సుందరకాండ
అఱువదిఒకటవ సర్గము

తతోజాంబవతో వాక్యం అగృహ్ణాంత వనౌకసః |
అంగద ప్రముఖావీరా హనుమాంశ్చ మహాకపిః ||

తా|| అప్పుడు జాంబవంతుని మాటలను అంగదుడు మొదలగు వానర ప్రముఖులు కపివరుడైన హనుమంతుడు ఆమోదించిరి.

ప్రీతిమంతస్తతస్సర్వే వాయుపుత్రపురస్సరాః |
మహేంద్రాద్రిం పరిత్యజ్య పుప్లువుః ప్లవగర్షభాః ||

తా|| పిమ్మట సంతోషముగానున్న వారందరూ వాయుసుతుడైన హనుమంతుని ముందు ఉంచుకొని మహేంద్రగిరిని వీడి ఆకశముపకి ఏగిరిరి.

ప్లవమానాః ఖమాప్లుత్య తతస్తే కాననౌకసః |
నందనోపమమాసేదుః వనం ద్రుమలాయుతమ్ ||

తా|| అంతట ఆ వానరులు ఆకాశమార్గమున ఎగురుచూ సుసంపన్నమైన వృక్షములతోనూ లతలతోనూ అలరారుచూ ననదనవన సదృశమైన మధువనమును చేరిరి.

యత్తన్మధువనం నామ సుగ్రీవస్యాభిరక్షితమ్ |
అధృష్యం సర్వభూతానాం సర్వభూతమనోహరమ్ ||
యద్రక్షతి మహావీరః సదా దధిముఖః కపిః |
మాతులః కపిముఖ్యస్య సుగ్రీవస్య మహాత్మనః||

తా|| సకలప్రాణులకు ఆహ్లాదము గూర్చునట్టి ఆ మధువనము సుగ్రీవును రక్షణలోనుండెను. ఆ వనమును దధిముఖుడను వానరుడు , కపిముఖ్యుడైన సుగ్రీవునకు మేనమామ ,నిరంతరము పరిరక్షించుచుండెను.

తే తద్వనముపాగమ్య బభూవుః పరమోత్కటాః |
వానరా వానరేంద్రస్య మనః కాంతతమం మహత్ ||
తతః కుమారస్తాన్ వృద్ధాన్ జాంబవత్ప్రముఖాన్ |
అనుమాన్య దదౌ తేషాం నిసర్గం మధుబక్షణే ||

తా|| వానరేంద్రుడైన సుగ్రీవునకు మానసోల్లసము కలిగించు ఆ వనమును చేరగనే ఆ వానరలందరను మధుపానమునకి ఆరాటపడసాగిరి. అప్పుడు యువరాజైన అంగదుడు ప్రముఖులైన జాంబవదాది వృద్ధ వానరుల ఆమోదముతో మధుభక్షణమునకై వారికి అనుమతిని ఇచ్చెను.

భక్షయంతస్సుగంధీని మూలాని చ ఫలాని చ |
జగ్ముః ప్రహర్షం తే సర్వే భభూవుశ్చ మదోత్కటాః||

తా|| ఆ వానరులందరూ సుగంధములుగల మూలములను , మధుర ఫలములను భక్షించుచూ ఆనందమును పొంది మత్తెక్కి మైమరచిరి. |

గాయంతి కేచిత్ ప్రణమంతి కేచిత్
నృత్యంతి కేచిత్ ప్రహసంతి కేచిత్ |
పతంతి కేచిత్ విచరంతి కేచిత్
ప్లవంతి కేచిత్ ప్రలపంతి కేచిత్ ||

తా|| కోందరు గానములు చేయుచుండిరి. కొందరు కొమ్మలతో, కొందరు నృత్యములు చేయుచుండిరి , కొందరు పకపక నవ్వుచుండిరి, కొందరు చెట్లనించి క్రింద పడుచుంటిరి, కొందరు అటునిటు తిరుగుచుండిరి. కొందరు గంతులు వేయుచుండిరి. కొందరు ప్రలాపములు చేయుచుండిరి..

తతో వనం తత్పరిభక్ష్యమాణం
ద్రుమాంశ్ఛ విధ్వంసిత పత్రపుష్పాన్ |
సమీక్ష్య కోపాద్దధివక్త్రనామా
నివారయామాస కపిః కపీంస్తాన్ ||
సతైర్మదాత్ సంపరివార్యవాక్యైః
బలాచ్చటెన ప్రతివార్యమాణైః |
ప్రధర్షితస్త్యక్తభయైస్సమేత్య
ప్రకృష్యతే చాప్యనవేక్ష్య దోషమ్ ||

తా|| ఆ వానరులందరూ యధేచ్చగా ఆ మధువనమునందలి ఫలములను భక్షించుచూ , మధువులను సేవించుచూ, పత్రములతో పుష్పములతో అలరారుచున్న ఆ వనమును ధ్వంసము చేయుచుండగా చూచి వనపాలకుడైన దధిముఖుడను వానరుడు మిక్కిలి కోపముతో వారిని వారింపసాగెను. అతడు సామవచనములతో ఆ వానరులను నివారింపసాగెను. అంతట మధుమత్తులైన ఆ వానరులు ఏట్టి భయములేనివారై , దోషమని తలంపక ఆ దధిముఖుని చుట్టుచేరి బలప్రయోగముచే అతనిని భయపెట్టసాగిరి.

నఖైస్తు దంతో దశనైర్దశంతః
తలైశ్చ పాదైశ్చ సమాపయంతః |
మదాత్ కపిం తం కపయసమగ్రా
మహావనం నిర్విషయం చ చక్రుః ||

తా|| మధుపానముతో మత్తులైన ఆ వానరులందరూ ఆ దధిముఖుని గోళ్ళతో దంతములతో దశించిరి. పాదములతో చేతులతో గాయపఱిచిరి. ఆ వనమును పూర్తిగా ధ్వంసమొనర్చిరి .

సుందరకాండ
అఱువదిఒకటవ సర్గము
సమాప్తము