Sanskrit Text in Telugu , Kannada, Gujarati, Devanagari, English

|| om tat sat||

Sundarakanda
Sarga 26

In the fifteenth and sixteenth Sargas we see the description of Sita in sorrow. "Sita was like a flame of fire obscured by a cloud of smoke, like a text of Smriti of doubtful meaning, like a thrown away treasure, like a lost faith, like a hope obstructed, like a success inhibited, like vitiated intellect, like a fame soiled by false allegation.' That was Valmiki's description of Sita in sorrow

In this Sarga , we hear from Sita in her sorrow through Valmiki. "અહમ્ જીવિતું ન ઉત્સહે";"I have no interest in living

Why she has no interest? what she wants to do? We hear all about that from Sita whose thoughts go all over driving Sita into more sorrow. Yoga Vasista we hear the answer for her sorrow very precisely.

Yogavasishtam is a dialog is between Rama and sage Vasistha. Origin of the dialog is the fundamental query of why so much sorrow. In that dialog we hear the following Sloka almost at the very end of that dialog with Vasishta.

બહુનાત્ર કિં ઉક્તેન સંક્ષેપાથ્ ઇદં ઉચ્યતે|
સંકલ્પનં પરો બન્ધઃ તદ્ અભાવે વિમુક્તતા||

" Why say so many words, briefly this can be told. Imagination is the bondage, absence of the same is liberation"

Thus imagination is the cause of sorrow .The overflowing thoughts in sorrow simply multiply the sorrow manyfold. That is precisely what we see in this Sarga .

||Sloka 26.01||

પ્રસક્તાશ્રુમુખી ત્યેવં બ્રુવન્તી જનકાત્મજા|
અધોમુખમુખી બાલા વિલપ્તુમુપચક્રમે ||26.01||

સ|| પ્રસક્તાશ્રુમુખી બાલા જનકાત્મજા એવં બ્રુવન્તીઅધોગતમુખી વિલપ્તું ઉપચક્રમે||

||Sloka meanings||

પ્રસક્તાશ્રુમુખી અધોગતમુખી -
With face filled with tears and down cast
બાલા જનકાત્મજા -
the young lady who is Janaka's daughter
એવં બ્રુવન્તી - speaking thus
વિલપ્તું ઉપચક્રમે - began to cry

||Sloka summary||

"With face filled with tears and down cast , the young lady who is Janaka's daughter began to cry". ||26.01||

||Sloka 26.02||

ઉન્મત્તેવ પ્રમત્તેવ ભ્રાન્તચિત્તેવ શોચતી|
ઉપાવૃતા કિશોરીવ વિવેષ્ઠન્તી મહીતલે||26.02||

સ|| ઉન્મત્તેવ પ્રમત્તેવ ભ્રાન્તચિત્તેવ શોચતી ઉપાવૃતા કિશોરી ઇવ મહીતલે વિવેષ્ટંતી||

||Sloka meanings||

ઉન્મત્તેવ પ્રમત્તેવ -
like an intoxicated and bewildered person
ભ્રાન્તચિત્તેવ શોચતી -
cried like a person with distracted mind
ઉપાવૃતા કિશોરી ઇવ -
wallowing like a female horse
મહીતલે વિવેષ્ટંતી -
coiled sitting on the ground

||Sloka summary||

"Like an intoxicated and bewildered person, like a worried person with distracted mind, she was wallowing on the ground like a female horse. ||26.02||

||Sloka 26.03||

રાઘવસ્ય પ્રમત્તસ્ય રક્ષસા કામરૂપિણા|
રાવણેન પ્રમધ્યાઽહમાનીતા ક્રોશતી બલાત્||26.03||

સ||રાઘવસ્ય પ્રમત્તસ્ય કામરૂપિણા રક્ષસા રાવણેન પ્રમધ્ય ક્રોશતી અહં બલાત્ આનીતા||

||Sloka meanings||

રાઘવસ્ય પ્રમત્તસ્ય -
when Raghava was away
કામરૂપિણા રક્ષસા રાવણેન -
by Ravana, the Rakshasa who can take any form
પ્રમધ્ય ક્રોશતી -
tormented and crying
અહં બલાત્ આનીતા -
I was brought forcibly

||Sloka summary||

"When Raghava was away , I was brought forcibly while crying by Ravana, the Rakshasa who can take any form."||26.03||

||Sloka 26.04||

રાક્ષસી વશમાપન્ના ભર્ત્સ્યમાના સુદારુણમ્|
ચિંતયન્તી સુદુઃખાર્તા નાહં જીવિતુ મુત્સહે||26.04||

સ|| રાક્ષસી વશં આપન્નાસુદારુણં ભર્ત્સ્યમાના ચિંતયંતી સુદુઃખાર્તા અહં જીવિતું ન ઉત્સહે||

||Sloka meanings||

રાક્ષસી વશં આપન્ના -
Being under the control of the Rakshasis
સુદારુણં ભર્ત્સ્યમાના -
dreadfully threatened
ચિંતયંતી સુદુઃખાર્તા -
worrying and overcome with grief
અહં જીવિતું ન ઉત્સહે -
I have no interest in living

||Sloka summary||

"Being under the control of the Rakshasis, dreadfully threatened , worrying and overcome with grief, I have no interest in living ." ||26.04||

||Sloka 26.05||

નહિ મે જીવિતૈરર્થો નૈવાર્ધૈર્ન ચ ભૂષણૈઃ|
વસન્ત્યા રાક્ષસી મધ્યે વિના રામં મહારથમ્||26.05||

સ||વિના મહારથં રામં રાક્ષસી મધ્યે વસન્ત્યા મે જીવિતૈઃ અર્થઃ ન હિ| ન એવ અર્થૈઃ ન ચ ભૂષણૈઃ |

||Sloka meanings||

વિના મહારથં રામં -
without the great charioteer Rama
રાક્ષસી મધ્યે વસન્ત્યા -
living among the Rakshasa women
રાક્ષસુલમધ્યલો નિવસિસ્તુન્ન
મે જીવિતૈઃ અર્થઃ ન હિ -
there is no meaning for this life..
ન એવ અર્થૈઃ ન ચ ભૂષણૈઃ -
neither wealth nor the ornaments matter.

||Sloka summary||

"I have no interest in living. Living among the Rakshasa women without the great charioteer Rama, there is no meaning for this life. Neither wealth nor the ornaments matter.||26.05||

||Sloka 26.06||

અશ્મસાર મિદં નૂનં અથવા પ્યજરામરમ્|
હૃદયં મમ યેનેદં ન દુઃખે નાવશીર્યતે ||26.06||

સ|| અથવા મમ ઇદં હૃદયમ્ નૂનં અશ્મસારં અજરામજરં અપિ યેન દુઃખેન અવસીર્યતે||

||Sloka meanings||

અથવા મમ ઇદં હૃદયમ્ -
this my heart is surely
નૂનં અશ્મસારં અજરામજરં -
made of stone, or it has no age or death
અપિ યેન દુઃખેન અવસીર્યતે -
since it is not broken down with grief

||Sloka summary||

"My heart is surely made of stone, or it has no age or death since it is not broken down with grief."||26.06||

||Sloka 26.07||

ધિજ્ઞ્મામનાર્ય મસતીં યા હં તેન વિનાકૃતા|
મુહૂર્તમપિ રક્ષામિ જીવિતં પાપ જીવિતા||26.07||

સ || તેન વિના કૃતા મુહૂર્તં અપિ જીવિતં રક્ષામિ (તત્) અનાર્યં |અહં પાપજીવિતા અસતીં મામ્ ધિક્ ||

||Sloka meanings||

તેન વિના કૃતા મુહૂર્તં અપિ -
that without him even for a moment
જીવિતં રક્ષામિ (તત્) અનાર્યં -
I am protecting this life is improper
અહં પાપજીવિતા અસતીં મામ્ ધિક્ -
I am an infidel, a woman of sinful life. Fie on me.

||Sloka summary||

"That without him I am protecting this life even for a moment is improper. I am an infidel, a woman of sinful life. Fie on me. "||26.07||

||Sloka 26.08||

કા ચ મે જીવિતા શ્રદ્ધા સુખેવા તં પ્રિયં વિના|
ભર્તારં સાગરાન્તાયાઃ વસુધાયાઃ પ્રિયં વદમ્||26.08||

સ|| સાગરાંતાયાઃ વસુધાયાઃ ભર્તારમ્ પ્રિયંવદં તં વિના મે જીવિતે સ્સુખેવા શ્રદ્ધા કા?

||Sloka meanings||

સાગરાંતાયાઃ વસુધાયાઃ ભર્તારમ્ -
lord of the earth, which stretches up to the shores of the oceans.
પ્રિયંવદં તં વિના -
without the sweet tongued one
મે જીવિતે સ્સુખેવા શ્રદ્ધા કા? -
what is the interest in pleasure or happiness in my life?

||Sloka summary||

"What is the interest in pleasure or happiness in my life, without the sweet tongued Lord of the earth, which stretches up to the shores of the oceans.

||Sloka 26.09||

ભિદ્યતાં ભક્ષ્યતાં વાપિ શરીરં વિશૃજામ્યહમ્|
ન ચાપ્યહં ચિરં દુઃખં સહેયં પ્રિયવર્જિતા||26.09||

સ||અહં શરીરં વિસૃજામિ | ભિદ્યતાં ભક્ષ્યતાં વા અપિ પ્રિયવર્જિતા અહં ચિર દુઃખં ન ચ સહેયં||

||Sloka meanings||

અહં શરીરં વિસૃજામિ -
I will leave this body.
ભિદ્યતાં ભક્ષ્યતાં વા અપિ -
Cut to pieces, or eaten up
પ્રિયવર્જિતા અહં -
without my dear husband
ચિર દુઃખં ન ચ સહેયં -
cannot bear this sorrow for too long

||Sloka summary||

"I will leave this body. Cut me to pieces, or eat me up. Without my dear husband, I cannot bear this sorrow for too long." ||26.09||

||Sloka 26.10||

ચરણે નાપિ સવ્યેન ન સ્પૃશેયં નિશાચરમ્|
રાવણં કિં પુનરહં કામયેયં વિગર્હિતમ્||26.10||

સ||અયં નિશાચરં વિગર્હિતાં રાવણં ચરણેન સવ્યેન અપિ ન સ્પૃશે|કિં પુનઃ કામયે અયં?

||Sloka meanings||

અયં નિશાચરં -
this night roamer
વિગર્હિતં રાવણં - vile Ravana
સવ્યેન ચરણેન અપિ ન સ્પૃશે -
not touch even with my left foot
કિં પુનઃ કામયે અયં? -
Where is the question of loving him?

||Sloka summary||

"I cannot touch the vile night roamer, Ravana even with my left foot. Where is the question of loving him."? ||26.10||

||Sloka 26.11||

પ્રત્યાખ્યાતં ન જાનાતિ નાત્માનં નાત્મનઃ કુલમ્|
યો નૃશંસ સ્વભાવેન માં પ્રાર્થયિતુમિચ્છતિ||26.11||

સ||યઃ નૃશંસ ભાવેન માં પ્રાર્થયિતું ઇચ્છતિ (સઃ) આત્માનં પ્રત્યાખ્યાતંન જાનાતિ| આત્મનઃ કુલં ન ( જાનાતિ)||

||Sloka meanings||

યઃ નૃશંસ ભાવેન -
this man of cruel nature
માં પ્રાર્થયિતું ઇચ્છતિ -
wants to plead with me
(સઃ) આત્માનં પ્રત્યાખ્યાતંન જાનાતિ -
not aware of his own loss of fame
આત્મનઃ કુલં ન ( જાનાતિ) -
nor the loss of his family prestige

||Sloka summary||

"This man of cruel nature who wants to plead with me, he is not aware of his own loss of fame. Nor the loss of his family prestige."||26.11||

||Sloka 26.12||

છિન્ના ભિન્ના વિભક્તા વા દીપ્તે વાગ્નૌ પ્રદીપિતા|
રાવણં નોપતિષ્ઠેયં કિં પ્રલાપેન વશ્ચિરમ્||26.12||

સ||છિન્ના વા ભિન્ના દીપ્તે અગ્નૌ પ્રદીપિતા રાવણમ્ નોપતિષ્ટેયં | ચિરં વિભક્તાઃ પ્રલાપેન કિમ્?||

Rama Tika says- છ્છિન્ના રજ્જુવત્, ભિન્ના ભિત્તિવત્, પ્રાભિન્ના ઘટવત્ , દીપ્તા અગ્રૌ દીપ્ત શૂલ્યમાંસવત્ , પ્રદીપિતા પ્રદીપ્તા ગૃહાદિવત્

||Sloka meanings||

છિન્ના વા ભિન્ના -
cut or broken into pieces
દીપ્તે અગ્નૌ પ્રદીપિતા -
or burnt by fire
રાવણમ્ નોપતિષ્ટેયં -
will not accept Ravana
ચિરં વિભક્તાઃ પ્રલાપેન કિમ્ -
what is the use of your raving so long?

||Sloka summary||

"Whether cut or broken into pieces, or burnt by fire I will not accept Ravana. What is the use of your raving so long?" .||26.12||

||Sloka 26.13||

ખ્યાતઃ પ્રાજ્ઞઃ કૃતજ્ઞશ્ચ સાનુક્રોશશ્ચ રાઘવઃ|
સદ્વૃત્તો નિરનુક્રોશઃ શઙ્કે મદ્ભાગ્ય સંક્ષયાત્||26.13||

સ|| રાઘવઃ ખ્યાતઃ પ્રાજ્ઞઃ કૃતજ્ઞઃ સદ્વૃત્તઃ ચ | સઃ અનુક્રોશઃ મદ્ભાગ્યસંક્ષયાત્ નિરનુક્રોશઃ શઙ્કે ||

||Sloka meanings||

રાઘવઃ ખ્યાતઃ પ્રાજ્ઞઃ -
Raghava is renowned as wise
કૃતજ્ઞઃ સદ્વૃત્તઃ ચ -
grateful and well behaved
સઃ અનુક્રોશઃ - he is kind hearted one
મદ્ભાગ્યસંક્ષયાત્ નિરનુક્રોશઃ શઙ્કે -
due to my misfortune became pitiless probably

||Sloka summary||

Raghava is renowned as wise grateful and well behaved. I doubt that kind hearted one due to my misfortune became pitiless probably" ||26.13||.

||Sloka 26.14||

રાક્ષસાનાં સહસ્રાણિ જનસ્થાને ચતુર્દશઃ|
યેનૈ કેન નિરસ્તાનિ સ માં કિં નાભિપદ્યતે||26.14||

સ|| યેન એકેન જનસ્થાને ચતુર્દશઃ સહસ્રાણિ રાક્ષસાનાં નિરસ્તાનિ સઃ માં કિં ન અભિપદ્યતે||

||Sloka meanings||

યેન જનસ્થાને એકેન -by whom alone in Janasthana
ચતુર્દશઃ સહસ્રાણિ રાક્ષસાનાં નિરસ્તાનિ -
fourteen thousand Rakshasas were killed
સઃ માં કિં ન અભિપદ્યતે -
\why is he not protecting me?

||Sloka summary||

"The one who killed fourteen thousand Rakshasas in Janasthana , why is he not protecting me? " ||26.14||

||Sloka 26.15||

નિરુદ્ધા રાવણે નાહં અલ્પવીર્યેણ રક્ષસા|
સમર્થઃ ખલુ મે ભર્તા રાવણં હન્તુમાહવે||26.15||

સ|| અહં આલ્પવીર્યેણ રક્ષસા રાવણેન નિરુદ્ધા મે ભર્તા આહવે રાવણં હંતું સમર્થઃ ખલુ||

||Sloka meanings||

આલ્પવીર્યેણ રક્ષસા -
by this Rakshasa of inferior valor
રાવણેન અહં નિરુદ્ધા -
I am held captive by Ravana
આહવે રાવણં હંતું -
in the battel to kill Ravana
મે ભર્તા સમર્થઃ ખલુ-
my husband is capable

||Sloka summary||

"I am held captive by this Rakshasa of inferior valor. My husband is surely capable of killing Ravana in a battle." ||26.15||

||Sloka 26.16||

વિરાધો દણ્ડકારણ્યે યેન રાક્ષસ પુંગવઃ|
રણે રામેણ નિહતઃ સ માં કિં નાભિપદ્યતે||26.16||

સ|| યેન દણ્ડકારણ્યે રણે રાક્ષસપુંગવઃ વિરાધઃ નિહતઃ સઃ માં કિં ન અભિપદ્યતે||

||Sloka meanings||

યેન દણ્ડકારણ્યે -
by who in the forest of Dandaka
રણે રાક્ષસપુંગવઃ -
in the battle with Rakshasa warrior
વિરાધઃ નિહતઃ -
Viradha was killed
સઃ માં કિં ન અભિપદ્યતે -
why is he not protecting me?

||Sloka summary||

"The one who killed Viradha the bull among Rakshasa in a fight in the Dandaka forest, why is he not protecting me." ||26.16||

"એવરૈતે દંડકારણ્યમુલો રાક્ષસપુંગવુલૈન વિરાધુનિ ચંપાડો, અટ્ટિ વાડુનન્નુ એંદુકુ રક્ષિંચુટલેદુ?" ||26.16||

||Sloka 26.17||

કામં મધ્યે સમુદ્રસ્ય લઙ્કેયં દુષ્પ્રધર્ષણા|
ન તુ રાઘવ બાણાનાં ગતિરોધી હ વિદ્યતે ||26.17||

સ||સમુદ્રસ્ય મધ્યે ઇયં લઙ્કા દુષ્પ્રધર્ષણા તુ રાઘવબાણાનાં ગતિરોધઃ ન ભવિષ્યતિ||

||Sloka meanings||

સમુદ્રસ્ય મધ્યે -
in the middle of the sea
ઇયં લઙ્કા દુષ્પ્રધર્ષણા તુ -
though this Lanka is impregnable
રાઘવબાણાનાં ગતિરોધઃ ન ભવિષ્યતિ -
nothing can resist Rama's arrows

||Sloka summary||

"Though this Lanka in the middle of the sea is impregnable, nothing can resist Rama's arrows." ||26.17||

||Sloka 26.18||

કિન્નુ તત્કારણં યેન રામો ધૃઢ પરાક્રમઃ|
રક્ષસાપહૃતાં ભાર્યા મિષ્ટાં નાભ્યવપદ્યતે||26.18||

સ||તત્ કારણં કિં નુ યેન દૃઢપરાક્રમઃ રામઃ રક્ષસા અપહૃતાં ભાર્યા ઇષ્ટાં ન અભ્યવપદ્યતે||

||Sloka meanings||

તત્ કારણં કિં નુ -
what is the reason
યેન દૃઢપરાક્રમઃ રામઃ -
because of which the highly powerful Rama
રક્ષસા અપહૃતાં ભાર્યા ઇષ્ટાં -
his dear wife abducted by the Rakshasa
ન અભ્યવપદ્યતે -
not able to reach

||Sloka summary||

"What is the reason because of which the highly powerful Rama is not able to reach his dear wife abducted by the Rakshasa?"||26.18||

||Sloka 26.19||

ઇહસ્થાં માં ન જાનીતે શઙ્કે લક્ષ્મણ પૂર્વજઃ|
જાનન્નપિ હિ તેજસ્વી ધર્ષણં મર્ષયિષ્યતિ||26.19||

સ|| લક્ષ્મણ પૂર્વજઃ માં ઇહસ્થાં ન જાનીતે શંકે| જાનન્ અપિ તેજસ્વી ધર્ષણં મર્ષયિષ્યતિ||

||Sloka meanings||'

લક્ષ્મણ પૂર્વજઃ -
the elder brother of Lakshmana
માં ઇહસ્થાં ન જાનીતે શંકે -
does not know that I am here probably
જાનન્ અપિ તેજસ્વી - If he knew
ધર્ષણં મર્ષયિષ્યતિ -
would he tolerate this outrageous act?

||Sloka summary||

"Probably the elder brother of Lakshmana does not know that I am here. If he knew would that glorious one tolerate this outrageous act."||26.19||

||Sloka 26.20||

હૃતેતિ યોઽધિગત્વા માં રાઘવાય નિવેદયેત્ |
ગૃધરાજોઽપિ સ રણે રાવણેન નિપાતિતઃ||26.20||

સ|| યઃ અધિગત્વા હૃતઃ ઇતિ રાઘવાય નિવેદયત્ સઃ ગૃધરાજઃ અપિ રાવણેન રણે નિપાતિતઃ|

||Sloka meanings||

યઃ અધિગત્વા હૃતઃ -
being abducted the one who knew
ઇતિ રાઘવાય નિવેદયત્ -
who can tell Raghava so?
સઃ ગૃધરાજઃ અપિ -
that king of vultures
રાવણેન રણે નિપાતિતઃ -
killed by Ravana in the battle.

||Sloka summary||

"That king of vultures who knows that I am abducted and hence can tell Rama, too is killed by Ravana in the battle."||26.20||

||Sloka 26.21||

કૃતં કર્મ મહત્તેન માં તથાઽભ્યવપદ્યતા|
તિષ્ઠતા રાવણદ્વન્દ્વે વૃદ્ધેનાપિ જટાયુષા||26.21||

સ|| મામ્ તથા અભ્યવપદ્યતા વૃદ્ધેનાપિ રાવણદ્વંદ્વે તિષ્ઠતા તેન જટાયુષા મહત્ કર્મ કૃતમ્||

||Sloka meanings||

મામ્ તથા અભ્યવપદ્યતા -
me who was being carried away
વૃદ્ધેનાપિ રાવણદ્વંદ્વે તિષ્ઠતા -
though old, stood in the duel with Ravana
તેન જટાયુષા -
by that Jatayu
મહત્ કર્મ કૃતમ્ -
a great deed has been done

||Sloka summary||

"That Jatayu, who though old, stood by me in the duel with Ravana, did a great help".

||Sloka 26.22||

યદિ મા મિહ જાનીયાત્ વર્તમાનં સ રાઘવઃ|
અદ્ય બાણૈ રભિક્રુદ્ધઃ કુર્યાલ્લોકમરાક્ષસમ્||26.22||

સ||સઃ રાઘવઃ માં ઇહ વર્તમાનં જાનીયાત્ યદિ અભિકૃદ્ધઃ લોકં બાણૈઃ અદ્ય અરાક્ષસં કુર્યાત્ ||

||Sloka meanings||

સઃ રાઘવઃ - that Raghava
માં ઇહ વર્તમાનં જાનીયાત્ યદિ -
if he knows that I am here
અભિકૃદ્ધઃ -- being angry
લોકં બાણૈઃ - world with his arrows
અદ્ય અરાક્ષસં કુર્યાત્ -
today will make it free of Rakshasas

||Sloka summary||

"If that Rama knows that I am here , then being angry he would have made this world free of Rakshasas."||26.22||

||Sloka 26.23||

વિધમેચ્છ પુરીં લઙ્કાં શોષયેચ્છ મહોદધિમ્|
રાવણસ્ય ચ નીચસ્ય કીર્તિં નામ ચ નાશયેત્||26.23||

સ||લઙ્કાં પુરીં વિધમેચ્છ મહોદધિં શોષમેચ્છનીચસ્ય રાવણસ્ય કીર્તિં નામ ચ નાશયેત્||

||Sloka meanings||

લઙ્કાં પુરીં વિધમેચ્છ -
blow away the city of Lanka
મહોદધિં શોષમેચ્છનીચસ્ય -
will drain the waters of the oceans
રાવણસ્ય કીર્તિં નામ ચ નાશયેત્ -
destroy the name and fame of Ravana.

||Sloka summary||

"He will blow away the city of Lanka. He will drain the oceans. He will destroy the name and fame of that evil Ravana." ||26.23||

||Sloka 26.24||

તતો નિહતા નાધાનાં રાક્ષસીનાં ગૃહે ગૃહે|
યથા હમેવં રુદતી તદા ભૂયો નસંશયઃ||26.24||

સ|| તતઃ અહં યથા એવં રુદતી તથા ગૃહે ગૃહે નિહત નાથાનાં રાક્ષસીનાં ભૂયઃ ન સંશયઃ||

||Sloka meanings||

તતઃ અહં યથા એવં રુદતી -
then crying like me
તથા ગૃહે ગૃહે -
similarly in every house
નિહત નાથાનાં રાક્ષસીનાં -
for the dead husbands of Rakshasis
ભૂયઃ ન સંશયઃ -
there is no doubt

||Sloka summary||

"Rakshasa women who lost their husbands will be crying in every house like me. I have no doubt" ||26.24||

Sita while engaged in wordy duel with Ravana said, "તપસશ્ચ અનુપાલનાત્" , meaning " following the conduct of an ascetic", I am not burning you down, etc.

With Ravana not being around , feeling no such restraint to assert her superiority, Sita was unable to control her anger. We are now hearing her words of anger. The angry words of an ascetic come out sounding like curses. Sita's words here are also like that.

"I will soon see Rakshasa women who lost their husbands crying in every house like me. I have no doubt."

We will hear similar words form her in the following Slokas.

"This Lanka will soon be like a cremation ground, with its streets covered with smoke and vultures flying around"

"In this Lanka such inauspicious signs are seen, and very soon Lanka will lose its splendor."

"When the mean sinner the Rakshasa Ravana is killed , this impregnable Lanka will wither away like a widow".

" The city of Lanka which had many auspicious celebrations, having lost the king will remain like a woman with the death of her husband."

"Very soon I will surely hear the sounds of distress, distressful cries of Rakshasa women from every house".

||Sloka 26.25||

અન્વિષ્ય રક્ષસાં લઙ્કાં કુર્યાદ્રામઃ સલક્ષ્મણઃ|
ન હિ તાભ્યાં રિપુર્દૃષ્ટો મુહૂર્તમપિ જીવતિ||26.25||

સ|| સલક્ષ્મણઃ રામઃ રક્ષસાં લઙ્કાં અન્વિષ્ય કુર્યાત્ તાભ્યાં દૃષ્ટઃ રિપુઃ મુહૂર્તં અપિ ન જીવતિ હિ ||

||Sloka meanings||

સલક્ષ્મણઃ રામઃ -
Rama along with Lakshmana
રક્ષસાં લઙ્કાં અન્વિષ્ય -
having found Lanka of Rakshasas
કુર્યાત્ તાભ્યાં દૃષ્ટઃ રિપુઃ -
the enemies seen by them
મુહૂર્તં અપિ ન જીવતિ હિ -
will not live even for a moment

||Sloka summary||

"If only Rama along with Lakshmana reach this Lanka, the enemies cannot stand in their sight even for a moment".||26.26||

||Sloka 26.26||

ચિતાધૂમાકુલપથા ગૃધમણ્ડલ સંકુલા |
અચિરેણ તુ લઙ્કેયં શ્મશાન સદૃશીભવેત્ ||26.26||

સ|| ઇયં લઙ્કા અચિરેણ ચિતાધૂમકુલપથા ગૃથમંડલ સંકુલા શ્મશાન સદૃશી ભવેત્||

||Sloka meanings||

ઇયં લઙ્કા અચિરેણ -
Lanka (will) soon be
ચિતાધૂમકુલપથા -
with its streets covered with smoke
ગૃથમંડલ સંકુલા -
with groups of vultures (flying around)
શ્મશાન સદૃશી ભવેત્ -
will be like a cremation ground

||Sloka summary||

"This Lanka will soon be like a cremation ground with its streets covered with smoke , with vultures flying around."||26.26||

||Sloka 26.27||

અચિરેણૈવ કાલેન પ્રાપ્સ્યામ્યેવ મનોરથમ્|
દુષ્પ્રસ્થાનોઽય માખ્યાતિ સર્વેષાં વો વિપર્યયમ્||26.27||

સ|| અચિરેણ કાલેન મનોરથં પ્રાપ્સ્યમેવ અયં દુષ્પ્રસ્થાનઃ સર્વેષાં
વઃ વિપર્યયમ્ આખ્યાતિ ||

||Sloka meanings||

અચિરેણ કાલેન -
very soon
મનોરથં પ્રાપ્સ્યમેવ -
my desire will be fulfilled
અયં દુષ્પ્રસ્થાનઃ -
bad behavior of all of you
સર્વેષાં વઃ વિપર્યયમ્ આખ્યાતિ -
indicates a reversal of fate.

||Sloka summary||

"Very soon my desire will be fulfilled. The bad behavior of all of you, indicates a reversal of fate." ||26.27||

||Sloka 26.28||

યાદૃશા નીહ દૃશ્યંતે લઙ્કાયા મશુભાનિ વૈ|
અચિરેણ તુ કાલેન ભવિષ્યતિ હતપ્રભા||26.28||

સ|| ઇહ લંકાયાં યાદૃશાનિ અશુભાનિ દૃશ્યંતે અચિરેણૈવ કાલેન (લઙ્કા) હતપ્રભા ભવિષ્યતિ||

||Sloka meanings||

ઇહ લંકાયાં -
In this Lanka
યાદૃશાનિ અશુભાનિ દૃશ્યંતે -
with the kind of inauspicious signs seen
અચિરેણૈવ કાલેન - very soon
(લઙ્કા) હતપ્રભા ભવિષ્યતિ -
Lanka will lose its splendor.

||Sloka summary||

"In this Lanka such inauspicious signs are seen that very soon Lanka will lose its splendor." ||26.28||

||Sloka 26.29||

નૂનં લઙ્કા હતે પાપે રાવણે રાક્ષસાધમે|
શોષં યાસ્યતિ દુર્ધર્ષા પ્રમદા વિધવા યથા||26.29||

સ|| પાપે રાક્ષસાધમે રાવણે હતે દુર્ધર્ષા લઙ્કા નૂનં વિધવા પ્રમદા યથા શોષં યાસ્યતિ||

||Sloka meanings||

પાપે રાક્ષસાધમે રાવણે હતે -
When the mean sinner, the Rakshasa Ravana is killed
દુર્ધર્ષા લઙ્કા નૂનં -
this impregnable Lanka too
વિધવા પ્રમદા યથા શોષં યાસ્યતિ -
Lanka will wither away like a widow

||Sloka summary||

"When the mean sinner, the Rakshasa Ravana is killed , this impregnable Lanka will wither away like a widow." ||26.29||

||Sloka 26.30||

પુણ્યોત્સવસમુત્થા ચ નષ્ટભર્ત્રી સ રાક્ષસી|
ભવિષ્યતિ પુરી લંકા નષ્ટભર્ત્રી યથાઽઙ્ગના||26.30||

સ|| પુણ્યોત્સવ સમુત્થા લંકાપુરી નષ્ટભર્ત્રી નષ્ટભર્ત્રી અઙ્ગના યથા ભવિષ્યતિ ||

||Sloka meanings||

પુણ્યોત્સવ સમુત્થા લંકાપુરી -
city of Lanka with many auspicious celebrations
નષ્ટભર્ત્રી સ રાક્ષસી -
with the loss of King along with all Rakshasas
નષ્ટભર્ત્રી અઙ્ગના યથા ભવિષ્યતિ -
will be like a woman who lost her husband

||Sloka summary||

"Along with Rakshasa women, the city of Lanka which had many auspicious celebrations, having lost the king, will remain like a woman with the death of her husband."

||Sloka 26.31||

નૂનં રાક્ષસકન્યાનાં રુદન્તીનાં ગૃહે ગૃહે|
શ્રોષ્યામિ ન ચિરાદેવ દુઃખાર્તાના મિહ ધ્વનિમ્||26.31||

સ|| ન ચિરાદેવ ઇહ ગૃહે ગૃહે દુઃખાર્તાનાં રુદન્તીનાં રાક્ષસકન્યાનાં ધ્વનિં નૂનં શ્રોષ્યામિ||

||Sloka meanings||

ન ચિરાદેવ ઇહ ગૃહે ગૃહે -
very soon in every house
દુઃખાર્તાનાં રુદન્તીનાં -
crying in distress
રાક્ષસકન્યાનાં ધ્વનિં -
sounds of Rakshasa women
નૂનં શ્રોષ્યામિ -
will surely hear

||Sloka summary||

"Very soon, I will surely hear the sounds of distressful cries of Rakshasa women from every house." ||26.31||

||Sloka 26.32||

સાન્ધકારા હતદ્યોતા હત રાક્ષસપુઙ્ગવા|
ભવિષ્યતિ પુરી લઙ્કા નિર્દગ્ધા રામસાયકૈઃ||26.32||

સ|| લઙ્કાપુરી રામસાયકૈઃ નિર્દગ્ધા સ અન્ધકારા હતદ્યોતા હતરાક્ષસ પુઙ્ગવા ભવિષ્યતિ ||

||Sloka meanings||

લઙ્કાપુરી રામસાયકૈઃ નિર્દગ્ધા -
city of Lanka will be totally burnt by the arrows of Rama
સ અન્ધકારા હતદ્યોતા -
filled with darkness losing its splendor
હતરાક્ષસ પુઙ્ગવા ભવિષ્યતિ -
with all Rakshasa warriors killed (by the arrows of Rama)

||Sloka summary||

"The city of Lanka will be totally burnt, filled with darkness losing its splendor. All the Rakshasa warriors will be killed by the arrows of Rama." ||26.32||

||Sloka 26.33,34||

યદિ નામ સ શૂરો માં રામો રક્તાન્તલોચનઃ|
જાનીયાદ્વર્તમાનાં હિ રાવણસ્ય નિવેશને||26.33||

અનેન તુ નૃશંસેન રાવણે નાધમેન મે|
સમયો યસ્તુ નિર્દિષ્ટઃ તસ્યકાલોઽયમાગતઃ||26.34||
સ ચ મે વિહિતો મૃત્યુરસ્મિન્ દુષ્ટે ન વર્તતે|

સ|| યદિ રક્તાંતલોચનઃ સઃ રામઃ રાવણસ્ય નિવેશને વર્તમાનાં યદિ નામ જાનીયાત્ | નૃશંસેન અધમેન અનેન રાવણેન યઃ સમયઃ મે નિર્દિષ્ટઃ તસ્યઅયં કાલઃ આગતઃ| મેવિહિતઃ સઃ મૃત્યુઃ અસ્મિન્ દુષ્ટેન વર્તતે||

||Sloka meanings||

યદિ રક્તાંતલોચનઃ સઃ રામઃ -
If only the heroic Rama with blood shot eyes
રાવણસ્ય નિવેશને વર્તમાનાં -
at Ravana's palace present
યદિ નામ જાનીયાત્ - that I am here
નૃશંસેન અધમેન અનેન રાવણેન -
by the cruel and lowly person Ravana
યઃ સમયઃ મે નિર્દિષ્ટઃ -
the time limit been set for me
તસ્યઅયં કાલઃ આગતઃ -
that will be time set for him
મેવિહિતઃ સઃ મૃત્યુઃ -
the death set for me
અસ્મિન્ દુષ્ટેન વર્તતે -
will be fixed for him

||Sloka summary||

If only the heroic Rama with blood shot eyes knows that I am in the Ravana's palace, the time limit been set by this lowly person Ravana, that will be the time set for him. The death fixed for me will be fixed for him.

||Sloka 26.35||

અકાર્યં યે ન જાનન્તિ નૈરૃતાઃ પાપકારિણઃ|
અધર્માત્તુ મહોત્પાતો ભવિષ્યતિ હિ સાંપ્રતમ્ ||26.35||
નૈતે ધર્મં વિજાનન્તિ રાક્ષસાઃ પિશિતાશનાઃ|

સ|| પાપકારિણઃ યે નૈર્રુતાઃ અકાર્યં ન જાનન્તિ | અધર્માત્ સંપ્રાપ્તં મહોત્પાતઃ ભવિષ્યતિ |પિશિતાશનાઃ એતે રક્ષસાઃ ધર્મં ન વિજાનન્તિ ||

||Sloka meanings||

પાપકારિણઃ યે નૈર્રુતાઃ -
these demoniac sinners
અકાર્યં ન જાનન્તિ -
do not know the forbidden acts
અધર્માત્ સંપ્રાપ્તં -
due to improper acts
મહોત્પાતઃ ભવિષ્યતિ -
great calamities will happen
પિશિતાશનાઃ એતે રક્ષસાઃ -
these flesh-eating Rakshasas
ધર્મં ન વિજાનન્તિ -
do not know righteous conduct

||Sloka summary||

"These sinners do not know the forbidden acts. Due to improper acts great calamities will happen. These flesh-eating Rakshasas do not know righteous conduct." ||26.35||

||Sloka 26.36, 37||

ધ્રુવં મા પ્રાતરાશાર્થે રાક્ષસઃ કલ્પયિષ્યતિ||36||
સાઽહં કથમ્ કરિષ્યામિ તં વિના પ્રિયદર્શનમ્|
રામં રક્તાન્તનયનં અપસ્યન્તી સુદુઃખિતા||26.37||

સ|| રાક્ષસઃ ધ્રુવં માં પ્રાતરાશાર્થે કલ્પયિષ્યતિ | સા અહં પ્રિયદર્શનમ્ તં વિના કથં કરિષ્યામિ | રક્તાન્તનયનમ્ રામં અપશ્યન્તી સુદુઃખિતા||

||Sloka meanings||

રાક્ષસઃ ધ્રુવં માં -
these Rakshasas will definitely
પ્રાતરાશાર્થે કલ્પયિષ્યતિ -
make a morning meal of me
સા પ્રિયદર્શનમ્ તં વિના-
without the Rama who is pleasing to the eyes.
અહં કથં કરિષ્યામિ -
What can I do?
રક્તાન્તનયનમ્ રામં -
Rama the one with reddish tinge in his eyes
અપશ્યન્તી સુદુઃખિતા -
unable to see( him) I am distressed very much

||Sloka summary||

"These Rakshasas will definitely make a morning meal of me. What can I do without the Rama who is pleasing to the eyes? Unable to see the one with reddish tinge in his eyes I am distressed very much." ||26.36,37||

||Sloka 26.38||

યદિ કશ્ચિત્પ્રદાતામે વિષસ્યાદ્ય ભવેદિહ|
ક્ષિપ્રં વૈવસ્વતં દેવં પશ્યેયં પતિના વિના||26.38||

સ|| અદ્ય મે વિષસ્ય પ્રદાતા કશ્ચિત્ ઇહ ભવેત્ યદિ પતિના વિના ક્ષિપ્રં દેવં વૈવસ્વતં પશ્યેયમ્||

||Sloka meanings||

અદ્ય મે વિષસ્ય પ્રદાતા -
today one who can give poison (is)
કશ્ચિત્ ઇહ ભવેત્ યદિ -
If there is a person here
પતિના વિના ક્ષિપ્રં -
being without my lord
દેવં વૈવસ્વતં પશ્યેયમ્ -
ready to see the Lord of death

||Sloka summary||

"If there is a person who can give poison is here, I am ready to see the Lord of death without my lord." ||26.38||

||Sloka 26.39||

ના જાના જ્જીવતીં રામઃ સ માં લક્ષ્મણપૂર્વજઃ|
જાનંતૌ તૌ ન કુર્યાતાં નોર્વ્યાં હિ મમ માર્ગણમ્||26.39||

સ|| લક્ષ્મણપૂર્વજઃ સઃ રામઃ મામ્ જીવતીં નાજાનાત્ તૌ જાનંતૌ મમ માર્ગણં ઉર્વ્યામ્ ન કુર્યતામ્ ઇતિ ન||

||Sloka meanings||

લક્ષ્મણપૂર્વજઃ સઃ રામઃ -
that Rama the elder brother of Lakshmana
મામ્ જીવતીં નાજાનાત્ -
does not know that I am living
તૌ જાનંતૌ - If they knew
મમ ઉર્વ્યામ્ માર્ગણં -
search for me all over the world
ન કુર્યતામ્ ઇતિ ન - will surely do

||Sloka summary||

"That Rama the elder brother of Lakshmana does not know that I am living . If they knew they would not have left searching all over." ||26.39||

||Sloka 26.40||

નૂનં મમૈવ શોકેન સ વીરો લક્ષ્મણાગ્રજઃ|
દેવલોક મિતોયાતઃ ત્યક્ત્વા દેહં મહીપતે||26.40||

સ|| વીરઃ લક્ષ્મણાગ્રજઃ સઃ મમ શોકેનૈવ મહીતલે દેહં ત્યક્ત્વા ઇતઃ દેવલોકં યાતઃ નૂનં||

||Sloka meanings||

વીરઃ લક્ષ્મણાગ્રજઃ -
The heroic elder brother of Lakshmana
સઃ મમ શોકેનૈવ -
in distress for me
મહીતલે દેહં ત્યક્ત્વા ઇતઃ -
may have left his body on the earth
દેવલોકં યાતઃ નૂનં -
surely went to the abode of gods

||Sloka summary||

"The heroic elder brother of Lakshmana may have left his body on the earth in distress , and surely went to the abode of gods." ||26.40||

||Sloka 26.41||

ધન્યા દેવાઃ સગન્ધર્વાઃ સિદ્ધાશ્ચપરમર્ષયઃ|
મમ પશ્યન્તિ યે નાથં રામં રાજીવ લોચનમ્||26.41||

સ|| મમ નાથં રાજીવલોચનમ્ રામં યે પશ્યન્તિ દેવાઃ સગન્ધર્વાઃ સિદ્ધાશ્ચ પરમર્ષયઃ ધન્યાઃ||

||Sloka meanings||

મમ નાથં - my husband
રાજીવલોચનમ્ રામં યે પશ્યન્તિ -
see Rama who has eyes like that of lotus petals
દેવાઃ સગન્ધર્વાઃ સિદ્ધાશ્ચ પરમર્ષયઃ ધન્યાઃ -
the gods along with the Gandharvas, Siddhas and the great sages will be blessed

||Sloka summary||

"રાજીવલોચનુડગુ ના રામુનિ ચૂચિન ગંધર્વુલુ, સિદ્ધુલુ, ઋષુલતો કૂડિન દેવુલુ ધન્યુલુ." ||26.41||

"Seeing my husband who has eyes like that of lotus petals, the gods along with the Gandharvas, Siddhas and the great sages will be blessed." ||26.41||

||Sloka 26.42||

અથવા કિન્નુ તસ્યાર્થો ધર્મકામસ્ય ધીમતઃ|
મયા રામસ્ય રાજર્ષેર્ભાર્યયા પરમાત્મનઃ||42||

સ|| અથવા ધર્મકામસ્ય ધીમતઃ રાજર્ષેઃ પરમાત્મનઃ તસ્ય રામસ્ય ભાર્યયા મયા અર્થઃ ન હિ||

Tilaka Tika says - અથ વેતિ| ધર્મકામસ્ય હિ ભાર્યા અર્થઃ , અયં તુ ન તથા| તદેવ આહ, ધીમતઃ અત્માનાત્મ વિવેકવતઃ અત એવ પરમાત્મનઃ પરમાત્મ બ્રહ્માત્મના સ્થિતસ્ય જીવન્મુક્તસ્ય તસ્ય મયા અ અર્થઃ| અનેન વૈરાગ્યદાપ્રવૃત્તિરિતિ સૂચિતમ્||

||Sloka meanings||

અથવા ધર્મકામસ્ય ધીમતઃ -
Or else the wise one ever seeking dharma
રાજર્ષેઃ પરમાત્મનઃ -
the royal sage , the supreme self
મયા તસ્ય રામસ્ય ભાર્યયા અર્થઃ ન હિ -
lost interest in me, Rama's wife.

||Sloka summary||

"Or else the wise one ever seeking dharma, the royal sage , the supreme self has lost interest in me, his wife."||26.42||

Losing interest in one's wife means one is no longer pursuing Dharma as applied to a householder, or may have developed indifference to worldly objects and life.
Ramayana Tilaka adds the following comment.

" એતેન ભાર્યા વિના ધર્મસિદ્ધિર્ ન ભવતિ ઇતિ ધ્વનિતમ્|
અનેન વૈરાગ્યાદગ્રવૃત્તિરિતિ સૂચિતમ્|
તથાચ શ્રુતિઃ " યત્ કર્તવ્યં તદનયા સહ"

This implies that without wife pursuit of Dharma ( householder) is not possible. Also implies possibility of "Vairagya". That is why Shrutis say- " What is to be done shall be done with wife by his side ",thus establishing the primacy of wife in Grihastha Ashrama.

||Sloka 26.43||

દૃશ્યમાને ભવેત્પ્રીતિઃ સૌહૃદં નાસ્ત્યપશ્યતઃ|
નાશયંતિ કૃતઘ્નાસ્તુ ન રામો નાશયિષ્યતિ||26.43||

સ|| દૃશ્યમાને પ્રીતિઃ ભવેત્ અપશ્યતઃ સૌહૃદં નાસ્તિ| કૃતઘ્નાઃ નાશયંતિ રામસ્તુ ન નાશયિષ્યતિ||

||Sloka meanings||.

દૃશ્યમાને પ્રીતિઃ ભવેત્ -
When one keeps seeing love will happen
અપશ્યતઃ સૌહૃદં નાસ્તિ -
do not see, even friendship will not last.
કૃતઘ્નાઃ નાશયંતિ -
for ungrateful one's it perishes
રામસ્તુ ન નાશયિષ્યતિ -
In Rama it does not perish

||Sloka summary||

"When one keeps seeing love will happen. If you do not see, even friendship does not last. For the ungrateful one's love perishes. Rama's love will not perish." ||26.43||

||Sloka 26.44||

કિં નુ મે નગુણાઃ કેચિત્ કિંવા ભાગ્યક્ષયો મમ|
યાsહં સીદામિ રામેણ હીના મુખ્યેન ભામિની||26.44||

સ|| ભામિની યા અહં મુખ્યેન રામેણ વિના સીદામિ મેકેચિત્ ગુણાઃ ન કિં નુ | કિં વા મમ ભાગ્યક્ષયઃ ( અબહવત્)||

||Sloka meanings||

ભામિની યા અહં -
A charming lady that I am
મુખ્યેન રામેણ વિના સીદામિ -
that I am able to live without Rama
મે કેચિત્ ગુણાઃ ન કિં નુ? -
does it mean that some qualities are not in me?
કિં વા મમ ભાગ્યક્ષયઃ (અભવત્)-
Is my fortune diminished?"

||Sloka summary||

" A charming lady that I am , and that I am able to live without Rama , does it mean that some qualities are not in me? Is my fortune diminished?" ||26.44||

||Sloka 26.45||

શ્રેયો મે જીવિતાન્ મર્તું વિહીનયા મહાત્મનઃ|
રામાદક્લિષ્ટ ચારિત્રાત્ શૂરાત્ શત્રુનિબર્હણાત્||45||

સ|| અક્લિષ્ટચારિત્રાત્ શૂરાત્ શત્રુનિબર્હણાત્ મહાત્મનઃ રામાત્ વિહીનયાઃ મે જીવિતાત્ મર્તું શ્રેયઃ||

||Sloka meanings||

અક્લિષ્ટચારિત્રાત્ શૂરાત્ -
of blemish less character and who is heroic
શત્રુનિબર્હણાત્ -
who can destroy his enemies.
મહાત્મનઃ રામાત્ વિહીનયાઃ -
separated from the great soul Rama
મે જીવિતાત્ મર્તું શ્રેયઃ -
It is better for me to die instead of living

||Sloka summary||

"It is better for me to die instead of living separated from the great soul Rama who is of blemish less character, who is heroic, who can destroy his enemies."||26.45||

||Sloka 26.46||

અથવા ન્યસ્તશસ્ત્રૌ તૌ વને મૂલફલાશિનૌ|
ભ્રાતરૌ હિ નરશ્રેષ્ટૌ સંવૃતૌ વનગોચરૌ||26.46||

સ|| અથવા નરશ્રેષ્ઠૌ તૌ ભ્રાતરૌ ન્યસ્ત શસ્ત્રૌ વને મૂલફલાસિનૌ વનગોચરૌ સંવૃતૌ||

||Sloka meanings||

અથવા નરશ્રેષ્ઠૌ તૌ ભ્રાતરૌ -
Or maybe those two brothers, best among men
ન્યસ્ત શસ્ત્રૌ - laid down their arms
વને મૂલફલાસિનૌ -
living on fruits and roots in the forest
વનગોચરૌ સંવૃતૌ -
roaming the forest as ascetics

||Sloka summary||

"Or maybe those two brothers, best among men, laid down their arms and are roaming the forest as ascetics living on fruits and roots". ||26.46||

||Sloka 26.47||

અથવા રાક્ષસેન્દ્રેણ રાવણેન દુરાત્મના|
છદ્મના ઘાતિતૌ શૂરૌ ભ્રાતરૌ રામલક્ષ્મણૌ||26.47||

સ|| અથવા શૂરૌ ભ્રાતરૌ રામલક્ષ્મણૌ દુરાત્મના રાક્ષસેંદ્રેણ રાવણેન છદ્મના ઘાતિતૌ||

||Sloka meanings||

અથવા શૂરૌ ભ્રાતરૌ રામલક્ષ્મણૌ -
Or maybe the two heroic brothers
દુરાત્મના રાક્ષસેંદ્રેણ રાવણેન -
by that king of Rakshasas Ravana
છદ્મના ઘાતિતૌ -
killed through subterfuge

||Sloka summary||

"Or maybe the two heroic brothers would have been killed using subterfuge by that cruel king of Rakshasas Ravana." ||26.47||

||Sloka 26.48||

સાઽહમેવં ગતે કાલે મર્તુ મિચ્છામિ સર્વથા|
ન ચ મે વિહિતો મૃત્યુ રસ્મિન્ દુઃખેઽપિ વર્તતિ||26.48||

સ|| એવં ગતે કાલે સા અહં સર્વથા મર્તું ઇચ્છામિ | અસ્મિન્ દુઃખે અપિ મે મૃત્યુઃ વિહિતઃ ન વર્તતે||

||Sloka meanings||

એવં ગતે કાલે સા -
In these circumstances
અહં સર્વથા મર્તું ઇચ્છામિ -
by all means I wish to die
અસ્મિન્ દુઃખે અપિ -
In this sorrow also
મે મૃત્યુઃ વિહિતઃ ન વર્તતે -
death seems to be not possible

||Sloka summary||

"In these circumstances by all means I wish to die. In this sorrow even the death seems to be not possible." ||26.48||

||Sloka 26.49||

ધન્યાઃ ખલુ મહાત્માનો મુનયઃ ત્યક્ત કિલ્બિષાઃ|
જિતાત્માનો મહાભાગા યેષાં ન સ્તઃ પ્રિયાપ્રિયે||26.49||

સ|| મહાત્મનઃ ત્યક્તકિલ્બિષાઃ જિતાત્મનઃ મહાભાગાઃ મુનયઃ ધન્યાઃ ખલુ યેષામ્ પ્રિયા અપ્રિયે ન સ્તઃ||

||Sloka meanings||

મહાત્મનઃ ત્યક્તકિલ્બિષાઃ -
great men who have given up all sins
જિતાત્મનઃ મહાભાગાઃ -
the exalted ones who have won over the Self
મુનયઃ ધન્યાઃ ખલુ - t
the sages are indeed blessed
યેષામ્ પ્રિયા અપ્રિયે ન સ્તઃ-
for them the pleasure or displeasure does not exist

||Sloka summary||

"Great men who have given up all sins, the exalted ones who have won over the Self, the sages are indeed blessed . For them the pleasure or displeasure does not exist." ||26.49||

||Sloka 26.50||

પ્રિયાન્ન સંભવેત્ દુઃખં અપ્રિયાદધિકં ભયં|
તાભ્યાં હિ યે નિયુજ્યંતે નમસ્તેષાં મહાત્મનામ્||26.50||

સ|| પ્રિયાત્ દુઃખં અપ્રિયાત્ અધિકં ભયં ન સંભવેત્ યે તાભ્યાં વિયુજ્યંતે તેષાં મહાત્મનાં નમઃ||

||Sloka meanings||

પ્રિયાત્ દુઃખં -
sorrow from pleasing act
અપ્રિયાત્ અધિકં ભયં -
or fear from unpleasant act
ન સંભવેત્ - does not happen
યે તાભ્યાં વિયુજ્યંતે -
those who have distanced themselves from these dualities
તેષાં મહાત્મનાં નમઃ -
they are great souls. salutations to them.

||Sloka summary||

"Sorrow from pleasing act , or fear from unpleasant act does not happen to them. Those who have distanced themselves from these dualities, they are great souls. Salutations to them." ||46.50||

||Sloka 26.51||

સાઽહં ત્યક્તા પ્રિયાર્હેણ રામેણ વિદિતાત્મના |
પ્રાણાં સ્ત્યક્ષ્યામિ પાપસ્ય રાવણસ્ય ગતા વશમ્||26.51||

સ|| પ્રિયેણૈવ વિદિતાત્મના રામેણ ત્યક્તા પાપસ્ય રાવણસ્ય વશમ્ ગતા સા અહં પ્રાણાં તક્ષ્યામિ ||

||Sloka meanings||

પ્રિયેણૈવ વિદિતાત્મના રામેણ ત્યક્તા -
separated from the knower of Self Rama, who deserves pleasant things
પાપસ્ય રાવણસ્ય વશમ્ ગતા -
being under the control of the sinner Ravana,
સા અહં પ્રાણાં તક્ષ્યામિ -
I shall give up this life

||Sloka summary||

Separated from Rama who is a realized self, being under the control of the sinner Ravana, I shall give up this life..

This is the last Sloka of this Sarga. In the previous Sloka we hear another thought from Sita.

That is a very important thought.

Great men who have given up all sins, the exalted ones who have won over the self, and the sages are blessed . For them the pleasure or displeasure does not exist. Sorrow from a pleasing act , or fear from an unpleasant act does not happen to them. Those who have distanced themselves from these dualities are great souls. Salutations to them".

Whatever be the sorrow or the pleasure , one has to remain unperturbed by these twin entanglements

It is as poet is making the point that one should face sorrows and joys with equanimity. Valmiki makes us hear his thoughts from Sita.

That is also the inner meaning we hear from twenty sixth Sarga.

Thus ends the twenty sixth Sarga of Sundarakanda in Ramayana the first ever poem composed by the first poet sage Valmiki

ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્રામાયણે આદિકાવ્યે વાલ્મીકીયે
ચતુર્વિંશત્ સહસ્રિકાયાં સંહિતાયામ્
શ્રીમત્સુંદરકાંડે ષડ્વિંશસ્સર્ગઃ||.

|| ઓમ્ તત્ સત્||

||om tat sat||