!! Viveka Chudamani of Shankaracharya !!
Slokas 194-195
||ఓమ్ తత్ సత్||
వివేక చూడామణి శ్లోకములు 194-195
’అనాదికాలోఽయం అహం స్వభావో’ అంటూ , ఈ జీవుడికి మొదలు లేదు, ప్రపంచవ్యవహారాలలో వుంటాడు , ఎన్నో జన్మలు ఎత్తుతాడు , జాగ్రత్ స్వప్న షుషుప్తి అవస్థలలో వుండేవాడు, విజ్ఞానకోశములో దేహానికి సంబంధించిన అశ్రమాలు , ధర్మాలు , కర్మలు అన్నీ తనవే అని అభిమానముతో ప్రవర్తిస్తాడు. ఆత్మకి దగ్గరగా ఉండడము వలన ప్రకాశం కలవాడులావుంటాడు అని విన్నాము. అదే శిష్యుడు కూడా విన్నాడు. అంతా వింటూ అనాది లేనిదానికి అంతము కూడా వుండకపోవచ్చు కదా , మరి దేహాభిమానము కల ఆత్మకి అంతము లేకపోతే మోక్షము ఎలా ? అని శిష్యుడికి అనుమానం వచ్చి , శిష్యుడు గురువుని ఇక్కడ ఆపి, తన ప్రశ్న వేస్తాడు.
శిష్య ఉవాచ:
భ్రమేణాప్యన్యథా వాస్తు జీవభావః పరాత్మనః|
తదుపాధేః అనాదిత్వాత్ అనాదేర్నాశయిష్యతే||194||
అతోఽస్యజీవభావోఽపి నిత్యోభవతి సంస్మృతిః|
ననివర్తేత తన్మోక్షః కథం మే శ్రీగురో వద||195||
ఈరెండు శ్లోకాలలో , మొదటి శ్లోకములో తన సందేహము చెపుతాడు . రెండవ శ్లోకములో తన ప్రశ్న అడుగుతాడు.
ఇక మొదటి శ్లోకము :
భ్రమేణాప్యన్యథా వాస్తు జీవభావః పరాత్మనః|
తదుపాధేః అనాదిత్వాత్ అనాదేర్నాశయిష్యతే||194||
భ్రమేణాప్యన్యథా వా -
భ్రమవలనకాని లేక ఇంకో కారణమేదైనా గాని
అస్తు జీవభావః పరాత్మనః - ఆత్మ జీవభావము కలిగియుండును ( తను జీవుడే అనుకొనును అన్నమాట)
ఎందుకు అలా అనుకుంటుంది?
తత్ ఉపాధేః అనాదిత్వాత్ -
అది మొదలు అంటూ లేని జీవ భావము వలన
జీవుడు కూడా ఆది లేనివాడు అని ముందు విన్నాము కూడా ( 188 శ్లోకము అనాది కాలోయం అహం స్వభావో అంటూ..)
అనాదేః నాశః న ఇష్యతే - అనాదేః అంటే అది లేనిదానికి, అంతము కూడా వుండదు.
శిష్యుడు ఇక్కడ ప్రకటిస్తున్న అనుమానము - "ఆత్మ, ఆది లేని జీవ భావముతో , భ్రమతో గాని ఇంకేమో కారణాలవల్లకాని, తను జీవుడే అనుకోవచ్చు. అలా ఆదిలేనిదానికి అంతముకూడా ఉండదు కదా."
ఈ ప్రశ్న ఉదయించడానికి కారణము, జీవుడు కూడా పూర్వజన్మ వాసనలు కలిగినవాడు అని విన్నాము కనక . పూర్వజన్మలవాసనలతో అది లేనివాడు అని జీవుడు కూడా నిత్యము అనే భ్రమ కలుగుతుంది. అందుకనే ఈ ప్రశ్న.
ఇక రెండవ శ్లోకము( 195).
ఈ శ్లోకములో ’మే శ్రీగురో వద’. అంటే ’గురువర్యా నాకు చెప్పు ( వద) ’, అంటూ అడుగుతాడు.
అతోఽస్యజీవభావోఽపి నిత్యోభవతి సంస్మృతిః|
ననివర్తేత తన్మోక్షః కథం మే శ్రీగురో వద||195||
అతోఽస్యజీవభావోఽపి - అతః అస్య జీవభావః అపి
అందువలన ఈ జీవభావము కూడా
నిత్యోభవతి - నిత్యము అగుచున్నది ( నాశనము లేనిది అగుచున్నది
సంస్మృతిః న నివర్తేత - సంసారము నివర్తింపదు( సంసారమును వదలలేము)
తన్మోక్షః కథం - అప్పుడు మోక్షము ఎట్లు వచ్చును?
మే శ్రీగురో వద - నాకు ఓ గురువర్యా చెప్పుము.
తాత్పర్యము. - జీవ భావము ఆదిలేనిది అగుట వలన , అంతముకూడా లేదు అనే భ్రమతో ఆత్మ తను జీవుడే అని అనుకోవచ్చు. విజ్ఞానకోశములో వున్న జీవుడు శాస్త్రములో చెప్పబడిన నిత్య కర్మలు చేస్తూ , అధ్యాత్మిక చింతనలో వుండి, భ్రమలో తనే ఆత్మ అనుకోవచ్చు.
విజ్ఞానకోశములో భ్రమలో వున్న జీవుడు , తనే ఆత్మ అనుకొని సంసారమును కూడా వదలడు కదా. అప్పుడు మరి జీవుడికి మోక్షము ఎలావస్తుంది అని శిష్యుని ప్రశ్న.
ఈ ప్రశ్నకి సమాధానము గురువు గారి ద్వారా వింటాము.
||ఓమ్ తత్ సత్||
om tat sat