सुंदराकांड!! సుందరకాండ !!
అఱువది ఆఱవ సర్గము

ఏవముక్తో హనుమతా రామో దశరథాత్మజః |
తం మణిం హృదయే కృత్వా ప్రరురోద స లక్ష్మణః ||

తా| హనుమంతుడు ఈ విధముగా చెప్పిన తరువాత దశరథుని కుమారుడైన శ్రీరాముడు ఆ చూడామణిని త హృదయమునకు హత్తుకొని లక్ష్మణుని తో కూడి చాలా విలపించెను.

తంతు దృష్ట్వా మణిశ్రేష్ఠం రాఘవ శ్శోకకర్శితః |
నేత్రాభామశ్రుపూర్ణాభ్యాం సుగ్రీవమిదమబ్రవీత్ ||

 

తా|| శ్రీరాముడు శ్రేష్టమైన ఆ మణిని చూచి శోకాకులుడై కన్న్నుల నీరు నిండగా సుగ్రీవునితో ట్లనెను.

మణిరత్నమిదం దత్తం వైదేహ్యాః శ్వశురేణ మే |
వధూకాలే యథా బద్ధ మధికం మూర్ద్ని శోభతే ||
అయంహి జలసంభూతో మణిసజ్జనపూజితః |
యజ్ఞే పరమతుష్టేన దత్తస్సక్రేణ ధీమతా ||
ఇమం దృష్ట్వా మణీశ్రేష్ఠం యథా తాతస్య దర్శనమ్|
అద్యాస్మ్యవగత సౌమ్య వైదేహస్య తథావిభో: ||
అయం హిశోభతే తస్యాః ప్రియాయా మూర్ధ్ని మే మణిః |
అస్యాద్య దర్శనేనాహం ప్రాప్తాం తామివ చింతయే ||

 

తా|| " మామయైన జనక మహారాజు వివాహసమయమున వైదేహికి ఇచ్చెను. అది ఆమె శిరస్సున ధరించినప్పుడు ఆ మణిశోభలు ఇనుమడించెను. జలమునుంచి ఆవిర్భవించిన ఈ మణి సజ్జనుల పూజలను అందుకొనినది. జనకుడు చేసిన యజ్ఞమునకు దేవేంద్రుడు సంతుష్ఠుడై దీనిని అ మహారాజుకి బహుకరించెను. సౌమ్యుడవైన ఓ సుగ్రీవా ! ఈ విశిష్ఠమైన మణిని చూడగనే మా తండ్రి అయిన దశరథుడు మామయైన జనకుని దర్శించినట్లున్నది. ఈ మణియే ఇంతవరకు సీతాదేవియొక్క శిరస్సుని అలంకరించి శోభిల్లుచుండెడిది. ఇప్పుడు ఈ మణిని చూచి ఆమెను పొందినట్లు తలంచుచున్నాను ".

 

కిమాహా సీతా వైదేహీ బ్రూహి సౌమ్య పునఃపునః |
పిపాసుమువ తోయేన సీమ్చ్ంతీ వాక్యవారిణా ||

 

తా|| ఓ మారుతీ సీతాదేవి చెప్పిన మాతలు పదేపదే చెప్పుము. దాహము గలవానికి జలమువలె ఆ వాక్యవారి నాకు హాయినిగూర్చును.

 

ఇతస్తు కిం దుఃఖతరం యదిమం వారిసంభవమ్ |
మణిం పస్యామి సౌమిత్రే వైదేహీ మగతాం వినా ||
చిరం జీవతివై దేహీ యది మాసం ధరిష్యతి |
క్షణం సౌమ్య న జీవేయం వినా తామసితేక్షణామ్ ||

 

తా|| ఓ సౌమిత్రా ! వైదేహీ ఇచటలేకుండా జలసంభవమైన ఈ చూడామణిని చూచుటవలన నా దుఃఖము ఇంకా అధికమగుచున్నది. సౌమ్యుడవైన ఓ లక్ష్మణా ! సీతాదేవి ఒక మాసము జీవించినచో ఆమె చిరకాలము జీవించినట్లే యని తలంచవచ్చును. కాని మనోహరమైన నల్లని చూపులు గల ఆ జానకి లేకుండా ఒక్కక్షణమైననూ జీవించియుండజాలను

 

 

నయ మామపి తం దేశం యత్రదృష్టా మమప్రియా |
న తిష్టేయం క్షణమపి ప్రవృత్తి ముపలభ్య చ ||
కథం సా మమ సుశ్రోణీ భీరుభీరుస్సతీ సదా |
భయావహానాం ఘోరాణాం మధ్యే తిష్టతి రక్షసామ్||
కిమాహా సీతా హనుమాన్ తత్వ్తః కథయాద్యమే |
ఏతేన ఖలు జీవిష్యే భేషజేనాతురో యథా ||

 

తా|| "నా ప్రియురాలుని ఎక్కడచూచితివో అక్కడికి నన్నుకూడా చేర్చుము. అమే జాడ తెలిసినతరువాత ఇక్కడ ఒక్క క్షణము కూడా ఉండలేకున్నాను. సుందరాంగియు సహజముగా భయపడుస్వభావము కలది సాధ్వి అగు సీత భయంకరులైన ఘోర రాక్షసులమధ్య ఎట్లు ఉండగలుగుచున్నది ? ఓ హనుమంతుడా సీతా ఇంకనూ ఏమనినదో పూర్తిగా చెప్పుము. అ మాటలతో రోగి ఔషధముచే నెట్లు జీవించునో అట్లే జివించెదను"

 

మథురా మథురాలాపా కిమాహా మమ భామినీ |
మద్విహీనా వరారోహా హనుమాన్ కథయస్వమే |
దుఃఖాద్దుఃఖతరం ప్రాప్య కథం జీవతి జానకీ ||

తా|| ఓ హనుమంతుడా మధురస్వభాముగల మధురముగా మాట్లాడు నా వియోగదుఃఖముతో నున్న నా భామ పలికినా మాటలు యథాతథముగా వివరింపుము. అత్యంత దుఃఖములోనున్న జానకి ఎట్లు జీవింఛుచున్నది.

 

!! సుందరకాండ !!
అఱువది ఆఱవ సర్గము
సమాప్తము

!! ఓమ్ తత్ సత్ !!