!! యుద్ధ కాండము !!

!! ప్రథమ సర్గలోని శ్లోకాలు !!

శ్రుత్వా హనుమతో వాక్యం యథావదభిభాషితమ్ |
రామః ప్రీతి సమాయుక్తో వాక్యముత్తరమబ్రవీత్ ||

తా|| హనుమంతుడు యథాతథముగా పలికిన మాటలను విని శ్రీరాముడు చాలాసంతోషముతో ఇట్లు పలికెను.

కృతం హనుమతా కార్యం సుమహద్భువి దుర్లభమ్ |
మనసా అపి యదన్యేన న శక్యం ధరణీతలే ||

తా|| హనుమంతుడు చేసిన కార్యములు ఘనకార్యములు. లోకములో అత్యద్భుతమైనవి, ఊహకి అందనివి , ఇంకెవరికీ సాధ్యముకానివి.

నహితం పరిపశ్యామి యస్తరేత మాహార్ణవమ్ |
అన్యత్ర గరుడాద్వాయోః అన్యత్ర చ హనూమతః ||

తా|| గరుత్మంతుడు , వాయుదేవుడూ హనుమంతుడు , ఈ ముగ్గురికి తప్ప ఇతరులెవ్వరూ ఆ మహాసముద్రమును లంఘింపజాలరు.

దేవదానవ యక్షాణాం గంధర్వోరగరక్షసామ్|
అప్రధృష్యాం పురీం లంకాం రావణేన సురక్షితామ్|

తా|| రావణునిచే రక్షింపబడిన లంకానగరమును . దేవ దానవ యక్ష గంధర్వులు మొదలగువారు తేరిపారజూడజాలరు.

ప్రవిష్టస్సత్త్వమాశ్రిత్య శ్వసన్ కోనామ నిష్క్రమేత్ |
కో విశేత్ సుదురాదర్షాణ్ రాక్షసైశ్చ సురక్షితామ్ ||

తా|| రాక్షసయోధుల రక్షణ కారణముగా దుర్భేద్యమైన ఈ లంకలో స్వశక్తితో ప్రవేశింపగలవారెవ్వరు ? ప్రవేశించిననూ ప్రాణములతో బయటపడగల వీరుదెవ్వడు ?

యో వీర్య బలసంపన్నో న సమస్స్యాత్ హనూమతః |
భృత్యకార్యం హనుమతా సుగ్రీవశ్చ కృతం మహత్ ||

తా|| హనుమంతునితో సమానమైన తేజోమయుడు ఎవ్వడునూ లేడు.మహావీరుడైన సుగ్రీవునకు నిజమైన సేవకునిగా ఆ ప్రభువు కార్యము సఫలమొనర్చెను.

స్వయం విధాయ స్వబలం సదృశం విక్రమస్య చ |
యో హి భృత్యో నియుక్తస్సన్ బర్త్రా కర్మణి దుష్కరే |
కుర్యాత్ తదనురాగేణ తమాహుః పురుషోత్తమమ్ ||

తా|| ప్రభువు తనకు ఎంతటి దుష్కర కార్యము అప్పగించిననూ దానిని తన బలపరాక్రమములచే సాధించుటయే గాక , దానికి భంగము కలుగకుండా తదనురూపౌలైన ఇతరకార్యములను కూడా నెఱవేర్చువాడు భృత్యులలో అత్యుత్తముడు.

నియుక్తో యః పరం కార్యం నకుర్యానృపతేః ప్రియమ్ |
భృత్యో యుక్తస్సమర్థశ్చ తామాహుర్మధ్యమం నరం ||

తా|| ఇతర కార్యముకను చేయగల యోగ్యతయూ సామర్థ్యము ఉన్నప్పటికిని కేవలము ప్రభువు తనకు అప్పగించిన కార్యమును మాత్రము చేయగలవాడు మధ్యమశ్రేణికి చెందినవాడు.

నియుక్తే నృపతేః కార్యం నకుర్యాద్సమాహితః |
భృత్యో యుక్తస్సమర్థశ్ఛ త మాహుః ప్రుషాధమమ్ ||

తా|| తనకు యోగ్యతయూ సమర్థతయూ ఉన్నప్పటికినీ యజమాని తనకు అప్పగించిన కార్యము పూర్తి చేయనివాడు సేవకులలో అథముడు .

తన్నియోగే నియుక్తేన కృతం కృత్యం హనూమతా |
న చాత్మా లఘుతాం నీతః సుగ్రీవశ్చాపి తోషితః ||

తా|| ప్రభువుయొక్క ఆదేశానుసారము హనుమంతుడు సీతాన్వేషణ కార్యమును శ్రద్ధాసక్తులతో పూర్తిగా నెఱవేర్చెను, ఇంకా తనగౌరవమునకు భంగము రాకుండా ఇతరకార్యౌలను సాధించి వానరరాజైన సుగ్రీవుని సంతుష్టుని గావించెను.

అహం చ రఘువంశశ్చ లక్ష్మణశ్చ మహాబలః |
వైదేహ్యా దర్శనేనాద్య ధర్మతః పరిరక్షితాః||

తా|| నేనూ , మహబలవంతుడైన లక్ష్మణుడు, సుగ్రీవుడు ఇంకా రఘువంశము కూడా ధర్మమార్గమును రక్షించినవారమైతిమి . ఆ విధముగా మేమును రక్షింపబడితిమి

ఇదం తు మమదీనస్య మనోభూయః ప్రకర్షతి |
యదిహాస్య ప్రియాఖ్యాతుః న కుర్మి సదృశం ప్రియమ్ ||

తా| సీతాదేవి కుశలవార్తలను చెప్పి మహోపకారమొనర్చిన ఈ మారుతికి తగిన ప్ర్త్యుపకారము చేయలేక దీనుడనై యుంటిని. అందువలన నా మనస్స్సు మిక్కిలి పరితపించుచున్నది.

ఏష సర్వస్వభూతస్తు పరిష్వంగో హనూమతః |
మయా కాలమిమం ప్రాప్య దత్తస్తస్య మహాత్మనః ||

తా|| ఈ సందర్భమున మాహాత్ముడైన హనుమంతునికి గాఢాలింగనసౌఖ్యమును మాత్రమే ఇయ్యగలను. ఇదియే అతనికి పరమసుఖానుభవములను కలిగింపగలదు.. ప్రస్తుతము నేను ఇవగలిగిన నా సర్వస్వమిదియే.

ఇత్యుక్త్వా ప్రీతి హృష్టాంగో రామస్తం పరిషస్వజే |
హనూమంతం మహాత్మానం కృతకార్యముపాగతమ్ ||

తా|| ఇట్లు పలికి శ్రీరాముడు పులకితగాత్రుడై తాను అప్పగించిన కార్యమును సఫలమొనర్చి , పవిత్రాత్ముడై వచ్చిన హనుమంతుని తన హృదయమునకు హత్తుకొనెను.

!! యుద్ధకాండములో ని ప్రథమ సర్గములోని స్లోకములు సమాప్తము !!

!! ఓమ్ తత్ సత్ !!