘ్రం సంపాతిపనసాదయః||29||

హరయస్తు విజానన్తి పార్వతీస్తా మహౌషధీః|
సంజీవకరణీం దివ్యాం విశల్యాం దేవనిర్మితామ్||30||

చన్ద్రశ్చనామ ద్రోణశ్చ క్షీరోదే సాగరోత్తమే|
అమృతం యత్ర మహితం తత్రతే పరమౌషధీ||31||

తే తత్ర నిహితే దైవైః పర్వతే పరమౌషధీ|
అయం వాయుసుతో రాజన్ హనుమాం స్తత్ర గచ్ఛతు||32||

ఏతస్మిన్నన్తరే వాయుర్మేఘాంశ్చాపి సవిద్యుతః|
పర్యస్య సాగరే తోయం కమ్పయన్నివ మేదినీమ్||33||

మహతా పక్షవాతేన సర్వద్వీపమహాద్రుమాః|
నిపేతుర్భగ్న విటపాః సమూలా లవణాంభసి||34||

అభవన్పన్నగాః త్రస్తా భోగినః తత్ర వాశినః|
శీఘ్రం సర్వాణి యాదాంసి జగ్ముశ్చ లవణార్ణవమ్||35||

తతో ముహూర్తాద్గరుడం వైనతేయం మహాబలమ్|
వానరా దదృశుః సర్వే జ్వలన్త మివ పావకమ్||36||

తమాగతం అభిప్రేక్ష్య నాగాః తే విప్రదుద్రువుః |
యై స్తౌ తత్పురుషౌబద్దౌ శరభూతైర్మహాబలౌ||37||

తతః సుపర్ణః కాకుత్‍స్థౌ దృష్ట్వా ప్రత్యభినన్దితః|
విమర్శ చ పాణిభ్యాం ముఖే చన్ద్రసమప్రభే||38||

వైనతేయేన సంస్పృష్టాః తయోః సంరురుహు ర్వ్రణాః|
సువర్ణే చ తనూస్నిగ్ధే తయో రాశు బభూవతుః||39||

తేజో వీర్యం బలం చౌజ ఉత్సాహశ్చ మహాగుణాః|
ప్రదర్శనం చ బుద్ధిశ్చ స్మృతిశ్చ ద్విగుణం తయోః||40||

తా వుత్థాప్య మహావీర్యౌ గరుడో వాసవోపమౌ|
ఉభౌతౌ సస్వజే హృష్టో రామశ్చైవ మువాచ హ||41||

భవత్ ప్రసాదాత్ వ్యసనం రావణిప్రభవం మహత్|
అవామిహ వ్యతిక్రాన్తౌ పూర్వవత్ బలినౌ కృతౌ||42||

యథా తాతం దశరథం యథాsజం పితామహమ్|
తథా భవన్త మాసాద్య హృదయం మే ప్రసీదతి||43||

కో భవాన్ రూపసంపన్నో దివ్యస్రగనులేపనః|
వసానో విరజే వస్త్రే దివ్యాభరణభూషితః||44||

తమువాచ మహాతేజా వైనతేయో మహాబలః|
పతత్త్రి రాజః ప్రీతాత్మా హర్షపర్యాకులేక్షణః||45||

అహం సఖా తే కాకుత్‍స్థ ప్రియః ప్రాణో బహిశ్చిరః|
గరుత్మా నిహ సంప్రాప్తో యువాభ్యాం సాహ్యకారణాత్||46||

అసురా వా మహావీర్యా దానవా వా మహాబలాః|
సురాశ్చాపి సగన్ధర్వాః పురస్కృత్య శతక్రతుమ్||47||

నేమం మోక్షయితుం శక్తాః శరబన్ధం సుదారుణమ్|
మాయాబలాత్ ఇన్ద్రజితా నిర్మితం క్రూరకర్మణా||48||

ఏతే నాగాః కాద్రవేయాః తీక్ష్ణదంష్ట్రా విషోల్బణాః|
రక్షో మాయాప్రభావేన శరాభూత్వా త్వదాశ్రితాః||49||

సభాగ్యశ్చాపి ధర్మజ్ఞ రామ సత్యపరాక్రమ|
లక్ష్మణేన సహ భ్రాత్రా సమరే రిపుఘాతినా||50||

ఇమం శ్రుత్వా తు వృత్తాన్తం త్వరమాణోsహ మాగతః|
సహసా యువయోః స్నేహత్ సఖిత్వ మనుపాలయన్||51||

మోక్షితౌ చ మహాఘోరా దస్మాత్ సాయకబన్ధనాత్|
అప్రమాదశ్చ కర్తవ్యో యువాభ్యాం నిత్యమేవ హి||52||

ప్రకృత్యా రాక్షసాః సర్వే సంగ్రామే కూటయోధినః|
శూరాణాం శుద్ధభావానాం భవతామార్జవం బలమ్||53||

తన్నవిశ్వసితవ్యం వో రక్షసానాం రణాజిరే|
ఏతే నైవోపమానేన నిత్యం జిహ్మహి రాక్షసాః||54||

ఏవముక్త్వా తతో రామం సుపర్ణః సుమహాబలః|
పరిష్వజ్య సుహృత్ స్నిగ్ధమాప్రష్టుం ఉపచక్రమే||55||

సఖే రాఘవ ధర్మజ్ఞ రిపుణా మపి వత్సల|
అభ్యనుజ్ఞాతు మిచ్ఛామి గమిష్యామి యథాగతమ్||56||

న చ కౌతూహలం కార్యం సఖిత్వం ప్రతి రాఘవ|
కృత కర్మా రణేవీర సఖిత్వమనువేత్స్యసి||57||

బాలవృద్ధావశేషాం తు లంకాం కృత్వా శరోర్మిభిః|
రావణం చ రిపుం హత్వా సీతాం సముపలప్స్యసే||58||

ఇత్యేవ ముక్త్వా వచనం సుపర్ణః శీఘ్రవిక్రమః|
రామం చ విరుజం కృత్వా మధ్యే తేషాం వనౌకసాం||59||

ప్రదక్షిణం తతః కృత్వా పరిష్వజ్య చ వీర్యవాన్|
జగామాకాశ మావిశ్య సుపర్ణః పవనో యథా||60||

విరుజౌ రాఘవౌ దృష్ట్వా తతో వానరయూథపాః|
సింహనాదం స్తదా నేదుర్లాంగూలాన్ దుధువుస్తదా||61||

తతో భేరీః సమాజఘ్నుర్మృదంగాశ్చాప్యనాదయన్|
దధ్ముః శంఖాన్ సమ్ప్రహృష్టాః క్ష్వేళ న్త్యపి యథాపురమ్||62||

అస్ఫోట్యాస్ఫోట్య విక్రాన్తా వానరానగయోథినః|
ద్రుమానుత్పాట్య వివిధాం స్తస్థుః శతసహస్రశః||63||

విసృజన్తో మహానాదాం స్త్రాసయన్తో నిశాచరాన్|
లంకాద్వారాణ్యుపాజగ్ము ర్యోద్ధుకామాః ప్లవంగమాః||64||

తతస్తు భీమః తుములో నినాదో బభూవ శాఖామృగయూథపానామ్|
క్షయే నిదాఘస్య యథా ఘనానామ్ నాదః సుభీమో నదతాం నిశీథే||65||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమద్యుద్ధకాండే పంచాశస్సర్గః||

 

 

|| Om tat sat ||