Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

ಸುಂದರಕಾಂಡ.
ಅಥ ಏಕಪಂಚಾಶಸ್ಸರ್ಗಃ||

ತಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಮಹಾಸತ್ತ್ವಂ ಸತ್ತ್ವವಾನ್ ಹರಿಸತ್ತಮಃ|
ವಾಕ್ಯ ಮರ್ಥವದವ್ಯಗ್ರಃ ತಂ ಉವಾಚ ದಶಾನನಮ್||1||

ಸ|| ಸತ್ತ್ವವಾನ್ ಹರಿಸತ್ತಮಃ ಮಹಾಸತ್ತ್ವಂ ತಂ ದಶಾನನಮ್ ಅವ್ಯಗ್ರಃ ಅರ್ಥವತ್ ವಾಕ್ಯಂ ತಂ ಉವಾಚ||

Courageous Hanuman looking at the very powerful ten-headed one spoke to him slowly and with meaningful words.

ಅಹಂ ಸುಗ್ರೀವಸನ್ದೇಶಾತ್ ಇಹ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ತವಾಲಯಮ್|
ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರ ಹರೀಶಸ್ತ್ವಾಂ ಭ್ರಾತಾ ಕುಶಲಮಬ್ರವೀತ್||2||
ಭ್ರಾತುಃ ಶೃಣು ಸಮಾದೇಶಂ ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ|
ಧರ್ಮಾರ್ಥೋಪಹಿತಂ ವಾಕ್ಯ ಮಿಹಚಾಮುತ್ರ ಚ ಕ್ಷಮಮ್||3||

ಸ|| ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರ ಅಹಂ ಸುಗ್ರೀವ ಸಂದೇಶಾತ್ ಇಹ ತವ ಆಲಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಃ| ಹರೀಶಃ ಭ್ರಾತಾ ತ್ವಾಂ ಕುಶಲಂ ಅಬ್ರವೀತ್||ಭ್ರಾತುಃ ಮಹಾತ್ಮನಃ ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯ ಸಮಾದೇಶಂ ಇಹ ಚ ಅಮುತ್ರ ಚ ದರ್ಮಾರ್ಥ ಉಪಹಿತ ವಾಕ್ಯಂ ಕ್ಷಮಮ್ ಶೃಣು|

' I have come here to your palace with a message from Sugriva. The King of Vanaras who is like a brother asks about your welfare. You may hear the message of the great self, your brother which is pertinent to this world and the other world too , and is consistent with righteousness and propriety, and is beneficial too.

ರಾಜಾ ದಶರಥೋ ನಾಮ ರಥಕುಜ್ಞರವಾಜಿಮಾಮ್|
ಪಿತೇವ ಬಂಧುರ್ಲೋಕಸ್ಯ ಸುರೇಶ್ವರ ಸಮದ್ಯುತಿಃ||4||
ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ತಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರಿಯಕರಃ ಪ್ರಭುಃ|
ಪಿತುರ್ನಿರ್ದೇಶಾನ್ನಿಷ್ಕ್ರಾಂತಃ ಪ್ರವಿಷ್ಠೋ ದಂಡಕಾವನಮ್||5||
ಲಕ್ಷ್ಮಣೇನ ಸಹಭ್ರಾತ್ರಾ ಸೀತಾಯಾ ಚಾಪಿ ಭಾರ್ಯಯಾ|
ರಾಮೋ ನಾಮ ಮಹಾತೇಜಾ ಧರ್ಮ್ಯಂ ಪನ್ಥಾನಮಾಶ್ರಿತಃ||6||

ಸ|| ರಥಕುಂಜಿರವಾಜಿಮಾನ್ ಬಂಧುಃ ಲೋಕಸ್ಯ ಪಿತೇವ ಸುರೇಶ್ವರದ್ಯುತಿಃ ದಶರಥಃ ನಾಮ ರಾಜಾ||ತಸ್ಯ ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರಿಯಕರಃ ಪ್ರಭುಃ ರಾಮಃ ನಾಮ ಮಹಾತೇಜಾ ಧರ್ಮ್ಯಂ ಪಮ್ಥಾನಮಾಶ್ರಿತಃ ಪಿತುಃ ನಿರ್ದೇಶಾತ್ ನಿಷ್ಕ್ರಾಂತಃ | ಲಕ್ಷ್ಮನೇನ ಸಹಭ್ರಾತಾ ಭಾರ್ಯಯಾ ಸೀತಾ ಚ ಅಪಿ ಪ್ರವಿಷ್ಠಃ ದಂಡಕಾವನಮ್ ||

The king named Dasaratha who is richly endowed with chariots, horses and elephants, is a friend of this world, equal to Indra in splendor. His very dear eldest son, the lord by the name Rama is highly effulgent one. He is righteous, followed a path on the orders of his father and went in exile. He entered Danadaka forest with his brother Lakshmana and his wife Sita too.

ತಸ್ಯ ಭಾರ್ಯಾ ವನೇ ನಷ್ಟಾ ಸೀತಾ ಪತಿಮನುವ್ರತಾ|
ವೈದೇಹಸ್ಯ ಸುತಾ ರಾಜ್ಞೋ ಜನಕಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ||7||
ಸಮಾರ್ಗಮಾಣಸ್ತಾಂ ದೇವೀಂ ರಾಜಪುತ್ತ್ರಃ ಸಹಾನುಜಃ|
ಋಷ್ಯಮೂಕಮನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸುಗ್ರೀವೇಣ ಸಮಾಗತಃ||8||
ತಸ್ಯ ತೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಸೀತಾಯಾಂ ಪರಿಮಾರ್ಗಣಮ್|
ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯಾಪಿ ರಾಮೇಣ ಹರಿರಾಜ್ಯಂ ನಿವೇದಿತಮ್||9||

ಸ|| ಸೀತಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ ರಾಜ್ಞೋ ವೈದೇಹಸ್ಯ ಜನಕಸ್ಯ ಸುತಾ ಸೀತಾ ಪತಿವ್ರತಾ ತಸ್ಯ ಭಾರ್ಯಾ ವನೇ ನಷ್ಟಾ ||ತಾಂ ದೇವೀಂ ಮಾರ್ಗಮಾಣಃ ಸಃ ರಾಜಪುತ್ರಃ ಅನುಜಃ ಸಹ ಋಷ್ಯಮೂಕಂ ಅನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸುಗ್ರೀವೇಣ ಸಮಾಗತಃ||ತೇನ ತಸ್ಯ ಸೀತಾಯಾಂ ಪರಿಮಾರ್ಗಣಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ| ರಾಮೇಣ ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯಾ ಅಪಿ ಹರಿರಾಜ್ಯಂ ನಿವೇದಿತುಂ ( ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ)||

His wife Sita, a pious one, the daughter of the great self, King of Videha , Janaka, is lost in the forest. While searching for her, the prince along with his brother reached Rishyamuka and met with Sugriva, Searching for Sita has been promised by him (Sugriva). Securing the kingdom of Vanaras was promised by Rama.

ತತಃ ತೇನ ಮೃಥೇ ಹತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ತ್ರೇಣ ವಾಲಿನಮ್|
ಸುಗ್ರೀವಃ ಸ್ಥಾಪಿತೋ ರಾಜ್ಯೇ ಹರ್ಯೃಕ್ಷಾಣಾಂ ಗಣೇಶ್ವರಃ||10||
ತ್ವಯಾ ವಿಜ್ಞಾತಪೂರ್ವಶ್ಚವಾಲೀ ವಾನರಪುಂಗವಃ |
ರಾಮೇಣ ನಿಹತ ಸಜ್ಞ್ಖ್ಯೇಶರೇಣೈಕೇನ ವಾನರಃ||11||
ಸ ಸೀತಾ ಮಾರ್ಗಮಾಣೇ ವ್ಯಗ್ರಃ ಸುಗ್ರೀವಸತ್ಯಸಂಗರಃ|
ಹರೀನ್ ಸಂಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ಹರೀಶ್ವರಃ||12||

ಸ|| ತತಃ ತೇನ ರಾಜಪುತ್ರೇಣ ವಾಲಿನಂ ಮೃಥೇ ಹತ್ವಾ ಸುಗ್ರೀವಃ ಹರ್ಯೃ ಕ್ಷಾಣಾಂ ರಾಜ್ಯೇ ಗಣೇಶ್ವರಃ ಸ್ಥಾಪಿತಃ||ವಾಲೀ ವಾನರಪುಂಗವಃ ತ್ವಯಾ ವಿಜ್ಞಾತಪೂರ್ವಃ ಚ | ವಾನರಃ ರಾಮೇಣ ಸಂಖ್ಯೇ ಏಕೇನ ಶರೇನ ನಿಹತಃ||ಸುಗ್ರೀವಃ ಸತ್ಯ ಸಂಗರಃ ಹರೀಶ್ವರಃ ಸ ಸೀತಾ ಮಾರ್ಗಮಾಣೇ ವ್ಯಗ್ರಃ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾನ್ ಹರೀನ್ ಸಂಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ||

Then the prince killing Vali in a battle , made Sugriva as the leader of the the kingdom of Vanaras. Vali, the best of Vanaras is known to you earlier. He was killed with one arrow by Rama in the war. Sugriva, the king of Vanaras who battles for truth, anxious for searching for Sita sent Vanaras in all directions.

ತಾಂ ಹರೀಣಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ನಿಯುತಾನಿ ಚ|
ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ಮಾರ್ಗನ್ತೇ ಹ್ಯಥಶ್ಚೋಪರಿಚಾಮ್ಬರೇ||13||
ವೈನತೇಯಸಮಾಃ ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿತ್ ತತ್ರಾನಿಲೋಪಮಾಃ|
ಅಸಂಗತಯಃ ಶೀಘ್ರಾ ಹರಿವೀರಾ ಮಹಾಬಲಾಃ||14||

ಸ|| ಹರೀಣಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ನಿಯುತಾನಿ ಚ ತಾಮ್ ಸರ್ವಾಸು ದಿಕ್ಷು ಅಥಶ್ಚ ಉಪರಿ ಅಂಬರೇ ಚ ಮಾರ್ಗಂತೇ||ಹರಿವೀರಾಃ ಮಹಾಬಲಾಃ ಅಸಂಗತಯಃ ಶೀಘ್ರಾಃ ಕೇಚಿತ್ ವೈನತೇಯಸಮಾಃ ಕೇಚಿತ್ ಅನಿಲೋಪಮಾಃ|

Thousands of Vanaras are deployed for searching for her in all directions, in the skies and in the underworld too. Vanaras, swift footed powerful , some like Garuda, some like like wind god, went without touching the ground.

ಅಹಂ ತು ಹನುಮಾನ್ನಾಮ ಮಾರುತಸ್ಯ ಔರಸಸ್ಸುತಃ|
ಸೀತಾಯಾಸ್ತು ಕೃತೇ ತೂರ್ಣಂ ಶತಯೋಜನಮಾಯತಮ್||15||
ಸಮುದ್ರಂ ಲಂಘಯಿತ್ವೈವ ತಾಂ ದಿದ್ರುಕ್ಷುರಿಹಾಗತಃ|
ಭ್ರಮತಾ ಚ ಮಯಾ ದೃಷ್ಟಾ ಗೃಹೇ ತೇ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ||16||
ತದ್ಭವಾನ್ ದೃಷ್ಟಧರ್ಮಾರ್ಥಃ ತಪಃ ಕೃತ ಪರಿಗ್ರಹಃ|
ಪರದಾರಾನ್ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ನೋಪರೋದ್ಧುಂ ತ್ವಮರ್ಹಸಿ||17||

ಸ|| ಅಹಂ ಹನುಮಾನ್ ನಾಮ ಮಾರುತಸ್ಯ ಔರಸ ಸುತಃ | ಸೀತಾಯಾಸ್ತು ಕೃತೇ ತೂರ್ಣಮ್ ಶತಯೋಜನಂ ಆಯತಂ ಸಮುದ್ರಂ ಲಂಘಯಿತ್ವೈವ ದಿದೃಕ್ಷು ರಿಹಾಗತಃ ||ಭ್ರಮತಾ ಮಯಾ ತೇ ಗೃಹೇ ಜನಕಾತ್ಮಜಾ ದೃಷ್ಟಾ| ಭವಾನ್ ದೃಷ್ಟಧರ್ಮಾರ್ಥಃ |ತಪಃ ಕೃತಪರಿಗ್ರಹಃ | ತತ್ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ತ್ವಂ ಪರದಾರಾನ್ ಉಪರೋದ್ಧಂ ನ ಅರ್ಹಸಿ||

I am called Hanuman , Maruti's own son. Looking for Sita I quickly jumped across the hundred Yojana wide ocean. While moving around I have seen the daughter of Janaka in your palace. You are knower of the truth of righteousness, carried great austerities. Such a very wise person , abducting another's wife is not appropriate for you.

ನ ಹಿ ಧರ್ಮ ವಿರುದ್ಧೇಷು ಬಹ್ವಾಪಾಯೇಷು ಕರ್ಮಸು|
ಮೂಲಘಾತಿಷು ಸಜ್ಜನ್ತೇ ಬುದ್ಧಿಮನ್ತೋ ಭವದ್ವಿಥಾಃ||18||
ಕಶ್ಚ ಲಕ್ಷ್ಮಣಮುಕ್ತಾನಾಂ ರಾಮಕೋಪಾನುವರ್ತಿನಾಮ್|
ಶರಣಾಮಗ್ರತಃ ಸ್ಥಾತುಂ ಶಕ್ತೋ ದೇವಾಸುರೇಷ್ವಪಿ||19||
ನ ಚಾಪಿ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ರಾಜನ್ ವಿದ್ಯೇತ ಕಶ್ಚನ|
ರಾಘವಸ್ಯ ವ್ಯಳೀಕಂ ಯಃ ಕೃತ್ವಾ ಸುಖಮವಾಪ್ನುಯಾತ್||20||

ಸ|| ಭವದ್ಭಿಃ ಬುದ್ಧಿಮಾನಃ ಧರ್ಮವಿರುದ್ಧೇಷು ಬಹ್ವಾಪಯೇಷು ಮೂಲಧಾತಿಷು ಕರ್ಮಸು ನ ಸಜ್ಜಂತೇ ಹಿ ||ಲಕ್ಷ್ಮಣಮುಕ್ತಾನಾಂ ರಾಮಕೋಪಾನುವರ್ತಿನಾಮ್ ಶರಾಣಾಂ ಅಗ್ರತಃ ಸ್ಥಾತುಂ ದೇವಾಸುರೇಷ್ವಪಿ ಕಃ ಶಕ್ತಃ||ರಾಜನ್ ರಾಘವಸ್ಯ ವ್ಯಲೀಕಂ ಕೃತ್ವಾ ಸುಖಂ ಅವಾಪ್ನುಯಾತ್ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಕಶ್ಚನ ನ ವಿದ್ಯೇತ್ ||

Respectable people, wise ones , do not indulge in acts which are unrighteous, which strike at the very root of existence. Even Devas or Indra cannot stop the arrows let loose by Lakshmana or an angered Rama. Oh King ! After displeasing Rama there is none in the three worlds who can experience happiness.

ತತ್ತ್ರಿಕಾಲಹಿತಂ ವಾಕ್ಯಂ ಧರ್ಮ್ಯಮರ್ಥಾನುಬನ್ದಿ ಚ|
ಮನ್ಯಸ್ವ ನರದೇವಾಯ ಜಾನಕೀ ಪ್ರತಿದೀಯತಾಮ್||21||
ದೃಷ್ಠಾ ಹೀಯಂ ಮಯಾ ದೇವೀ ಲಬ್ದಂ ಯ ದಿಹ ದುರ್ಲಭಮ್|
ಉತ್ತರಂ ಕರ್ಮ ಯತ್ ಶೇಷಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ತತ್ರ ರಾಘವಃ||22||

ಸ|| ತತ್ ತ್ರಿಕಾಲಹಿತಂ ಧರ್ಮ್ಯಂ ಅರ್ಥಾನುಬಂಧಿ ಚ ವಾಕ್ಯಂ ಮನ್ಯಸ್ವ| ನರದೇವಾಯ ಜಾನಕೀ ಪ್ರತಿದೀಯತಾಮ್||ಮಯಾ ಇಯಮ್ ದೇವೀ ದೃಷ್ಟಾಹಿ ಯತ್ ದುರ್ಲಭಂ ಇಹ ಲಬ್ಧಂ | ಉತ್ತರಂ ಯತ್ ಕರ್ಮ ಶೇಷಂ ತತ್ರ ರಾಘವಃ ನಿಮಿತ್ತಂ||

'Think of these words good for all three times, which are righteous, which provide you with material wealth. Oh King ! Janaki may be returned to the king of men. I have seen this lady which is very difficult. The course of further action will be planned by Rama'.

ಲಕ್ಷಿತೇಯಂ ಮಯಾ ಸೀತಾ ತಥಾ ಶೋಕಪರಾಯಣಾ|
ಗೃಹ್ಯಾಯಾಂ ನಾಭಿಜಾನಾಸಿ ಪಜ್ಞ್ಚಾಸ್ಯಾಮಿವ ಪನ್ನಗೀಂ||23||
ನೇಯಂ ಜರಯಿತುಂ ಶಕ್ಯಾ ಸಾಸುರೈರಮರೈರಪಿ|
ವಿಷಸಂಸೃಷ್ಟ ಮತ್ಯರ್ಥಂ ಭುಕ್ತಮನ್ನಮಿವೌಜಸಾ||24||

ಸ|| ತಥಾ ಶೋಕಪರಾಯಣಾ ಇಯಂ ಸೀತಾ ಮಯಾ ಲಕ್ಷಿತಾ ಪಂಚಾಸ್ಯಂ ಪನ್ನಗೀಂ ಇವ ಯಾಂ ಗೃಹ್ಯ ನಾಭಿಜಾನಾಸಿ||ಅತ್ಯರ್ಥಂ ವಿಷಸಂಸೃಷ್ಟಂ ಭುಕ್ತಂ ಅನ್ನಂ ಇವ ಇಯಂ ಸಾಸುರೈಃ ಅಮರೈಃ ಅಪಿ ಔಜಸಾ ಜರಯಿತುಂ ನ ಶಕ್ಯಾ ||

This Sita immersed in sorrow , whom I have seen and you have abducted, is like a five headed serpent . Like the food mixed with venom, which is eaten cannot be absorbed by Devas or Asuras , this one too cannot be.

ತಪಃ ಸನ್ತಾಪಲಬ್ದಸ್ತೇ ಯೋsಯಂ ಧರ್ಮಪರಿಗ್ರಹಃ|
ನ ಸ ನಾಶಯಿತುಂ ನ್ಯಾಯ ಆತ್ಮ ಪ್ರಾಣಪರಿಗ್ರಹಃ||25||
ಅವಧ್ಯತಾಂ ತಪೋಭಿರ್ಯಾಂ ಭವಾನ್ ಸಮನುಪಶ್ಯತಿ|
ಆತ್ಮನಃ ಸಾಸುರೈರ್ದೇವೈರ್ಹೇತುಃ ತತ್ರಾಪ್ಯಯಂ ಮಹಾನ್||26||

ಸ|| ತಪಃ ಸಂತಾಪಲಬ್ಧಃ ತೇ ಯಃ ಅಯಂ ಧರ್ಮಪರಿಗ್ರಹಃ ಆತ್ಮಪ್ರಾಣಪರಿಗ್ರಹಃ ಸಃ ನಾಶಯಿತುಂ ನ ನ್ಯಾಯ್ಯಃ||ಭವಾನ್ ತಪೋಭಿಃ ಆತ್ಮನಃ ಸಾಸುರೈಃ ದೇವೈಃ ಯಾಮ್ ಅವಧ್ಯತಾಂ ಸಮನುಪಶ್ಯಸಿ ತತ್ರಾಪಿ ಅಯಂ ಮಹಾನ್ ಹೇತುಃ ||

' Fruits of righteousness are not used in association with unrighteousness. Both yield fruits that are due. But dharma does not annul Adharma. There is no doubt about the righteous fruits you have obtained. This fruits of this unrighteous conduct will quickly be attained'.

ಸುಗ್ರೀವೋ ನಹಿ ದೇವೋઽಯಂ ನಾಸುರೋ ನ ಚ ರಾಕ್ಷಸಃ|
ನ ದಾನವೋ ನ ಗಂಧರ್ವೋ ನ ಯಕ್ಷೋ ನ ಚ ಪನ್ನಗಃ||27||
ತಸ್ಮಾತ್ ಪ್ರಾಣಪರಿತ್ರಾಣಂ ಕಥಂ ರಾಜನ್ ಕರಿಷ್ಯಸಿ|

ಸ|| ಸುಗ್ರೀವಃ ಅಯಂ ದೇವಃ ನ| ನ ಅಸುರಃ | ನ ರಾಕ್ಷಸಃ | ನ ದಾನವಃ| ನ ಗಂಧರ್ವಃ| ನ ಯಕ್ಷಃ | ನ ಚ ಪನ್ನಗಃ|ರಾಜನ್ ತಸ್ಮಾತ್ ಪ್ರಾಣ ಪರಿತ್ರಾಣಂ ಕಥಂ ಕರಿಷ್ಯಸಿ||

'Sugriva is not a God. Not an Asura. Not a Rakshasa. Not a Danava or Gandharva or Yaksha. Oh King how will you protect your life'.

ನ ತು ಧರ್ಮೋಪಸಂಹಾರಂ ಅಧರ್ಮಫಲಸಂಹಿತಮ್||28||
ತದೇವ ಫಲಮನ್ವೇತಿ ಧರ್ಮಶ್ಚಾಧರ್ಮನಾಶನಃ|
ಪ್ರಾಪ್ತ ಧರ್ಮಫಲಂ ತಾವತ್ ಭವತಾ ನಾತ್ರ ನ ಸಂಶಯಃ||29||
ಫಲಮಸ್ಯಾಪ್ಯಧರ್ಮ್ಯಸ್ಯ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯಸೇ|

ಸ|| ಧರ್ಮೋಪಸಂಹಾರಂ ಅಧರ್ಮಫಲಸಂಹಿತಂ | ನ ತು ತತ್ ಫಲಮೇವ ಅನ್ವೇತಿ ಧರ್ಮಶ್ಚ ಅಧರ್ಮ ನಾಶನಃ||ಭವತಾ ಧರ್ಮಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ತಾವತ್ ಅತ್ರ ಸಂಶಯಃ ನ | ಅಸ್ಯ ಅಧರ್ಮಸ್ಯ ಫಲಂ ಅಪಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯಸೇ||

' Exceeding limits of righteousness yields the results of unrighteousness. The result of that is that righteousness is destroyed by the unrighteousness. There is no doubt about the righteous fruits you have obtained. This fruits of this unrighteous conduct will quickly be attained'.

ಜನಸ್ಥಾನವಥಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಬುದ್ಧ್ವಾ ವಾಲಿವಥಂ ಪ್ರತಿ||30||
ರಾಮಸುಗ್ರೀವ ಸಖ್ಯಂ ಚ ಬುದ್ಧ್ಯಸ್ವ ಹಿತ ಮಾತ್ಮನಃ|
ಕಾಮಂ ಖ ಲ್ವಹ ಮಪ್ಯೇಕಃ ಸವಾಜಿರಥಕುಜ್ಞರಾಮ್||31||
ಲಂಕಾಂ ನಾಶಯಿತುಂ ಶಕ್ತಸ್ತಸ್ಯೈಷ ತು ನ ನಿಶ್ಚಯಃ|

ಸ|| ಜನಸ್ಥಾನವಧಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ತಥಾ ವಾಲಿವಥಂ ಬದ್ಧ್ವಾ ರಾಮಸುಗ್ರೀವ ಸಖ್ಯಂ ಚ ಆತ್ಮನಃ ಜಿತಂ ಬುದ್ಧ್ಯಸ್ವ||ಅಹಂ ಏಕಃ ಅಪಿ ಸವಾಜಿರಥಕುಂಜರಾಮ್ ಲಂಕಾಂ ನಾಶಯಿತುಂ ಕಾಮಂ ಶಕ್ತಾಃ ಖಲು | ಏಷಃ ತು ನಿಶ್ಚಯಃ ನ||

'Having known the killings in Janasthana , the killing of Vali ,and the friendship of Rama and Sugriva, know your own benefit too. I alone single-handedly have the capability to destroy the Lanka along will all the horses chariots, and elephants. This is not my resolution'.

ರಾಮೇಣ ಹಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಹರ್ಯೃಕ್ಷಗಣಸನ್ನಿಧೌ||32||
ಉತ್ಸಾದನಮಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಸೀತಾಯೈಸ್ತು ಪ್ರಧರ್ಷಿತಾ|
ಅಪಕುರ್ವನ್ ಹಿ ರಾಮಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾದಪಿ ಪುರಂದರಃ||33||
ನ ಸುಖಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾದನ್ಯಃ ಕಿಂ ಪುನಸ್ತ್ವದ್ವಿಧೋ ಜನಃ|

ಸ|| ರಾಮೇಣ ಹರ್ಯಕ್ಷುಗಣ ಸನ್ನಿಧೌ ಯೈಃ ಸೀತಾ ಪ್ರಧರ್ಷಿತಾ ಅಮಿತ್ರಾಣಾಂ ಉತ್ಸಾದನಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಹಿ ||ರಾಮಸ್ಯ ಅಪಕುರ್ವನ್ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಪುರಂದರಃ ಅಪಿ ಸುಖಂ ನ ಆಪ್ನುಯಾತ್ | ತ್ವತ್ ವಿಧಃ ಕಿಂ ಪುನಃ||

'Rama in the presence of all the Vanara groups took a vow to punish any unfriendly one who troubles Sita. Offending Rama even Purandara himself cannot live in happiness. What to say of you'.

ಯಾಂ ಸೀತೇ ತ್ಯಭಿಜಾನಾಸಿ ಯೇಯಂ ತಿಷ್ಟತಿ ತೇ ವಶೇ||34||
ಕಾಳರಾತ್ರೀತಿ ತಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಸರ್ವಲಂಕಾವಿನಾಶಿನೀಂ|
ತದಲಂ ಕಾಲಪಾಶೇನ ಸೀತಾವಿಗ್ರಹರೂಪಿಣಾ||35||
ಸ್ವಯಂ ಸ್ಕನ್ಥಾವಸಕ್ತೇನ ಕ್ಷಮಮಾತ್ಮನಿ ಚಿನ್ತ್ಯತಾಂ|

ಸ|| ಯಾಂ ಸೀತಾ ಇತಿ ಅಭಿಜಾನಾಸಿ ಯಾ ಇಯಮ್ ತೇ ವಶೇ ತಿಷ್ಠತಿ ತಾಂ ಸರ್ವಲಂಕಾವಿನಾಶಿನೀಂ ಕಾಳರಾತ್ರಿ ಇತಿ ವಿದ್ಧಿ||ತತ್ ಸೀತಾವಿಗ್ರಹರೂಪಿಣಾ ಸ್ವಯಂ ಸ್ಕನ್ಧಾವಸಕ್ತೇನ ಕಾಲಪಾಶೇನ ಅಲಂ | ಆತ್ಮನಿ ಕ್ಷೇಮಮ್ ಚಿನ್ತ್ಯತಾಮ್ ||

' This one whom you know as Sita who is under your control living here, know her as the destroyer of whole of Lanka , the harbinger of dark night. In the form of Sita you are holding the noose of death on your shoulders. Enough. Think of your own wellbeing'.

ಸೀತಾಯಾ ಸ್ತೇಜಸಾ ದಗ್ಧಾಂ ರಾಮ ಕೋಪಪ್ರಪೀಡಿತಾಮ್||36||
ದಹ್ಯಮಾನಾ ಮಿಮಾಂ ಪಶ್ಯ ಪುರೀಂ ಸಾಟ್ಟಪ್ರತೋಳಿಕಾಂ|
ಸ್ವಾನಿ ಮಿತ್ತ್ರಾಣಿ ಮನ್ತ್ರೀಂಶ್ಚ ಜ್ಞಾತೀನ್ ಭಾತೄನ್ ಸುತಾನ್ ಹಿತಾನ್||37||
ಭೋಗಾನ್ದಾರಾಂ ಶ್ಚ ಲಂಕಾಂ ಚ ಮಾ ವಿನಾಶಮುಪಾನಯ|

ಸ|| ತೇಜಸಾ ದಗ್ಧಾಮ್ ರಾಮಕೋಪಪ್ರಪೀಡಿತಾಮ್ ದಹ್ಯಮಾನಾಂ ಸಾಟ್ಟಪ್ರತೋಲಿಕಾಂ ಇಮಾಂ ಪುರೀಂ ಪಶ್ಯ ||ಸ್ವಾನಿ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಮಂತ್ರೀಂಶ್ಚ ಜ್ಞಾತೀನ್ ಭಾತೄನ್ ಸುತಾನ್ ಹಿತಾನ್ ಭೋಗಾನ್ ದಾರಾಂಶ್ಚ ಲಂಕಾಂ ಚ ವಿನಾಶಂ ಮಾ ಉಪಾನಯ||

' See the city of Lanka along with its market places and streets being burned by Rama's wrath and Sita's glowing fire. Do not bring about the destruction of your clan, brothers, friends, ministers, sons, wives and all pleasures'.

ಸತ್ಯಂ ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ಶೃಣುಷ್ವ ವಚನಂ ಮಮ||38||
ರಾಮದಾಸಸ್ಯ ದೂತಸ್ಯ ವಾನರಸ್ಯ ಚ ವಿಶೇಷತಃ|
ಸರ್ವಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ಸುಸಂಹೃತ್ಯ ಸಭೂತಾನ್ ಸ ಚರಾಚರಾನ್||39||
ಪುನರೇವ ತಥಾ ಸ್ರಷ್ಠುಂ ಶಕ್ತೋ ರಾಮೋ ಮಹಾಯಶಾಃ|

ಸ|| ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮಮ ದೂತಸ್ಯ ವಾನರಸ್ಯ ವಿಶೇಷತಃ ರಾಮದಾಸಸ್ಯ ಸತ್ಯಂ ವಚನಂ ಶೃಣುಸ್ವ ||ರಾಮಃ ಮಹಾಯಶಃ ಸರ್ವಾನ್ ಲೋಕಾನ್ ಸಭೂತಾನ್ ಸ ಚರಾಚರಾನ್ ಸುಸಂಹೃತ್ಯ ಪುನರೇವ ತಥಾ ಸ್ರಷ್ಟುಂ ಶಕ್ತಃ ||

' Oh King of Rakshasas ! Hear the truthful words of this messenger a Vanara , specifically the servant of Rama. Illustrious Rama , after destroying all the worlds along with all beings can again recreate as before'.

ದೇವಾಸುರ ನರೇನ್ದ್ರೇಷು ಯಕ್ಷರಕ್ಷೋಗಣೇಷು ಚ||40||
ವಿಧ್ಯಾಧರೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಗನ್ಧರ್ವೇಷೂರಗೇಷು ಚ|
ಸಿದ್ಧೇಷು ಕಿನ್ನರೇನ್ದ್ರೇಷು ಪತತ್ರಿಷು ಚ ಸರ್ವತಃ||41||
ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಕಾಲೇಷು ನಾಸ್ತಿ ಸಃ|
ಯೋ ರಾಮಂ ಪ್ರತಿಯುಧ್ಯೇತ ವಿಷ್ಣುತುಲ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮಮ್||42||

ಸ|| ವಿಷ್ಣುತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಂ ರಾಮಂ ಪ್ರತಿಯುಧ್ಯೇತ ದೇವಾಸುರನರೇಂದ್ರೇಷು ಯಕ್ಷರಕ್ಷೋಗಣೇಷು ಚ ಸರ್ವೇಷು ವಿದ್ಯಾಧರೇಷು ಗನ್ಧರ್ವೇಷು ಉರಗೇಷು ಚ ಸಿದ್ಧೇಷು ಚ ಕಿನ್ನರೇನ್ದ್ರೇಷು ಸರ್ವತಃ ಪತತ್ರಿಷು ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಕಾಲೇಷು ನಾಸ್ತಿ||

' Equal to Vishnu in valor , there is none who can combat Rama among all the kings of Devas and Asuras, among the Yakshas and Rakshasas, among all Vidhyadharas , Gandharvas, Uragas and Siddhas or Kinnaras. All over the worlds among birds all beings, in all places at all times there is none.

ಸರ್ವಲೋಕೇಶ್ವರ ಸ್ಯೈವಂ ಕೃತ್ವಾ ವಿಪ್ರಿಯ ಮುತ್ತಮಂ|
ರಾಮಸ್ಯ ರಾಜಸಿಂಹಸ್ಯ ದುರ್ಲಭಂ ತವ ಜೀವಿತಮ್||43||

ಸ|| ಸರ್ವಲೋಕೇಶ್ವರಸ್ಯ ರಾಜಸಿಂಹಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ ಏವಂ ಉತ್ತಮಮ್ ವಿಪ್ರಿಯಂ ಕೃತ್ವಾ ತವ ಜೀವಿತಮ್ ದುರ್ಲಭಂ ||

Having done this great offence to Rama , the Lord of all worlds, lion among princes , your life is difficult to sustain.

ದೇವಾಶ್ಚ ದೈತ್ಯಾಶ್ಚ ನಿಶಾಚರೇನ್ದ್ರ ಗಂಧರ್ವವಿಧ್ಯಾಧರನಾಗಯಕ್ಷಾಃ|
ರಾಮಸ್ಯ ಲೋಕತ್ರಯನಾಯಕಸ್ಯ ಸ್ಥಾತುಂ ನಶಕ್ತಾಃ ಸಮರೇಷು ಸರ್ವೇ||44||
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸ್ವಯಂಭೂಶ್ಚತುರಾನನೋವಾ ರುದ್ರಸ್ತ್ರಿಣೇತ್ರಃ ತ್ರಿಪುರಾನ್ತಕೋ ವಾ|
ಇನ್ದ್ರೋ ಮಹೇನ್ದ್ರೋಃ ಸುರನಾಯಕೋ ವಾ ತ್ರಾತುಮ್ ನ ಶಕ್ತಾ ಯುಧಿ ರಾಮವಧ್ಯಂ||45||

ಸ|| ನಿಶಾಚರೇಂದ್ರ ದೇವಾಶ್ಚ ದೈತ್ಯಾಶ್ಚ ಗನ್ಧರ್ವವಿಧ್ಯಾಧರನಾಗಯಕ್ಷಾಃ ಸರ್ವೇ ಲೋಕತ್ರಯನಾಯಕಸ್ಯ ರಾಮಸ್ಯ ಸಮರೇಷು ಸ್ಥಾತುಂ ನ ಶಕ್ತಾಃ ||ಯುಧಿ ರಾಮವಧ್ಯಂ ಸ್ವಯಮ್ಭೂಃ
చతురాననః బ్రహ్మా వా త్రినేత్రః త్రిపురాంతకః రుద్రో వా ఇంద్రః సురనాయకః మహేణ్ద్రః వా త్రాతుం న శక్తాః||

' Oh the king of night beings ! There is none among Devas Daityas, Gandharvas, Vidhyadharas, Nagas, Yakshas who can stand in the battle against Rams the leader of the three worlds. Neither Brahma the Four-Faced, Self-Created, nor Rudra the Triple-eyed who destroyed the three cities, nor Indra the great Lord of the Suras, can save one whom Rama has decided to kill a battle'.

ಸ ಸೌಷ್ಟವೋ ಪೇತ ಮದೀನವಾದಿನಃ
ಕಪೇರ್ನಿಶಮ್ಯಾಪ್ರತಿಮೋઽಪ್ರಿಯಂ ಚ|
ದಶಾನನಃ ಕೋಪವಿವೃತ್ತಲೋಚನಃ
ಸಮಾದಿಶತ್ ತಸ್ಯ ವಧಂ ಮಹಾಕಪೇಃ||46||

ಸ|| ಅಪ್ರತಿಮಃ ಸಃ ದಶಾನನಃ ಅದೀನವಾದಿನಃ ಕಪೇಃ ಸೌಷ್ಟವೋಪೇತಂ ಅಪ್ರಿಯಂ ವಚಃ ನಿಶಮ್ಯ ಕೋಪವಿವೃತಲೋಚನಃ ತಸ್ಯ ಮಹಾಕಪೇಃ ವಧಂ ಸಮಾದಿಶತ್ ||

'The ten headed one who has no equals, hearing the extremely skillful unpleasant words of the Vanara with eyes rolling in anger ordered the killing of the great Vanara'.

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ
ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ ಸಹಸ್ರಿಕಾಯಾಂ ಸಂಹಿತಾಯಾಮ್
ಶ್ರೀಮತ್ಸುಂದರಕಾಂಡೇ ಏಕಪಂಚಾಶಸ್ಸರ್ಗಃ ||

Thus ends the Sarga fifty one of Sundarakanda in Ramayana the first poem composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

|| om tat sat||