Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

సుందరకాండ.
అథ అష్టచత్త్వారింశస్సర్గః||

తతస్సరక్షోఽధిపతిర్మహాత్మా
హనూమతాక్షే నిహతే కుమారే|
మనః సమాధాయ సదేవకల్పం
సమాదిదేశేంద్రజితం సరోషమ్||1||

స|| తతః రక్షోఽధిపతిః మహాత్మా హనుమతా కుమారే అక్షే నిహతే మనః సమాధాయ సరోషం దేవకల్పం ఇంద్రజితం సమాదిదేశ ||

Angry because of prince Aksha being killed by great Hanuman ,the king of Rakshasas controlling his mind then ordered Indrajit who is like a god.

త్వమస్త్రవిచ్ఛస్త్రవిదాం వరిష్ఠః సురాసురాణామపి శోకదాతా|
సురేషుసేంద్రేషు చ దృష్టకర్మా పితామహారాధనసంచితాస్త్రః||2||

స||త్వం అస్త్రవిత్ శస్త్రవిదాం వరిష్ఠః | సురాణాం అసురాణాం అపి శోక దాతా| స ఇంద్రేషు సురేషు దృష్టకర్మా | పితామహారాధన సంచితాస్త్రః||

'You are knower of weapons and the best among the knowers of weapons too. You brought grief to Suras and Asuras. A warrior of proven ability among gods including Indra, you have acquired many weapons by propitiating Brahma'.

తవాస్త్రబలమాసాద్య నాసురా న మరుద్గణాః|
న శేకుః సమరేస్థాతుం సురేశ్వర సమాశ్రితాః||3||
నకశ్చిత్ త్రిషు లోకేషు సంయుగే న గతశ్రమః|
భుజవీర్యగుప్తశ్చ తపసా చాభిరక్షితః|
దేశకాలవిభాగజ్ఞః త్వమేవ మతిసత్తమః||4||

స|| తవ అస్త్రబలం ఆసాద్య న అసురా న మరుద్గణాః న సురేశ్వరః సమాశ్రితాః సమరే స్థాతుం శేకుః ||సంయుగేన గతశ్రమః కశ్చిత్ త్రిషు లోకేషు న | త్వమేవ మతిసత్తమః భుజవీర్యాభిగుప్తశ్చ తపసా అభిరక్షితః దేవకాలవిభాగజ్ఞః||

'Because of the strength of Astras you acquired, Asuras or Maruts including Indra cannot stand in front of you in a battle. There is none who has not experienced fatigue in the war in the three worlds. You are the most intelligent, protected by the strength of your own shoulders, protected with the power of penance. You are aware of proper place and time of action'.

నతేఽస్త్వశక్యం సమరేషు కర్మణా న తేఽస్త్యకార్యం మతిపూర్వ మంత్రణే|
నసోsస్తి కశ్చిత్ త్రిషు సంగ్రహేషు వై న వేద యస్తేఽస్త్రబలం బలం చ తే||5||
మమానురూపం తపసో బలం చ తే పరాక్రమశ్చాస్త్రబలం చ సంయుగే|
న త్వాం సమాసాద్య రణావమర్దే మనః శ్రమం గచ్చతి నిశ్చితార్థమ్||6||

స|| సమరేషు కర్మణా తే అశక్యం నాస్తి| మతిపూర్వమంత్రేణ తే అకార్యం నాస్తి| త్రిషు సంగ్రహేషు యః తే అస్త్రబలం తే బలం చ న వేద సః కశ్చిత్ నాస్తి||తే తపసః బలం మమ అనురూపం సంయుగే పరాక్రమశ్చ బలం చ | రణావమర్థే త్వాం సమాసాద్య మనః నిశ్చితార్థం శ్రమమ్ న గచ్ఛతి||

'There is nothing not possible for you in war. With wise counsel there is no impossible act. In the three worlds there is none who does not know the strength of your weapons and your power to recall a weapon you have discharged. Your power of penance is equal to mine. So are your valor and ability to discharge weapons in war. With you engaged in battle , my mind does not worry about the result'.

నిహతాః కింకరాః సర్వే జంబుమాలీచ రాక్షసః||7||
అమాత్యపుత్త్రా వీరాశ్చ పంచసేనాగ్రయాయినః|
బలాని సుసమృద్ధాని సాశ్వనాగరథానిచ||8||
సహోదరః తే దయితః కుమారోఽక్షశ్చ సూదితః|
న హి తేష్వేవ మే సారో యస్త్వయ్యరినిషూదన||9||

స|| కింకరాః తథైవ జంబుమాలీ చ అమాత్యపుత్రాశ్చ వీరాః చ పంచసేనాగ్రయాయినః బలాని సుసమృద్ధాని స అశ్వనాగరథాని చ సర్వే నిహతాః ||తే సహోదరః దయితః కుమారః అక్షః చ సూదితః | అరినిషూదన మే త్వయి సారః తేష్వేవ న హి||

'Kinkaras similarly Jambumali, as well as the ministers sons, and the five generals too are killed along with forces fully provided with horses, elephants, and chariots .Your dear brother prince Aksha too is killed. Oh Scourge of enemies I have real faith in you not them'.

ఇదం హి దృష్ట్వా మతిమన్మహద్బలమ్ కపేః ప్రభావం చ పరాక్రమం చ|
త్వమాత్మనశ్చాపి సమీక్ష్య సారం కురుష్వ వేగం స్వబలానురూపమ్||10||
బలావమర్దస్త్వయి సన్నికృష్టే యథాగతే శామ్యతి శాంతశత్రౌ|
తథా సమీక్ష్యాత్మబలం పరం చ సమారభస్వ అస్త్రవిదాం వరిష్ఠ ||11||

స|| మతిమన్ త్వం కపేః ఇదం మహత్ బలం ప్రభావం చ పరాక్రమం చ ఆత్మనః సారం చాపి సమీక్ష్య స్వబలానురూపం వేగం కురుష్వ||అస్త్రవిదాం వరిష్ఠ త్వయి సన్నికృష్టే శాంతశత్రౌ గతే బలావమర్థః యథా శామ్యతి తథా ఆత్మబలం పరం చ సమీక్ష్య సమారభస్వ||

'Oh Intelligent one, the great strength, power and valor of the Vanara is to be observed along with your own strength carefully. Act according to your own strength only. Oh Best among the experts in archery, going there and judging the strength, then approach the enemy and start the battle in a manner that he does not cause further destruction'.

న వీర సేనా గణశోచ్యవంతి న వజ్ర మాదాయ విశాల్పసారమ్|
న మారుతస్యాస్య గతేః ప్రమాణమ్ న చాగ్నికల్పః కరణేన హంతుమ్||12||
తమేవ మర్థం ప్రసమీక్ష్య సమ్యక్ స్వకర్మసామ్యాద్ధి సమాహితాత్మా|
స్మరం శ్చ దివ్యం ధనుషోఽస్త్రవీర్యమ్ ప్రజాక్షతం కర్మ సమారభస్వ||13||

స|| వీర గణశః సేనాః చ్యవంతి న | విశాలసారం వ్రజం ఆదాయ న | అస్య గతేః మారుతస్య| న ప్రమాణం అగ్నికల్పః కరణేన హన్తుం న||తం ఏవం అర్థం సమ్యక్ ప్రసమీక్ష్య స్వకర్మ సామ్యాత్ సమాహితాత్మా ధనుషః దివ్యం అస్త్రవీర్యం స్మరం చ వ్రజ కర్మ అక్షతాం సమరభస్వ||

'Oh hero, large armies need not go. With him having extraordinary vigor the bringing thunderbolt is no use. His speed is that of Maruti. He is like sacrificial fire which cannot be destroyed with any weapon. In that way assess the situation properly. Being a person of good judgement with single minded attention, recollecting the divine weapons with the bow move forward. Start the act without being destroyed in the middle'.

న ఖల్వియం మతిః శ్రేష్ఠా యత్త్వాం సంప్రేషయామ్యహమ్|
ఇయం చ రాజధర్మాణాం క్షత్రస్య చ మతిర్మతా||14||
నానాశస్త్రైశ్చ సంగ్రామే వైశారద్యమరిందమ|
అవశ్య మేవ యోద్ధవ్యం కామ్యశ్చ విజయో రణే||15|

స|| అహం త్వాం సమ్ప్రేషయామి ఇతి యత్ ఇయం మతిః శ్రేష్ఠా న ఖలు | ఇయం రాజధర్మణాం క్షత్రియస్య మతిః మతా||అరిందమ సంగ్రామే నానాశస్త్రేషు వైశారద్యం అవశ్యమేవ బోద్ధవ్యం | రణే విజయశ్చ కామ్యః | |

'I think sending you to battle in this way is not good. (However) This is in accordance with the statecraft and the duty of Kshatriyas. Hence this is approved. Oh crusher of the enemies, in the war ultimately efficient use of many weapons is to be known. Victory in the war is wished for' .

తతః పితుస్తద్వచనం నిశమ్య ప్రదక్షిణం దక్షసుత ప్రభావః|
చకార భర్తార మదీనసత్త్వో రణాయ వీరః ప్రతిపన్నబుద్ధిః||16||
తత స్తైః స్వగణైరిష్టైరింద్రజిత్ ప్రతిపూజితః|
యుద్దోద్దతః కృతోత్సాహః సంగ్రామం ప్రత్యపద్యత ||17||
శ్రీమాన్పద్మపలాశాక్షో రాక్షసాధిపతేః సుతః|
నిర్జగామ మహాతేజాః సముద్ర ఇవ పర్వసు||18||

స|| తతః దక్షసుతప్రభావః వీరః పితుః తత్ వచనం నిశమ్య అదీనసత్త్వః రణాయ ప్రతిపన్నబుద్ధిః భర్తారం ప్రదక్షిణం చకార || తతః యుద్ధోద్ధతః ఇంద్రజిత్ ఇష్టైః తైః స్వగణైః ప్రతిపూజితః కృతోత్సాహః సంగ్రామం ప్రతిపద్యత ||శ్రీమాన్ పద్మపలాశాక్షః మహాతేజాః రాక్షసాధిపతేః సుతః పర్వసు సముద్రః ఇవ నిర్జగామ||

Then the hero, powerful like the son of Daksha, who is never distressed in war, hearing those words of his father prepared in his mind went round his father with due respect. Then he rushed forth for the war with renewed vigor after being honored by his own people. The illustrious son of the Rakshasa, with eyes like the lotus petals, moved ahead like the ocean on a full moon day.

స పక్షిరాజోపమతుల్యవేగైః వ్యాళైశ్చతుర్భిః సితతీక్ష్ణదంష్ట్రైః|
రథం సమాయుక్త మసంగవేగం సమారురోహేంద్రిజిదింద్ర కల్పః||19||
స రథీ ధన్వినాం శ్రేష్ఠః శస్త్రజ్ఞోఽస్త్రవిదాం వరః|
రథేనాభియయౌ క్షిప్రం హనుమాన్యత్ర సోsభవత్||20||

స|| ఇంద్రకల్పః సః ఇంద్రజిత్ పక్షిరాజ ఉపమ తుల్యవగైః సితతీక్ష్ణదంష్ట్రైః చతుర్భిః వ్యాఘైః సమాయుక్తం అసహయవేగం రథం సమారురోహ||రథీ ధన్వినాం శ్రేష్ఠః శస్త్రజ్ఞః అస్త్రవిదాం వరః రథేన క్షిప్రం రథేన యత్ర హనుమాన్ అభవత్ శీఘ్రం అభియయౌ ||

Like Indra, Indrajit ascended the chariot drawn by four tigers with sharp teeth, capable of moving with the speed of the king of birds. The charioteer, best among the wielders of bows, best among the knowers of weapons, quickly went on his chariot to the place where Hanuman is waiting.

స తస్య రథ నిర్ఘోషం జ్యాస్వనం కార్ముకస్య చ|
నిశమ్య హరివీరోఽసౌ సంప్రహృష్టతరోఽభవత్||21||
సుమహచ్చాపమాదాయ శితశల్యాంశ్చ సాయకాన్|
హనుంమంత మభిప్రేత్య జగామ రణపండితః||22||

స|| సః అసౌ హరివీరః తస్య రథ నిర్ఘోషం జ్యాస్వనం కార్ముకస్య చ నిశమ్య సంప్రహృష్ఠతరః అభవత్ ||రణపండితః సుమహత్ చాపం శితశల్యాన్ సాయకాన్ ఆదాయ హనుమంతమ్ అభిప్రేత్య జగామ||

Hearing the sounds of the chariot, sounds of the bow being pulled, the leader of Vanaras also became happy. Adept in war, (he) went ahead with the highly powerful bow and sharp edged arrows aiming at Hanuman.

తస్మింస్తతః సంయతి జాతహర్షే రణాయ నిర్గచ్ఛతి బాణపాణౌ|
దిశశ్చ సర్వాః కలుషాబభూవుః మృగాశ్చ రౌద్రా బహుదా వినేతుః||23||
సమాగతాః తత్ర తు నాగయక్షా మహర్షయశ్చక్రచరాశ్చ సిద్ధాః|
నభః సమావృత్య చ పక్షి సంఘా వినేదురుచ్చైః పరమ ప్రహృష్టాః||24||

స|| తతః సమ్యతి జాతహర్షేః తస్మిన్ చాపాణౌ రణాయ నిర్గచ్ఛతి సర్వాః దిశః కలుషాః బభూవుః | రౌద్రాః మృగాశ్చ బహుధా వినేదుః||తత్ర సమాగతాః నాగయక్షాః చక్రచరాః మహర్షయః సిద్ధాః చ నభః సమావృత్య పరమ ప్రహృష్టాః |పక్షి సంఘాశ్చ ఉచ్చైః వినేదుః||

Then as he went forth for war feeling happy with bow in hand, all the quarters became dark. Fierce animals began to howl in many ways. There Nagas Yakshas , those who are travelers of that path, the sages, Siddhas assembled in the sky very happily. Flocks of birds screeched too.

ఆయాంతం స రథం తూర్ణమింద్రజితం కపిః|
నిననాదమహానాదం వ్యవర్థత చ వేగవాన్||25||
ఇంద్రజిత్తు రథం దివ్యమాస్థితః చిత్రకార్ముకః|
ధనుర్విష్ఫారయామాస తటిదూర్జితనిస్స్వనమ్||26||
తతః సమేతావతి తీక్ష్ణవేగౌ మహాబలౌ తౌ రణనిర్విశంకౌ|
కపిశ్చ రక్షోధి పతేశ్చ పుత్త్రః సురాసురేంద్రావివ బద్ధవైరౌ||27||

స|| కపిః తూర్ణమ్ ఆయాంతం సరథం ఇంద్రజితం దృష్ట్వా మహానాదం విననాద| వేగవాన్ వ్యవర్ధత చ||ఇంద్రజిత్ తు దివ్యం రథం ఆస్థితః చిత్రకార్ముకః తటిదూర్జితనిఃస్వనమ్ ధనుః విష్ఫారయామాస||తతః అతితీక్ష్ణవేగౌ మహాబలౌ రణనిర్విశంకౌ తౌ కపిః చ రక్షోధిపతేః తనుశ్చ బద్ధవైరౌ సురాసురేంద్రావివ సమేతౌ||

Seeing the chariot approaching swiftly , Vanara made a big sound. and quickly enlarged his body. Indrajit also sitting in his divine chariot holding the wonderful bow, pulled the string with lightning speed. The Vanara and the son of the king of Rakshasas , both very fast in speed, mighty , both fearless in war and inimical to each other like Suras and Asuras, then faced each other.

స తస్య వీరస్య మహారథస్య ధనుష్మతః సంయతి సమ్మతస్య|
శర ప్రవేగం వ్యహనత్ప్రవృద్ధః చచార మార్గే పితురప్రమేయే||28||
తతః శరానాయతతీ‍క్ష్ణశల్యాన్ సుపత్రిణః కాంచన చిత్ర పుంఖాన్|
ముమోచ వీరః పరవీరహంతా సుసన్నతాన్ వజ్రనిపాతవేగాన్ ||29||
తతస్తు తత్ స్వ్యందననిస్స్వనం చ మృదంగభేరీపటహాస్వనంచ|
నికృష్యమాణస్య చ కార్ముకస్య నిశమ్య ఘోషం పునరుత్ప్రపాత||30||

స|| అప్రమేయః సః ప్రవృద్ధః మహారథస్య ధనుష్మతః సంయతి సమ్మతస్య తస్య వీరస్య శరప్రవేగం వ్యహనత్ | పితుః మార్గే చచార||తతః పరవీరహంతా వీరః ఆయతతీక్ష్ణశల్యాన్ సుపత్రిణః కాంచన చిత్రపుంఖాన్ సుసన్నతాన్ వజ్రనిపాతవేగాన్ శరాన్ ముమోచ|| తతః సః తస్య తత్ స్యందననిఃస్వనం చ మృదంగభేరీపటహస్వనం చ వికృష్యమానస్య కార్ముకస్య ఘోషం నిశమ్య పునః ఉత్పపాత||

Hanuman of immeasurable strength, having grown in form, made the speedy shower of arrows in the war from the bow of the great charioteer futile as he escaped moving about in the sky, the path of his father. Then the slayer of enemy warriors, discharged long and sharp pointed arrows with feathers and with gold tips which are slightly bent at the tips, which were touching the bow string, which had the speed of lightning. Then he ( Hanuman) hearing the sound of the bow being drawn, the rumbling of the chariot, beating of the Mridangams Bheris and Patahas, and again rose up.

శరణామంతరేష్వాశు వ్యవర్తత మహాకపిః|
హరిః తస్యాభిలక్ష్యస్య మోఘయన్ లక్ష్య సంగ్రహమ్||31||
శరణామగ్రతస్తస్య పునస్సమభివర్తత
ప్రసార్య హస్తౌ హనుమాన్ ఉత్పపాతానిలాత్మజః||32||
తా వుభౌ వేగసంపన్నౌ రణకర్మ విశారదౌ|
సర్వభూతమనోగ్రాహి చక్రతుర్యుద్ధ ముత్తమమ్||33||

స|| మహాకపిః హరిః ఆశు అభిలక్షస్య తస్య లక్ష్యసంగ్రహం మోఘయన్ శరాణాం అంతరేషు వ్యవర్తత||అనిలాత్మజః హనుమాన్ తస్య శరాణాం అగ్రతః సమభివర్తత హస్తౌ ప్రసార్య ఉత్పపాత||తా వుభౌ రణకర్మ విశారదౌ వేగసంపన్నౌ సర్వభూతమనోగ్రాహి ఉత్తమం యుద్ధం చక్రతుః||

The great Vanara made the arrows being aimed at the target futile, by moving in the space between the arrows. The son of wind god Hanuman moving ahead of the arrows with hands and legs outstretched, jumped. Both endowed with speed and both experts in warfare fighting a great war, captivated the minds of all creatures.

హనూమతో న వేద రాక్షసోఽన్తరమ్ నమారుతిః తస్య మహాత్మనోఽన్తరమ్ |
పరస్పరం నిర్విషహౌ బభూవతుః సమేత్య తౌ దేవసమానవిక్రమౌ||34||
తతస్తు లక్ష్యే స విహన్యమానే శరేష్వమోఘేషు చ సంపతత్సు|
జగామ చింతాం మహతీం మహాత్మా సమాధి సంయోగ సమాహితాత్మా||35||
తతో మతిం రాక్షసరాజసూనుశ్చకార తస్మిన్ హరివీరముఖ్యే|
అవధ్యతాం తస్య కపేః సమీక్ష్య కథం నిగచ్ఛేదితి నిగ్రహార్థమ్||36||

స|| రాక్షసః హనూమతః అన్తరం న వేద | మారుతిః మహాత్మనః తస్య న | దేవసమానవిక్రమౌ తౌ సమేత్య పరస్పరం నిర్విషహౌ బభూవతుః || తతః లక్ష్యే విహన్యమానే అమోఘేషు శరేషు సంపతత్సు మహాత్మా సమాధిసంయోగసమాహితాత్మా సః మహతీం చింతం జగామ||తతః రాక్షసరాజసూనః తస్య కపేః అవధ్యతాం సమీక్ష్య నిగ్రహార్థం కథం నిగచ్ఛేత్ ఇతి తస్మిన్ హరిప్రవీరముఖ్యే మతిం చకార||

The Rakshasa did not find a way to hit Hanuman. Maruti did not find one too. Both being equal to Devas in war were unable to bear each other. Indrajit's infallible arrows missed Hanuman. The great warrior became perplexed and started thinking seriously within himself. Then the son of the king of Rakshasa, thinking that the Vanara cannot be killed, thought in his mind about how the Vanara may be captured.

తతః పైతామహం వీర స్సఽస్త్రమస్త్రవిదాం వరః|
సందధే సుమహాతేజాః తం హరిప్రవరం ప్రతి||37||
అవధ్యోఽయమితి జ్ఞాత్వా తమస్త్రేణాస్త్రతత్త్వవిత్|
నిజగ్రాహ మహాబాహుః మారుతాత్మజమింద్రజిత్||38||
తేన బద్ధస్తతోఽస్త్రేణ రాక్షసేన స వానరః|
అభవన్నిర్విచేష్టశ్చ పపాత చ మహీతలే||39||

స|| తతః వీరః అస్త్రవిదాం వరః సుమహాతేజాః సః హరిప్రవీరం ప్రతి పైతామాహం అస్త్రం సందధే||అస్త్రతత్వవిత్ మహాబాహుః ఇంద్రజిత్ అవధ్యః ఇతి జ్ఞాత్వా తం మారుతాత్మజం అస్త్రేణ నిజగ్రాహ||తతః తేన రాక్షసేన అస్త్రేణ బద్ధః సః వానరః నిర్విచేష్టః అభవత్ | సః మహీతలే పపాత||

Then the hero, best among those knowledgeable of weapons, invoked the grandfather Brahma's weapon at the foremost of Vanaras. That expert in weapons, the long armed Indrajit knowing that he cannot be killed bound the son of wind god with that weapon. Thus bound by that weapon, the Vanara was unable to move. He fell down on the ground.

తతోఽథ బుద్ధ్వా స తదాస్త్రబంధం ప్రభోః ప్రభావాత్ విగతాత్మవేగః|
పితామహానుగ్రహమాత్మనశ్చ విచింతయామాస హరిప్రవీరః ||40||
తతః స్వాయంభువైర్మంత్రైః బ్రహ్మాస్త్రమభిమంత్రితమ్|
హనుమాంశ్చింతయామాస వరదానం పితామహత్||41||

స|| తతః అథ సః హరిప్రవీరః తత్ అస్త్రబంధం బుద్ధ్వా ప్రభోః విగతాత్మ వేగః ఆత్మనః పితమహానుగ్రహం విచింతయామాస||తతః హనుమాన్ స్వాయంభువైః మంత్రైః అభిమంత్రం బ్రహ్మాస్త్రం పితామహాత్ వరదానం చింతయామాస||

Then the best of Vanaras realizing the power of that weapon which arrested his movement as due to the grace of the lord, started thinking about the boon of the Lord Brahma. Then Hanuman started thinking about the Brahmastra, the weapon that invokes the creator Brahma, and the boon given to him.

నమేఽస్త్రబంధస్య చ శక్తిరస్తి విమోక్షణే లోకగురోః ప్రభావాత్|
ఇత్యేవ మత్వా విహితోఽస్త్రబంధో మయాఽఽత్మయోనేరసువర్తితవ్యః||42||
సవీర్యమస్త్రస్య కపిర్విచార్య పితామహానుగ్రహమాత్మనశ్చ|
విమోక్ష శక్తిం పరిచింతయిత్వా పితామహాజ్ఞామనువర్తతే స్మ||43||

స|| లోకగురోః ప్రభావాత్ అస్త్రబంధనస్య విమోక్షణే మే శక్తిః నాస్తి ఇతి ఏవం మత్వా ( ఇదం అస్రమ్) విహితః | ఆత్మయోనేః అస్త్రబంధః మయా అనువర్తితవ్యః|| స కపిః అస్త్రస్య వీర్యం విచార్య ఆత్మనః పితమహానుగ్రహం చ విమోక్షణశక్తిం పరిచింతయిత్వా పితామహ ఆజ్ఞాం అనువర్తతే స్మ||

The weapon has been released, thinking that the power to get released from the weapon is not with me, because of the effect of the power of Brahma. Having thought as above he decided that the weapon should be obeyed. The Vanara reflecting on the power of that weapon, recalling the power of liberation from the bondage by the favor of Brahma, resolved to obey the order of Brahma.

అస్త్రేణాపి హి బద్ధస్య భయం మమ న జాయతే|
పితామహేంద్రాభ్యాం రక్షితస్యానిలేనచ |||44|||
గ్రహణేచాపి రక్షోభిర్మహాన్మే గుణదర్శనః|
రాక్షసేంద్రేణ సంవాదః తస్మాత్ గృహ్ణంతు మాంపరే||45||

స|| అస్త్రేణాపి బద్ధస్య హి మమ భయం న జాయతే| పితామహేంద్రాభ్యాం అనిలేన చ రక్షితః స్యాత్||రక్షోభిః గ్రహణే చాపి మే మహత్ గుణదర్శనం రాక్షసేంద్రేణ సంవాదః ( భవేత్) | తస్మాత్ మామ్ పరే గృహ్ణంతు||

'Though bound by that weapon, I have no fear. I am being protected by Brahma, Indra and the wind god. If I am being held by the Rakshasas I will have a great opportunity to see the king of Rakshasas and discuss. Therefore let them catch me'.

స నిశ్చితార్థః పరవీరహంతా సమీక్ష్యకారీ వినివృత్తచేష్టః|
పరైః ప్రసహ్యాభిగతైర్నిగృహ్య ననాద తైః తైః పరిభర్త్యృమానః||46||

స|| పరవీరహంతా సమీక్ష్యకారీ సః నిశ్చితార్థః వినివృత్తచేష్టః ( అభవత్) | అభిగతైః తైః తైః పరైః ప్రసహ్య నిగృహ్య పరిభర్త్సమానః ననాద||

That killer of the enemy warriors, and one who assesses before he acts, thus having firmly resolved firmly, remained without actions. Seized by the enemies forcibly, and with his power of movement arrested, (he) went slowly. Abused he roared.

తతః తం రాక్షాసా దృష్ట్వా నిర్విచేష్టమరిందమమ్|
బబంధుః శణవల్కైశ్చ ద్రుమచీరైశ్చ సంహతైః||47||

స|| తతః రాక్షసాః అరిందమమ్ తం నిర్విచేష్టమ్ దృష్ట్వా శణవల్కైశ్చ సంహతైః ద్రుమచీరైశ్చ బబంధు||

Then the Rakshasas seeing that scorcher of enemies refraining from movement, bound him with a rope and bark clothes.

స రోచయామాస పరైశ్చబంధనమ్ ప్రసహ్యవీరైరభినిగ్రహం చ|
కౌతుహలాన్మాం యది రాక్షసేంద్రో ద్రష్టుంవ్యవస్యేదితి నిశ్చితార్థః||48||

స|| రాక్షసేంద్రః మామ్ కౌతుహలాత్ ద్రష్టుం వ్యవస్యేద్యపి ఇతి నిశ్చితార్థః సః పరైః బంధనం వీరైః ప్రసహ్య అభినిగ్రహం చ రోచయామాస||

'The king of Rakshasas out of curiosity may come to see me if he decides', thinking this way (he) decided to enjoy the bondage by the warriors, even capture by force.

స బద్ధస్తేన వల్కేన విముక్తోఽస్త్రేణ వీర్యవాన్|
అస్త్రబంధః స చాన్యాం హి న బంధమనువర్తతే||49||
అథేంద్రజిత్తు ద్రుమచీరబద్ధం విచర్యవీరః కపిసత్తమం తమ్|
విముక్త మస్త్రేణ జగామ చింతామ్ నాన్యేన బద్ధో హ్యనువర్తతేఽస్త్రమ్||50||
అహో మహత్కార్య కృతం నిరర్థకం న రాక్షసైర్మంత్రగతిర్విమృష్ఠా|
పునశ్చ నాస్త్రే విహతేsస్త్రమన్యత్ ప్రవర్తతే సంశయితాః స్మ సర్వే||51||

స|| తేన వల్కేన బద్ధః వీర్యవాన్ సః అస్త్రేణ విముక్తః | సః అస్త్రబంధః అన్యం బంధం న అనువర్తతే హి||అథ వీరః ఇంద్రజిత్ ద్రుమచీరబద్ధం తం కపిసత్తమం అస్త్రేణ విముక్తం విచార్య చింతాం జగామ | బద్ధః అస్త్రం న అనువర్తతే హి||అహో మహత్ కర్మ నిరర్థకం కృతం | రాక్షసైః మంత్రగతిః న విమృష్టాః | మంత్రే విహతే అన్యత్ అస్త్రం న ప్రవర్తతే | సర్వే సంశయితాః స్మ||

The hero bound by the bark is freed by that weapon. That weapon does not tolerate another bondage. Then the hero Indrajit knowing that the best of Vanaras bound by bark rope is thus freed from that weapon started thinking. ' Bound by others the weapon does not follow. Alas great effort has been wasted. The impact of mantra is not considered by the Rakshasas. When mantra is ineffective no other weapon can be effective. We are running a risk'.

అస్త్రేణ హనుమాన్ ముక్తోనాత్మానమవబుధ్యత|
కృష్యమాణస్తు రక్షోభిః తైశ్చ బంధైర్నిపీడితః||52||
హన్యమానః తతః క్రూరై రాక్షసైః కాష్టముష్టిభిః|
సమీపం రాక్షసేంద్రస్య ప్రాకృష్యత స వానరః||53||

స|| హనుమాన్ ఆత్మానం అస్త్రేణ ముక్తః న అవబుధ్యత | తైః రక్షోభిః కృష్యమాణః బంధైః నిపీడితః ఆత్మానం న అవబుధ్యత|| తతః సః వానరః కౄరైః రాక్షసైః కాష్ఠముష్టిభిః హన్యమానః రాక్షసేంద్రస్య సమీపం ప్రాకృష్యత||

Hanuman did not know that he has been released by that weapon. Bound and dragged by the Rakshasas, he was being hurt. Then that Vanara beaten with sticks and fists was dragged to the presence of the king of Rakshasas.

అథేంద్రజిత్తం ప్రసమీక్ష్యముక్తం అస్త్రేణ బద్ధం ద్రుమచీరసూత్రైః|
వ్యదర్శయత్తత్ర మహాబలమ్ తం హరిప్రవీరం సగణాయ రాజ్ఞే||54||

స|| అథ ద్రుమచీరసూత్రైః బద్ధం తం అస్త్రేణ ముక్తం ప్రసమీక్ష్య ఇంద్రజిత్ మహాబలం తం హరిప్రవీరం తత్ర సగణాయ రాజ్ఞే న్యదర్శయత్||

Then seeing that one bound by the bark ropes and released by that Brahma Astra, mighty Indrajit showed the best of Vanaras to the king along with his courtiers in the assembly.

తం మత్తమివ మాతంగ బద్ధం కపివరోత్తమమ్|
రాక్షసా రాక్షసేంద్రాయ రావణాయ న్యవేదయన్||55||
కోఽయం కస్య కుతోవాఽత్ర కిం కార్యం కో వ్యపాశ్రయః|
ఇతి రాక్షసవీరాణాం తత్ర సంజజ్ఞిరే కథాః||56||
హన్యతాం దహ్యతాం వాsపి భక్ష్యతామితి చాపరే|
రాక్షసాః తత్ర సంక్రుద్ధాః పరస్పర మథాఽబ్రువన్||57||

స|| మత్తం మాతంగం ఇవ బద్ధం కపివరోత్తమం తం రాక్షసః రాక్షసేంద్రాయ రావణాయ న్యవేదయత్||కః అయం| కస్య కుతః వా అత్ర| కిం కార్యం | కః వ్యపాశ్రయః| ఇతి రాక్షవీరాణాం కథాః సంజిజ్ఞిరే||అథ అపరే రాక్షసాః సంకృద్ధాః హన్యతామ్ దహ్యతాం చాపి భక్ష్యతాం ఇతి పరస్పరం అబ్రువన్ ||

The best of Vanaras , bound like an elephant in the rut, was presented to Ravana by the Rakshasa. 'Who is this? Whom does he belong to? And where did he come from? What business does he have? Thus the Rakshasa heroes talked among themselves. Then some other Rakshasas said to each other 'Kill him. Burn him . Otherwise eat him up'.

అతీత్య మార్గం సహసా మహాత్మా స తత్ర రక్షోఽధిపపాదమూలే|
దదర్శ రాజ్ఞః పరిచారవృద్దాన్ గృహం మహారత్న విభూషితం చ||58||

స|| మహాత్మా సః సహసా మార్గం అతీత్య తత్ర రాజ్ఞః మహారత్నవిభూషితం గృహం రక్షోధిపపాదమూలే పరిచారవృద్ధాన్ దదర్శ||

The great one quickly crossing the path came near the king's palace adorned with precious gems. Near his feet he saw aged and experienced ones.

స దదర్శ మహాతేజా రావణః కపిసత్తమమ్|
రక్షోభిర్వికృతాకారైః కృష్యమాణ మితస్తతః||59||
రాక్షసాధిపతిం చాపి దదర్శ కపిసత్తమః|
తేజోబలసమాయుక్తం తపంతమివ భాస్కరమ్||60||

స|| మహతేజాః సః రావణః వికృతాకారైః రక్షోభిః ఇతః తతః కృష్యమానం కపిసత్తమం దదర్శ||కపిసత్తమః చ తేజోబలసమాయుక్తం తపంతం భాస్కరం ఇవ రాక్షసాధిపతిం దదర్శ||

The resplendent one, that Ravana saw the foremost of Vanaras dragged here and there by the Rakshasas. The best of Vanaras also saw the Rakshasa king who had splendor and strength, radiating brilliance like the Sun.

సరోషసంవర్తిత తామ్రదృష్టిః దశాననః తం కపిమన్వవేక్ష్య|
అథోపవిష్యాన్ కులశీలవృద్ధాన్ సమాదిశత్తం ప్రతిమంత్రిముఖ్యాన్||61||
యథాక్రమం తైః స కపిర్విపృష్టః కార్యార్థమర్థస్య చ మూలమాదౌ|
నివేదయామాస హరీశ్వరస్య దూతః సకాశాత్ అహమాగతోఽస్మి||62||

స|| సః దశాననః రోషసంవర్తితతామ్రదృష్టిః తం కపిం అన్వేక్ష్య అథ ఉపవిష్టాన్ కులశీలబద్ధాన్ మంత్రిముఖ్యాన్ తంప్రతి సమాదిశత్ ||తైః యథాక్రమం కార్యార్థం అర్ధస్య మూలం విపృష్టః సః కపిః హరీశ్వరస్య సకాశాత్ ఆగతః అస్మి ఇతి నివేదయామాస||

The ten-headed one with his red eyes rolling in rage observing the Vanara closely, ordered the noble and aged ministers and important ministers. In proper order the purpose, origin of the purpose were asked by them. The Vanara reported that he is a messenger of the king of Vanaras. 'By order of the king, I came from his place'.

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సుందరకాండే అష్టచత్త్వారింశస్సర్గః ||

Thus ends Sarga forty eight of Sundarakanda in Ramayana , the first poem ever composed by the first poet sage Valmiki.

|| om tat sat||